ပညာေတာ္သင္ၾကရာ၀ယ္

ပညာေတာ္သင္ ဟုဤေဆာင္းပါးတြင္ေခါင္းစဥ္တပ္ရေသာ္လည္း၊ ေဆာင္းပါးမွအသားေပးေဖၚၿပလိုေသာ သူတို့တြင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံမွ အစိုးရအစီအစဥ္ႏွင့္ၿဖစ္ေစ၊ မိမိသက္ဆိုင္ရာအဖြဲ့အစည္းကုမၸဏီၾကီးမ်ားကၿဖစ္ေစ ေစလႊတ္ၿခင္းခံရသူမ်ား၊ အစည္းအေ၀း၊ အခမ္းအနားႏွင့္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ိဳးစံုသို့တက္ေရာက္ၾကသူ ၀န္ထမ္းၾကီးငယ္ (ညႊန္ၾကားေရးမွူးခ်ဳပ္ အပါအ၀င္အစိုးရအဖြဲ့အၾကီးအကဲတာ၀န္အရွိဆံုးသူ၀န္ၾကီး၀န္ကေလးမ်ားအပါအ၀င္) အားလံုးတို့ကိုသိမ္းၾကံဳးရည္ညႊန္းလိုပါသည္။ ထိုမွ်သာမက ႏိုင္ငံရပ္ၿခားအသီးသီး(ကုလသမဂၢအပါအ၀င္) တို့တြင္ကာလတိုကာလရွည္ထမ္းေဆာင္ေနၾကေသာ ၿမန္မာႏိုင္ငံသား ၀န္ထမ္းမ်ားတို့သည္လည္းသက္ဆိုင္မွု ရွိသည္ဆိုသည္ကိုမီးေမာင္းထိုးၿပရန္လိုပါမည္။ ဤသို့ရည္ညႊန္းရၿခင္းမွာလည္းၾကီးစြာေသာ အေၾကာင္းအခ်င္း ရာမ်ားရွိေနပါသည္။

စာေရးသူတို့မွတ္သားမိသေလာက္ (၁၈၆၀) ခုႏွစ္ေလာက္ကအေမရိကႏိုင္ငံ ပင္ဆီးလ္ေဗးနီးယားၿပည္နယ္ရွိ (ယခု) Bucknell Univeristy တြင္ပထမဦးဆံုးေသာပညာေတာ္သင္အၿဖစ္ မြန္တိုင္းရင္းေမာင္ေရွာလူ သည္ ၿမန္မာတို့၏ပင္လယ္ရပ္ၿခားပညာသင္ၾကားေရးတံခါးကိုဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္ ဟုအဆိုရွိၾကပါသည္။  ထိုမွသည္ မိမိ အစီအစဥ္ၿဖင့္ပညာေတာ္သင္ေရာက္လာၾကသူမ်ားရွိခဲ့ (ရွိေနဆဲ)ၿဖစ္ေသာ္လည္း တိက်ေသာမွတ္တမ္းမ်ားကို ၿမန္မာႏိုင္ငံ တြင္လူသိရွင္ၾကားထုတ္ၿပန္ၿခင္းမရွိေသးေပ။ ပညာေတာ္သင္ရင္းပင္ၿဖစ္ေစ၊ အစည္းအေ၀း/အခ်ိန္ တိုတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ရင္းပင္ၿဖစ္ေစ၊ ပညာသင္ဘ၀မွသည္၊ ေရာက္ရွိရာႏိုင္ငံတြင္ႏိုင္ငံသားမ်ားအၿဖစ္အသြင္ ေၿပာင္းအေၿခခ်ၾကသူေတြလည္းရွိသည္။ ေရၾကည္ရာၿမက္ႏုရာ မိမိစိတ္ၾကိဳက္ေၿပာင္းေရႊ့အေၿခခ်ၾကသည္ကား လူ့အခြင့္ အေရးတစ္ရပ္ၿဖစ္သလို၊ အၿပစ္ၿမင္၍မရပါ။  လ်င္သူေတြလ်င္သလို ေနရာရေနၾကေသာေခတ္ၾကီး မဟုတ္ပါလား။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း၊ ေတာ္လွန္ေရးအစ္ိုးရေခတ္မွစ၍ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္၊ စစ္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးကာလရွည္ၾကီးႏွင့္တကြ၊ ယခုဒီမိုကေရစီအစိုးရတိုင္ေအာင္ တစိုက္မတ္မတ္က်င့္သံုးေနေသာစနစ္ တခုကား၊ ပညာေတာ္ သင္အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံရပ္ၿခားသို့အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင့္ေစလႊတ္ၾကသည့္လုပ္ပိုင္ခြင့္ ကိုအစိုးရအဖြဲ့ကတရား ၀င္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားဆဲဆိုသည့္အခ်က္ပင္။ ဤေနရာတြင္မိမိအစီအစဥ္ၿဖင့္မိမိေငြေၾကး ႏွင့္ပညာသင္ၾကသူေတြ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာကုမၸဏီ (သို့မဟုတ္) အဖြဲ့အစည္းတရပ္ရပ္မွေစလႊတ္ၾကသူေတြသာ၊ ယင္းထိန္းခ်ဳတ္ၿခင္းမွ ကင္းလြတ္ၾကသည္။ သို့ေသာ္ၿငားလည္းသယ္ေဆာင္သြားမည့္ႏိုင္ငံၿခား ေငြသားႏွင့္ ထိုသက္ဆိုင္သူ၏ ေနာက္ေၾကာင္းခံပညာသင္ၾကားခဲ့မွုႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး/စီးပြားေရးအခြန္အေကာက္ဆိုင္ရာကင္းရွင္း မွုတည္းဟူေသာ သမရိုးက်စီစစ္ေရးလမ္းေၾကာင္းကိုၿဖတ္သန္းၾကရဆဲၿဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံၿခားသြားခြင့္ရေရး……..အခြင့္ထူးၾကီး

ဆိုခဲ့ေသာတင္းၾကပ္ေသာစိစစ္မွုမ်ားၿပဳလုပ္ရၿခင္းအေၾကာင္းရင္းကိုစာေရးသူအေနၿဖင့္ဆန္းစစ္ရာတြင္ ေအာက္ ပါအေၿခခံမ်ားေၾကာင့္ဟူေသာအခ်က္မ်ားကိုေလ့လာမိပါသည္။

(က) အစိုးရမွက်ခံရမည့္ ႏိုင္ငံၿခားေငြသား(foreign currency) ပမာဏထိန္းခ်ဳတ္ရမွု၊

(ခ) ပညာေတာ္သင္မ်ားအမိႏိုင္ငံသို့ၿပန္လာႏိုင္မည့္အလားအလာ ႏွင့္ ၿပည္ေတာ္ၿပန္မ်ားအတြက္ ေနရာ ၿပန္လည္းခ်ထားမွုတြင္၊ သက္ဆိုင္ရာဌာနအဖြဲ့အစည္းတြင္အံ၀င္ဂြင္က်မွု၊

ေယဘူယ်အားၿဖင့္ပညာေတာ္သင္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ စာေမးပြဲစစ္ေဆးၿခင္းၿဖင့္ပမာဏစစ္ေဆးမွုမ်ားၿပဳလုပ္ ေရြး ခ်ယ္သည္မွာမွန္ေသာ္လည္း၊ ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္၊ မိမိတို့ႏွင့္နီးစပ္ရာၿဖစ္ေစ၊ မိမိဌာနတြင္းမွၿဖစ္ေစ၊ ေရြး ခ်ယ္ေစလႊတ္သည့္ထံုးတမ္းစဥ္လာအလြန္ၾကီးမားခဲ့သည္မွာ အထင္အရွားပင္။ အေ၀းေရာက္ေနသူ၊ နယ္စြန္ရပ္ ၿခားေရာက္ေနၾကသူ(အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ား)တို့အတြက္ကား၊ ဤမဟာအခြင့္အလမ္းၾကီးရဘို့ရန္မွာမ်ားစြာခက္ခဲ လွေပသည္။ သို့အတြက္ေၾကာင့္ေခတ္အဆက္ဆက္တို့တြင္ ႏိုင္ငံၿခားသို့ ေစလႊတ္ခံရၿခင္း (မည္သည့္နည္း ႏွင့္ဘဲသြားရ သြားရ) သည္ ၾကီးစြာေသာဆုလာဘ္ၾကီးၿဖစ္ခဲ့သည္။ ထို့အတြက္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံၿခားကရလာသည့္ ပညာရပ္တို့ထက္၊ “ဘိလပ္ၿပန္”ဟူေသာ၀ိေသသ (သို့မဟုတ္) ၀င္ေငြရေသာအလုပ္မ်ားရွိ၍ ၀ယ္ၿခမ္းလာေသာ ပစၥည္းဥစၥာလက္ ေဆာင္ပဏၰာတို့ကပိုၿမင့္ၿမတ္၍၊ လူၿပိန္းၾကိဳက္ေသာေခတ္တေခတ္ရွိခဲ့ဘူးသည္ဟု ဆိုလ်င္ လြန္အံ့မထင္ပါ။ အင္ဂ်င္နီယာပါရဂူ (သို့မဟုတ္) ေဆးကုသေရးဆိုင္ရာခြဲစိတ္ကုသမွုပါရဂူ (FRCS) စသည္တို့ ရလာၾကသူေတြ လည္း၊ မိမိတို့အမည္ေနာက္တြင္ အၿမီးရွည္ခ်င္တိုင္းရွည္ခြင့္ရ၍၊ ပိုက္ဆံရွာလက္မွတ္ရဘိ သကဲ့သို့ အက်ိဳးရွိ လွေၿခသည္။ သို့အတြက္ေၾကာင့္ႏိုင္ငံရပ္ၿခားသြားေရာက္ခြင့္တည္းဟူေသာလုပ္ပိုင္ခြင့္ကိုပိုင္စိုးၾကေသာ အရာရွိမင္းမ်ားသည္ လြန္စြာလာဘ္ရႊင္ၾကသည္ဟူသတည္း။  ယခုအစိုးရကဲ့သို့ေသာ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးကို အထူးအေလးေပး ေသာေခတ္တြင္လည္း၊ မေပးၾကမကမ္းၾကရသၿဖင့္ဘ၀င္မက်ေသာသူေတြလည္းအလြန္မ်ား လွသည္ဟု ၾကားမိ သည္ (ေပးကမ္းရာတြင္မ်ားစြာလက္ယဥ္လ်က္ ဓေလ့ထံုးစံၾကီးသဖြယ္ႏွလံုးပိုက္ ၾကသူ ၿမန္မာတို့ စိတ္ပူပမ္ေန ၾကေသာေခတ္)။  တိုင္တန္းခြင့္ကိုအၿပည့့္ေပးထားေသာ္လည္း မည္သူကမွ် ေရးၾကီးခြင့္က်ယ္လုပ္ၿပီးမတိုင္ၾက။ တိုင္ၾကား၍စစ္ေဆးေတြ့ရွိတိုင္းသာ အေရးယူရလ်င္လည္း၊ ရွိသမွ်ရာထူးၾကီးငယ္မွန္သမွ်တို့ ဇီ၀ိန္ခ်ဳပ္လ်က္ ဌာန မ်ားပင္ဖ်က္သိမ္းရေလာက္ဖြယ္ရွိေနသည္။ ဤၿပည္ပပညာေတာ္သင္အပါအ၀င္ဖိတ္ေခၚမ်ားကိုၾကိၾကပ္ရေသာ သက္ဆိုင္ ရာအစိုးရ၀န္ၾကီးဌာနမ်ား၏ ႏိုင္ငံတကာအဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာဌာနအရာရွိမင္းမ်ားသည္လည္းလြန္စြာမ်က္ႏွာ ပြင့္ၾကယံုမက၊ ခြင့္ၿပဳမိန့္ ေပးခြင့္မရွိသည့္တိုင္ေအာင္စာရြက္စာတမ္းကိစၥမ်ားအဆင္ေၿပေခ်ာေမြ့ေရးအတြက္ ကလည္းအခ်ိန္ႏွင့္တေၿပးညီ အေရးၾကီးသည္မို့ သူတို့၏တန္ခိုးသည္လည္းလြန္စြာထြားၾကိဳင္းခဲ့သည္မွာအမွန္ ပင္။ ပညာသင္တစ္ဦး ၿခင္းကို အစိုးရအဖြဲ့အစည္းအေ၀း (စိစစ္ေရးအဖြဲ့) မွသာဆံုးၿဖတ္ရသည္၊ ဆိုေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာ၀န္ၾကီး ဌာနႏွင့္ sub-cabinet ကဲ့သို့ေသာလမ္းေၾကာင္းမ်ားကိုေခ်ာေခ်ာေမြ့ေမြ့ၿဖတ္သန္းေရးမွာ လြန္စြာအေရးၾကီးသည္။ ေနာက္ဆံုးပိတ္အမိန့္ထြက္ၿပီခါမွ၊ အေရးပါအရာေရာက္သူတစ္ဦးကမ်က္ေစ့က်သၿဖင့္၊ လူခ်င္းလဲၿပီး၊ ေရွ့အမိန့္ ကိုေနာက္အမိန့္ႏွင့္ဖ်က္ၿပီးခပ္တည္တည္ႏွင့္ကိုယ့္လူကိုယ္အစားထိုးေသာ အၿဖစ္မ်ိဳး ေတြလည္းလက္ခ်ိဳးေရလို့ ပင္မႏိုင္ခဲ့ေပ။ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္ႏွင့္စစ္အစိုးရေခတ္ရွည္ၾကီးတို့တြင္ ႏိုင္ငံၿခားသို့ေၿခခ်ခြင့္ေလးရဘို့၊ အထက္ အရာရွိမင္းတို့ကိုနတ္သံေႏွာၿပီး “ကန္ေတာ့” ၾကရေသာအၿဖစ္မ်ားႏွင့္၊ ေဖာင္ၾကီးဗဟို၀န္ထမ္းတကၠသိုလ္၊ တိုင္း တပ္တြင္ပညာေပးသင္တန္းမ်ား၊ မ်က္ေစ့စံုမွိတ္၍တက္ခဲ့ၾကသူေတြ လည္းမေရတြက္ႏိုင္ၿပီ။ “မိုးက်ေရႊကိုယ္” တို့၏ေခတ္သက္တမ္းကားသက္ဇိုးရွည္ဆဲဟုေၿပာရလ်င္ တိုက္ရိုက္တာ၀န္ရွိသူတို့ကဆတ္ဆတ္ထိမခံၿဖစ္ၿပီး၊ ၿပန္တရားစြဲမည္ဟုခ်ိန္းေၿခာက္ေကာင္းခ်ိန္းေၿခာက္ႏိုင္ သည္။ ေသၿခာသည္ကေတာ့ ဤ၀ဲၾသဂါမွအလြတ္မရံုး ထြက္ႏိုင္ေသးေသာ ယေန့ၿမန္မာႏိုင္ငံ၏ႏိုင္ၿခားပညာေတာ္သင္ ေစလႊတ္ေရး စနစ္ၾကီးပင္ၿဖစ္သည္။

အမွန္ဆိုရေသာ္ မ်ားစြာေသာၿပည္ပအစည္းအေ၀း၊ ေဆြးေႏြးပြဲ၊ သင္တန္း တို့သည္ သက္ဆိုင္ရာတို့က (အခ်ိဳ့ ဆိုလ်င္ခရီးစရိတ္အပါအ၀င္) အကုန္အက်ခံ၍ ၿမန္မာႏိုင္ငံသားတို့ကိုဖိတ္ ေခၚၾကၿခင္းၿဖစ္သည္ကိုေလ့ လာေတြ့ ရွိရသည္။  ဘြဲ့လြန္ႏွင့္ပါရဂူသင္တန္းမ်ားသာလ်င္ အစိုးရအေနၿဖင့္ႏိုင္ငံၿခားေငြက်ခံၾကရသည္ (ဥပမာ တပ္မ ေတာ္မွေစလႊတ္ေသာပညာသင္မ်ားကဲ့သို့)။ အခ်ိဳ့ဆိုလ်င္ မိမိတို့ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမိတ္ေဆြမ်ားမွႏိုင္ငံၿခား ေငြ သားကိုေခ်းငွားစရိတ္ၿပဳလ်က္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံသို့ေရာက္မွ၊ ထိုဆိုင္ရာအဖြဲ့အစည္းမ်ားမွထုတ္ေပးေသာႏိုင္ငံၿခား ေငြ ကိုၿပန္လည္ေပးဆပ္၍ “ႏိုင္ငံၿခားၿပန္”တည္းဟူေသာဘြဲ့ကိုသမုတ္ၿခင္းခံၾကရသည္။ ခ်ိဳ့တဲ့ေသာႏိုင္ငံမို့ အစစ ၿခိဳး ၿခံၾကရေသာ္လည္း၊ ယင္းအေပၚတြင္လည္သူစားစတမ္း စားခြက္လုႏိုင္ငံၿခားေရာက္ဘူးသြားၾကသူ ေတြ လည္းဒု ႏွင့္ေဒးပင္။ ဘယ္သူေတြေတာ့ႏိုင္ငံၿခားသို့ဘယ္ႏွၾကိမ္သြားေနရသည္ဟူေသာအၿဖစ္ကို၀န္တိုစြာ လက္ပိုက္ ၾကည့္ေနရေသာၿပည္ပတစ္ၾကိမ္တည္းၿပန္မ်ားႏွင့္၊ ႏိုင္ငံၿခားေၿမကိုေယာင္၍ပင္နင္းခြင့္မရၾကေသာ၊ ပညာ ရွင္တို့မ်ားစြာမ်ားစြာရွိခဲ့ရွိေနဆဲဆိုသည္ကိုကားၿငင္းဘြယ္မရွိပါ။ သို့အတြက္ေၾကာင့္ မိမိတို့ဘ၀တဆစ္ခ်ိဳးအ ေၿပာင္းအလဲကိုဖန္တီးႏိုင္စြမ္းအင္အားရွိေသာ ၿပည္ပသြားလာခြင့္သည္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူအစိုးရမင္းတို့လက္တြင္၊ ဆုေပးဒဏ္ေပးလက္နက္ၾကီးၿဖစ္ေနသည္မွာယေန့တိုင္ေအာင္ပင္။

ေရာက္ၿပီ ….. ႏိုင္ငံၿခား

ၿပည္ပခရီးစဥ္ပညာေတာ္သင္သြားခြင့္ရ၍၊ ၿပည္ပသို့ေရာက္ၿပီဆိုပါစို့။ လေပါက္ႏွစ္ေပါက္ေနခြင့္ရၾကသူေတြ ပထမဆံုးလုပ္ၾကသည့္အခ်က္ကား၊ ကာလၾကာကြဲကြာခဲ့ေသာ၊ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္း၊ စာသင္ေဖၚ၊ လုပ္ကိုင္ ေဖၚတို့ကိုေၿမလွန္ရွာၾကေသာအလုပ္ၿဖစ္သည္။ မိမိတို့လက္လွမ္းမွီရာတို့မွစုေဆာင္းမိသေလာက္ဖံုးလိပ္စာ တို့သည္မ်ားစြာအသံုး၀င္လွသည္။ မိမိဇာတိႏွင့္ေ၀းခ်ိန္အလြမ္းေၿဖစရာ မိတ္ေဟာင္းတို့ၿဖင့္ၿပန္လည္ဆံုေတြ့ လ်က္၊ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းၿဖစ္ကအစ၊ လက္ရွိဘ၀အေၿခအေနတို့ကိုသတင္းဖလွယ္ရသည္မွာလည္း ၾကည္ႏူး စရာေပ။ သို့ေသာ္မိမိလာရင္းကိစၥအစည္းအေ၀း၊သင္တန္းတို့ကရရွိႏိုင္မည့္အခြင့္အလမ္းကိုေဘးခ်ိတ္လ်က္၊ မေရာက္ဘူး သည့္ေနရာေဒသထူးဆန္းေထြလာေနရာေပ်ာ္ရႊင္ဘြယ္မ်ားကိုမၿဖစ္မေနေရာက္ လိုေသာအာသီသ တို့က လႊမ္းမိုးလာၾကသည္ ကိုေတြ့ရသည္။ ယခင္ႏိုင္ငံၿခားၿပန္တို့၏စကားလက္ေဆာင္အရ မေရာက္မၿဖစ္ ေရာက္သင့္ေသာ ေနရာမ်ားကို မေရာက္ခဲ့သည္ရွိေသာ္ေခတ္ေနာက္ၾကရေလခ်င္းဟူေသာေနာင္တကို ေရွာင္ ရွားႏိုင္ၾကေစရန္အလို့ငွာ၊ ေၿခဆန့္ရန္ လမ္းစရွာၾကသည္။ ႏိုင္ငံၿခားသြားခြင့္ဟူေသာဒုလႅဘတရား၏တိုက္တြန္း ေစ့ေဆာ္မွုကားအထင္ အရွားပင္။ စာေရးသူမွတ္သားမိသေလာက္ တရုတ္ႏိုင္ငံမွပညာသင္ေစလႊတ္ရာတြင္၊ ပညာသင္တစ္ဦးအပါအ၀င္ ေနာက္လိုက္ပညာသင္တစ္ဦးကိုပင္ပူးတြဲေစလႊတ္ေသာ ေခတ္ဦးပိုင္းတခ်ိန္တခါက ရွိခဲ့ဘူးသည္ဟုဆိုၾကသည္။ ပင္မပညာသင္ကတေန့တာသင္ၾကားလာသမွ်ကို၊ တည္းခို္ရာၿပန္ေရာက္ပါက၊ ပါလာသူေနာက္လိုက္ထံအိတ္သြန္ဖါေမွာက္ၿပန္လည္ပို့ခ်မွ်ေ၀ရသည္။ ထိုမွ်မက အၿပန္အလွန္ေဆြးေႏြးမွုမ်ားကို လုပ္ၾကရသည္ဟုဆိုသည္။ ပညာကိုေၿမလွန္ရွာေသာ အက်င့္ေကာင္းသည္ယေန့တရုတ္ၿပည္သူ့သမၼတ ႏိုင္ငံ ၾကီး၏၊ နည္းပညာဆိုင္ရာႏိုင္ငံတကာ၀န္ဆံ့မွုကသက္ေသထူေနပါပေကာ။ ေမာင္မိုးညိဳ တို့အမိၿမန္မာၿပည္မွ ပညာသင္ေရာက္လာၾကသူတို့ကားတမူးထူးၿခားၾကသည္။ မိမိတို့အမည္ေနာက္တြက္ကပ္ပါသြားမည့္ ဘြဲ့ထူး ဂုဏ္ထူးကိုသာ၊ အပါသယ္သြားၾကသည္။ သင္ၾကားတတ္ေၿမာက္သြားေသာပညာ၊ တိုးပြားလာႏိုင္မည့္ အသိ ဥာဏ္ပညာ တို့ကို၊ သင္ၾကားရာအရပ္တြင္ပင္ခ်န္ရစ္ထားခဲ့သလားဟုထင္ရေလာက္ေအာင္၊ တာ၀န္ေၾကရံု ေလာက္သာေလ့လာမွတ္သားစုေဆာင္းမွုမ်ားၿပဳၾကပံုရသည္။ ယင္းအၿဖစ္သို့ေရာက္ရေသာအေၾကာင္းရင္းခံကို ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ၊ ပညာသင္ၾကားရန္ေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပးေသာ၊ တာ၀န္ခံအရာရွိမင္းမ်ားက၊ ပညာသင္ ထြက္ခါနီး “ကန္ေတာ့”ခ်ိန္တြင္ “ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္အက်ိဳးရွိမဲ့ပညာေတြရသေလာက္သင္ယူၿပီး၊ ႏိုင္ငံအက်ိဳးၿပဳ ဘို့ၿပန္လာခဲ့” ဟူေသာ ၀တ္ေၾကတန္းေၾကၾသ၀ါဒေပးခဲ့ေသာ ေခါက္ရိုးၾကိဳး ပဋိသႏၶာရစကားမ်ား ေၾကာင့္ပင္ၿဖစ္ သည္ဟုဆိုရလ်င္လြန္အံ့မထင္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အဆိုပါမိန့္မွာခ်က္မ်ားကိုေၿခြေပးၾကေသာ အဆိုပါ အရာရွိမင္းမ်ားကိုယ္တိုင္ပင္၊ မိမိတို့ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက၊ မိမိတို့အထက္အရာရွိမင္းမ်ား၏ အလားတူ ပဋိသႏၶာရ စကားမ်ားမၾကားခ်င္အဆံုးၾကားခဲ့ၾကရေသာေၾကာင့္ၿဖစ္သည္။ ထိုစကားတို့ထက္ပို၍အေရးၾကီးေသာအခ်က္ ကား “မင္းၿပန္မလာလို့/အခ်ိန္ဆြဲၿပန္လာဘို့ဆင္ေၿခတက္လို့ကေတာ့…ဘယ္လိုအေရးယူလိုက္မယ္ေနာ” ဟူေသာ ၀ရဇိန္လက္နက္စကားကိုေတာ့လည္ပင္းစြပ္ေပးလိုက္သည္။ အဆိုပါအရာရွိမင္းတို့ကိုယ္တိုင္၊ စာေမး ပြဲ အတြက္အခ်ိန္ဆြဲစရာရွိလာလ်င္ေသာ္၎၊ ေနာက္ထပ္အပိုသင္တန္းေလးမ်ားႏွင့္အတူ၊ အသိ အမွတ္ၿပဳသင္ တန္း (Certification studies) မ်ားအတြက္၊ သက္ဆိုင္ရာဌာနမ်ားသို့အသနားခံခဲ့ေသာ ဘ၀ေဟာင္းမ်ားကို ေမ့ေလ်ာ့ေနၾကေရာ့ထင့္။

အေရးၾကီးဆံုးႏွင့္တန္ဘိုးအရွိႏိုင္ဆံုးကိစၥကား ပညာသင္ၾကားခ်ိန္၊ အစည္းအေ၀း/ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္ခ်ိန္ တို့တြင္၊ မိမိတို့လုပ္ကိုင္ရာဌာန၀န္းက်င္ကိုတိုက္ရိုက္အၾကိဳးၿပဳႏိုင္မည့္၊ နည္းနာနိႆယ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း၊ ပညာသင္ၾကားရာႏိုင္ငံၾကီး၏လူထုေရးရာစီမံခန့္ခြဲမွု (public policy) ပညာႏွင့္က်င့္သံုးေနေသာစနစ္ႏွင့္ လည္ ပါတ္မွု၊ အားသာခ်က္အားနည္းခ်က္၊ အၿပန္အလွန္ေဆြးေႏြး (policy debates) မ်ားကိုထဲထဲ၀င္၀င္ ေလ့လာၾက ဘို့လိုအပ္သည္။ တိုးတက္ေသာႏိုင္ငံမ်ား၏ဘြဲ့လြန္ပညာသင္ၾကားေရးစနစ္သည္၊ Open Education ေပၚတြင္ လံုးလံုးလ်ားလ်ားအေၿခခံထားသၿဖင့္၊ ယူတတ္ႏိုင္သမွ် ယူတတ္ေအာင္ၾကိဳးစားၾကဘို့လိုသည္။ ၿပည္ေတာ္ၿပန္မွ ၿပန္ၾကည့္တာေပါ့ ဟူေသာအေတြး၀င္မိသည္ႏွင့္ မိမိလာရင္းရည္မွန္းခ်က္ခ်ြတ္ေခ်ာ္ၿပီဆိုသည္ကို ၿမင္ေအာင္ ၾကည့္တတ္ၾကဘို့လိုပါသည္။ ေနာက္တခ်က္ကား မိမိေနထိုင္တည္းခိုရာ၀န္းက်င္တြင္ေတြ့ၾကံဳရေသာ၊ မိတ္ ေဆြမိသားစု တို့သည္ ပညာသင္တို့အတြက္အေကာင္းဆံုးေဆြးေႏြးေဖၚမ်ားၿဖစ္သည္ကိုႏွလံုးသြင္းပါ။ လက္ေတြ့ ဘ၀တြင္ေနထိုင္ၾကသူေတြမို့သူတို့တေတြ၏ ထင္ၿမင္မွု၊အေတြ့အၾကံဳတို့သည္၊ အေကာင္းဆံုးေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား ၿဖစ္သြားႏိုင္သည္။ ဤအထဲတြင္မိမိတို့၏ၿမန္မာမိတ္ေဆြအတန္းေဖၚ မ်ားသည္ လည္းအပါအ၀င္ၿဖစ္သည္။ အားမနာတန္းေဆြးေႏြးႏိုင္သည္။ အဆံုးဆိုရေသာ္၊ ပညာသင္ ဆိုၿပီး စားလိုက္အိပ္ လိုက္ေနရမည့္အခ်ိန္ မဟုတ္။ မိနစ္တိုင္း၊နာရီ/ေန့ရက္တိုင္းသည္ တန္ဘိုးၾကီးလွေသာအခ်ိန္ကာလၿဖစ္သလို၊ ၿမန္မာႏိုင္ငံသို့ ၿပန္ေရာက္ၿပီးခါမွ၊ ဒီကိစၥေသၿခာမေဆြးေႏြးခဲ့ရေလခ်င္းဟူ၍ေနာင္တမရၾကဘို့လိုသည္။

ၿပည္ေတာ္ၿပန္ပညာသင္…..တို့တေတြ

အမိၿမန္မာၿပည္ၿပန္လမ္းစၿပီဆိုကတည္းက၊ ပညာသင္မ်ားအစည္းအေ၀းတက္ၾကသူေတြ စိတ္တြင္းပထမဆံုး ၀င္လာေသာစႏိုးစေနာင့္ၿဖစ္စိတ္ကား “ငါ့ကိုငါ့အၾကီးအကဲကဘာေၿပာမလဲ၊ ႏိုင္ငံၿခားသြားလွခ်ည့္ရဲ့”ဟုၿပစ္တင္ စကားေၿပာမည္လားဟူေသာအေတြးပင္။ ပို၍ဆိုးသည္ကား”မိမိႏွင့္မဆိုင္သည့္ တၿခားရာထူးေနရာကိုေၿပာင္းေရႊ့ လိုက္ရင္ခက္ရခ်ည့္ရဲ့၊ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားပို့ရင္ခက္ရခ်ည့္ရဲ့”ဟူေသာအေတြ့းမ်ားပင္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၿပည္ ေတာ္ၿပန္မ်ားကို မဆီမဆိုင္ရာထူးဌာနသို့ေၿပာင္းေရႊ့ၿခင္းၿဖင့္ နာမ္ႏွိမ္နည္းကို အစိုးရမင္းအဆက္ဆက္တို့ ေရလဲ ႏွင့္ သံုးခဲ့ၾကသည္။ သည္ၾကားထဲ ၿပည္ပတြင္အခ်ိန္ဆြဲေနထိုင္မိပါက၊ ၿပစ္မွုက်ဴးလြန္သူတစ္ဦးကဲ့သို့ဆက္ဆံ ေသာ၊ ၀န္ထမ္းစနစ္သက္ဇိုးေရွေနေသးသည္မဟုတ္ပါေလာ။ တာ၀န္အရွိဆံုးသူတို့ကိုယ္တိုင္ပညာသင္ၿပန္သူ တို့၏ ပညာကို၊ ႏိုင္ငံအတြက္တိုက္ရိုက္အက်ိဳးၿပဳမည့္တာ၀န္မ်ားေပးရန္ေႏွာင့္ေႏွးေနၾကဆဲပင္ၿဖစ္သည္။ ထိုသို့ေႏွာင့္ ေႏွးရန္လည္းထိုတာ၀န္အရွိဆံုးအရာရွိမင္းတို့ကိုအသိမေပးဖံုးဖိထားၾကေသာ လက္ေအာက္အရာရွိ တို့သည္လည္းရွိဆဲ၊ “ပန္း”ပန္ၾကဆဲပင္။

ဒီမိုကေရစီတံခါးလွစ္ခါစၿမန္မာႏိုင္ငံသည္၊ ႏိုင္ငံသားတို့ လူတန္းေစ့ေသာ ဘ၀ေရာက္ရွိေစေရးမွာ၊ ပညာတတ္ မ်ားေနရာ/ရာထူးရၾကဘို့အထူးလိုပါသည္။ လက္ရွိၿပည္ေထာင္စုရာထူး၀န္အဖြဲ့ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ့ၾကီး၏ပညာေတာ္ သင္ေရြးခ်ယ္ေရး နည္းစနစ္၊ ပညာသင္ၿပန္မ်ား၊ လူမွန္ေနရာမွာအၿမန္ဆံုးေနရာရေရးတို့အတြက္၊ မူ၀ါဒမ်ား လက္ေတြ့က်က် အေကာင္အထည္ေဖၚသင့္ေသာအခ်ိန္ၿဖစ္သည္။  လက္ေတြ့အက်ိဳးၿပဳအေကာင္အထည္ ေဖၚ ႏိုင္မည့္မူ၀ါဒမ်ား မရွိေသးသေရြ့၊ လက္သင့္ရာစားေတာ္ေခၚေသာ စနစ္ရွိေနေသးသေရြ့၊ “သမင္ေမြးရင္း၊ က်ား စားရင္း” ပညာေတာ္သင္စနစ္အၿဖစ္သာ သက္တမ္းရွည္ေနဦးမည္ၿဖစ္သည္။ လူၾကားေကာင္းယံု၊ ၿဖတ္လမ္း နည္းကိုလိုက္ေသာ ပညာသင္စနစ္မ်ားလည္း၊ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေခတ္အဆက္ဆက္ေပၚခဲ့သည္။ ပညာသင္ၿပန္ လာသူတို့ကို၊ မရွုစိမ့္ေသာ (၀ါ) ယံုၾကည္မွုမထားႏိုင္ေသာ ပညာသင္ေစလႊတ္ေရးစနစ္ထြန္းကားေနေသးသေရြ့၊ ပညာေတာ္သင္တို့၏ ပညာရပ္လိုက္စားလိုမွုသည္အားနည္းေနၾကဦးမည္ၿဖစ္သည္။ ထိုအားနည္းမွုသည္ သက္ ဆိုင္ရာေစလႊတ္ေသာဌာနၾကီး၏အားနည္းမွုၿဖစ္သလို၊ ႏိုင္ငံ၏မခန့္မွန္းႏိုင္ေသာဆံုးရွံုးမွုၾကီးလည္းၿဖစ္သည္။ ဤအေဟာသိကံၿဖစ္ေနသာပညာသင္ေစလႊတ္မွုကို ၿမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီးတာ၀န္ရွိသူတို့ ၿပဳၿပင္ႏိုင္ၾကပါေစ ေၾကာင္း။        ။

အသံတိပ္အင္အားစုကိုႏိုးထေစသူ (၀ါ) Donald Trump

ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏို၀င္ဘာ (၉)ရက္ေန့နံနက္အာရံုတက္ လင္းအားၾကီးအခ်ိန္ အေမရိကႏိုင္ငံတ၀ွမ္းေနထိုင္ၾကသူ ႏိုင္ငံသားအားလံုးရဲ့ဘ၀ေတြကိုေၿပာင္းလဲေစမဲ့ သတင္းထူးၾကီးတစ္ခုေပၚထြက္ခဲ့ပါတယ္။ သမၼတေလာင္း ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ဟာ ၿပိဳင္ဖက္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီပါတီ၀င္ ဟီလာရီကလင္တန္ကို Electoral မဲအၿပတ္အ သတ္နဲ့အႏိုင္ရရွိလိုက္တယ္ဆိုတဲ့သတင္းပါဘဲ။ ႏို၀င္ဘာ(၈)ရက္ညဦးပိုင္း၀င္လာတဲ့မဲစာရင္းစစ္တမ္းအရ၊ မဲအင္ အားပိုလာတဲ့ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ရဲ့သတင္းဟာကြန္ယက္မ်ားစြာတို့ရဲ့စစ္တမ္းနဲ့အတူ ၀င္လာၾကပါတယ္။ ေမာင္မိုးညိဳဆီကို၊ အေမရိကၿပည္တြင္းကသာမက၊ အာရွအေရွ့ဖ်ားနဲ့ၿမန္မာႏိုင္ငံတို့မွ၊ emails, text messages၊ ဖံုးေတြတဖြဲဖြဲ ၀င္လာၾကၿခင္းကိုၾကည့္ၿခင္းအားၿဖင့္၊ အခုႏွစ္အေမရိကအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကိုႏိုင္ငံတ၀ွမ္း က၊ မၿပတ္ေဒါက္ေထာက္ၾကည့္ေနတယ္ဆိုတာသိသာထင္ရွားလွပါတယ္။ ဒီသတင္းကို ၾကိမ္းေသေပါက္ ေအာင္ႏိုင္မယ္လို့ ၾကိဳတင္တြက္ကိန္းထုတ္ၿပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္ေရးမိန့္ခြန္းၿပင္ဆင္ေနတဲ့ ကလင္တန္ အုပ္စုရဲ့အရွိဳက္ကိုေကာင္းေကာင္းၾကီးထိခိုက္သြားေစသလို၊ ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို ဘယ္လိုဆင္ေၿခတက္ကန့္ ကြက္ရမလဲဆိုၿပီးၿပင္ဆင္ေနၾကတဲ့ ထရမ့္အုပ္စုကို အလြန္အမင္အံ့ၾသသြားေစတာအမွန္ပါဘဲ။ ဒီသတင္းဟာ ရွုေဒါင့္မ်ိဳးစံုကိုကၾကည့္ၾကသူအားလံုးနဲ့တကြ၊ သတင္းကြန္ယက္အားလံုးလိုလိုကို အထိတ္တလန့္ၿဖစ္သြားေစ ပါတယ္။ ကလင္တန္အႏိုင္ရမယ္လို့၊ ေရြးေကာက္ပြဲခရီးလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္စစ္တမ္းမ်ားထုတ္ၿပန္ခဲ့ယံုမက၊ ထရမ့္ရဲ့ Republican Partyကိုယ္တိုင္က၊သူ့ဆီကဖယ္ခြါထြက္ၿပီး၊ လက္ရွိေရြးေကာက္ပြဲမွာၿပန္လည္းယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ ပါတီ၀င္အမတ္မ်ား ေအာင္ႏိုင္ေရးကိုဦးစားေပးမယ္လို့ေၿပာခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ Speaker Paul Ryan ရဲ့ သေဘာထားကို ေလ့လာၾကည့္ပါကၿမင္သာလွပါတယ္။

အေၾကာင္းရင္းခံ

အေမရိကႏိုင္ငံရဲ့ေရြးေကာက္ပံုနည္းစနစ္ဟာ၊ မဲဆႏၵရွင္မ်ားရဲ့အမွန္တကယ္လိုလားခ်က္ကိုထိထိေရာက္ေရာက္ ေရာင္ၿပန္ဟပ္ေစတဲ့စနစ္အၿဖစ္ကမၻာမွာ၊ အမ်ားယံုၾကည္ေလးစားရတဲ့ ေရြးေကာက္ပံုစနစ္ၿဖစ္ပါတယ္။ ေရြး ေကာက္ပြဲေန့မတိုင္မွီ၊ media network အားလံုးလိုလို (LA Time/USC မွလြဲၿပီး) Clinton အေနနဲ့အေရြးခ်ယ္ခံ ဘို့အလြန္အေလးသာေၾကာင္း (Republican Party ဘက္ယိမ္းတဲ့ Fox News အပါအ၀င္) တစိုက္မတ္မတ္ ေၾကၿငာခဲ့တဲ့အတြက္ ရလာဒ္ဟာ၊ အေမရိကနဲ့ကမၻာကိုတုန္လွုပ္သြားေစပါတယ္။ ေကာ္လာၿပာနဲ့ ပညာ ေရးခ်ိဳ့ တဲ့ၾကသူလူၿဖဴလူမ်ိဳးအမ်ားစုဟာ၊ အေမရိကႏိုင္ငံအတြင္း အဆက္မၿပတ္၀င္ေရာက္လာေနတဲ့ immigrants ေတြ ကသူတိုရဲ့ေနရာေတြအစား၀င္ေနရာယူၿပီးအေၿခခိုင္မာလာၾကတာကိုမလိုလားၾကတဲ့အစိုင္အခဲဟာ အဲ့ဒီ လူတန္း စားထဲမွာ ေပါက္ကြဲလုမတတ္ၿဖစ္လာပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်က္ကိုေက်ာ္ေထာက္ေနာက္ခံၿပဳတဲ့သာဓက ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲအဆက္ဆက္ေတြမွာ ေနာက္တန္းကေနခဲ့တဲ့ ပညာမဲ့ (သို့မဟုတ္) ပညာအရည္ အေသြး နည္းပါးသူလူၿဖဴလူတန္းစားက မဲေတြကိုပံုေအာေပးၿပီး သူုကိုေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီလူတန္းစားဟာ ခုေရြး ေကာက္ပြဲခရီးစဥ္တေလွ်ာက္မွာ ဘယ္သူ့ကိုမဲေပးမယ္လို့ လူသိရွင္ၾကားထုတ္ေဖၚမေၿပာဘဲေရငံုႏွုတ္ဆိတ္ ေနရင္း ေရြးေကာက္ပြဲေန့ရက္ကို လက္ခ်ိဳးေရတြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္ရွိသမၼတဘာရက္အိုဘားမား ဟာလည္း ဒီနည္းလမ္းနဲ့  African-American လူတန္းစား ရဲ့ တိတ္တဆိတ္ဆႏၵမဲေတြနဲ့ သမၼတသက္တမ္း(၂)ၾကိမ္ဆက္ခံ ေအာင္ပြဲရခဲ့သူပါ။ မိမိတို့ေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္လိုက္တဲ့ အစိုးရနဲ့ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားကလည္း၊ ေရြးေကာက္ ပြဲေတြမွာကတိေတြအထပ္ထပ္ေပးၿပီး ဘာတခုမွအရာထင္မလာခဲ့ၿခင္းဟာ လည္းၾကီးစြာေသာအေၾကာင္းခ်င္းရာ မ်ားၿဖစ္လာပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ Trump ဟာ သူတို့ရဲ့ဘ၀မီးရွူးတန္ ေဆာင္ကယ္တင္ရွင္ၾကီးၿဖစ္မွန္းမသိ ၿဖစ္လာပါတယ္။ သူ့ရဲ့ေဒါသၾကီးမွု၊ ပါးစပ္အာေခ်ာင္မွု၊ စည္းကမ္းမဲ့စြာေ၀ဖန္ ပုန္ခတ္မွု၊ အမ်ိုးသမီးမ်ားအေပၚ အႏိုင္အထက္စီးဆက္ဆံအခြင့္ေရးယူမွုေတြအားလံုးဟာ၊ သူတို့အတြက္အေရး ပါလွတဲ့ကိစၥမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ သူ့ရဲ့ႏိုင္ငံတကာႏွင့္အဓိကအေရးပါေသာၿပည္တြင္းေရးကိစၥဗဟုသုတနည္းပါးမွုဟာ သူတို့အတြက္ဂရုစိုက္စရာ ေတြလို့မထင္ေတာ့ပါဘူး။ ကလင္တန္ရဲ့ ဌာနတြင္းကိစၥေတြမွာ ပုဂၢလိကemail ကိုလက္လြတ္စပယ္သံုးခဲ့ၿခင္း ေတြဟာ လည္းသူမရဲ့က်ဆံုးၿခင္းကိုေရာက္ရွိေစတဲ့ကိစၥေတြလို့ေလ့လာရပါတယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္

မဲဆႏၵရရွိမွုေတြထုတ္ၿပန္အၿပီး၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုးခံစားၾကရတဲ့အခ်က္ကေတာ့ “မေရရာေသာအနာဂါတ္ၾကီး” တခု အတြင္းကို၀င္ေရာက္ေနၿပီလားဆိုတဲ့အေၿဖမသိတဲ့ေမးခြန္းပါဘဲ။ အစိုးရိမ္ဆံုးစိတ္ေတြကေတာ့ သူေၿပာ တဲ့ စကား/ကတိက၀တ္ေတြဟာ အမွန္တကယ္ဘဲလားလို့ဆိုတဲ့ထိတ္လန့္တုန္လွုပ္မွုလွိဳင္းဂယက္ ဟာ ကမၻာ တ၀ွမ္းကိုၿပန့္ႏွံ့သြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ stock markets အားလံုးလိုလိုကိုထိခိုက္က်ဆင္း သြားေစပါတယ္။ သူ့ရဲ့ေရြးေကာက္ပြဲကာလတေလွ်ာက္စကားမဆင္ၿခင္မွုေတြေၾကာင့္၊ သူ့ရဲ့ေနာက္လိုက္ေတြက တေနတေန့ ဆင္ေသကိုဆိတ္ေရနဲ့ဖံုးရတဲ့အလုပ္ေတြနဲ့ဗ်ာမ်ားခဲ့ၾကရတာအထင္ကရပါ။ လူနည္းစုမ်ားကို သာမ က၊ မိမိပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမ်ားကိုပါပုဂၢိဳလ္ေရးပုတ္ခတ္မွုေတြတရစပ္လုပ္ေဆာင္ေနမွုေတြက၊ သူ့ရဲ့ ေခါင္း ေဆာင္ႏိုင္မွုစြမ္းရည္ကို မ်ားစြာသံသယၿဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္း ပညာရည္နည္းပါးတဲ့ လူတန္း စားကဒီအၿဖစ္ေတြကိုမ်က္ကြယ္ၿပဳၿပီး၊ မိမိတို့ဆီကဖဲ့ထုတ္ယူသြားတဲ့ immigrants လူတန္းစားရဲ့ေနရာ ေတြကို ၿပန္လိုလားတဲ့ဆႏၵေတြကၿပင္းထန္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္သူ့ကိုမ်က္ေစ့မွိတ္ၿပီး မဲဆႏၵေပးခဲ့တဲ့ကိန္း ဂဏန္း အခ်က္အလက္မ်ားကအထင္အရွားၿပဆိုေနပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္မွာအေမရိကႏိုင္ငံတ၀ွမ္းမွာ ထရမ့္သမၼတ ေရြးေကာက္ခံရၿခင္းကိုကန့္ကြက္တဲ့ေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ဆႏၵၿပပြဲေတြလုပ္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒီဆႏၵၿပပြဲေတြဆက္ၿဖစ္ ေနရင္တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ဆူပူမွုေတြအၿဖစ္ေၿပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာမလိုလားအပ္တဲ့ကိစၥေတြပါ။ အခုေဆာင္း ပါးေရးခ်ိန္အထိ လူထုကေထာက္ခံတဲ့ Popular Votes ဟာ ကလင္တန္ဘက္ကအေလးသာေနပါတယ္။ ဒါကို ေထာက္ၿပၿပီး ထရမ့္ကိုၿပန္လည္ၿဖဳတ္ခ်ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းေတြကိုအၿပင္းအထန္ရွာေနၾကတဲ့အုပ္စုေတြ လည္းရွိ လာပါတယ္။ လာမဲ့ ဒီဇင္ ဘာ (၁၉)ရက္မွာ Electors ေတြကေနာက္ဆံုပိတ္အဆံုအၿဖတ္မွတ္တမ္းတင္မဲ့ မဲအ တည္ၿပဳမွုကိုေၿပာင္းလဲေစမဲ့ နည္းလမ္းေတြရွာေနၾကပါၿပီ။ ကာလီဖိုးနီးယားကဲ့သို့ၿပည္နယ္ၾကီးကလည္း ၿပည္ ေထာင္စုမွခြဲထြက္ေရး(Calexit) အတြက္တာစူေနၾကတဲ့အုပ္စုေတြေပၚေပါက္လာရံုမက၊ လာမဲ့ၾကားၿဖတ္ေရြး ေကာက္ပြဲမွာ ဆႏၵခံယူဘို့အထိၾကိဳးစားလာတဲ့ေၿခလွမ္းေတြကိုၿမင္ေနရပါတယ္။ ၿဖစ္ႏိုင္ဘို့လမ္းကေတာ့ အေတာ္နည္းပါတယ္။ အေမရိကအေၿခခံဥပေဒမွာ၊ ပင္မေရးဆြဲခဲ့ၾကသူ Founding Fathers ေတြရဲ့အစီအမံနဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲဥပေဒ ၿပင္ဆင္ခ်က္ေတြက၊ အေမရိကႏိုင္ငံေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကိုဘက္လိုက္မွုကင္းေစေရး အတြက္ အေသအၿခာ အကာအကြယ္ၿပဳခဲ့တဲ့မဲေပးစနစ္ပါ။ Electors မ်ားဟာ မိမိမဲဆႏၵနယ္ကၿပည္သူအမ်ား ေထာက္ခံမွု ကိုဆန့္က်င္ ၿပီး၊ မိမိႏွစ္သက္ရာကိုဆႏၵၿပဳခြင့္ရွိတဲ့ၿပည္နယ္အခ်ိ့ဳရွိေသာ္လည္းဘဲ (Faithless Electors)၊ ဒီထက္ေကာင္းတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္မေဖၚထုတ္ႏိုင္ေသးသေရြ့ ဒီၿပဌာန္းခ်က္ကိုလိုက္နာၾကရမဲ့ တာ၀န္သည္၊ ႏိုင္ငံသားအားလံုးရဲ့ တာ၀န္ၾကီးတခုပါဘဲ။ အေမရိကႏိုင္ငံသားအမ်ားစုရဲ့ဆႏၵကိုအထင္အရွား ၿပသခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရွင္ၾကီး Donald Trump ရဲ့အေရြးခ်ယ္ခံရမွုဟာ တရား၀င္မွုတခုလို့ဆိုပါရေစ။ မိမိတို့ၾကိဳက္ႏွစ္သက္သည္ ၿဖစ္ေစ၊ မၾကိဳက္ႏွစ္သက္ သည္ၿဖစ္ေစ၊ သူဟာ President-electတစ္ဦးၿဖစ္ေနပါၿပီ။ ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို လိုက္နာၾက ရမဲ့တာ၀န္ဟာ ႏိုင္ငံသားအားလံုးရဲ့တာ၀န္တစ္ခုၿဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ့သစ္အတြက္ ၾကိဳတင္ ၿပင္ဆင္မွုမ်ားလုပ္ဘို့လိုတဲ့အတြက္၊ ဒီအမွတ္မထင္တဲ့ သူ့ရဲ့ေအာင္ႏိုင္ မွုဟာ၊ အစိုးရအဖြဲ့သစ္ဖြဲ့စည္းေရး မွာမ်ား စြာအဟန္ုအတားမ်ားေတြ့ၾကံဳရမွာအမွန္ပါ။ သူ့ရဲ့Repulican ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္ထဲမွာကိုသူ့ကိုမလိုလား သူ ေတြအေတာ္မ်ားမ်ားရွိေနတာမို့၊ သူ့ရဲ့ေရြးခ်ယ္ဆံုးၿဖတ္မွုေတြဟာ အလြန္ခက္ခဲႏိုင္လိမ့္မယ္လို့ေလ့လာသူ ေတြ ကခန့္မွန္းၾကပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာမ်ားေပးခဲ့တဲ့ကတိက၀တ္ၿပဳမွုေတြကိုေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ -

(က) Obamacareကိုအစားထိုးရုပ္သိမ္းေရး၊ ခုခ်ိန္အေၿခက်ေနၿပီၿဖစ္ၿပီး သန္းေပါင္း(၂၀)နဲ့မ်ားစြာေသာလက္ရွိ အမာခံၿဖစ္ေနတဲ့ က်န္းမာေရးအာမခံမ်ားဟာ လူၾကိဳက္မ်ားေရပန္းစားေနၿပီမို့၊ ထင္သေလာက္မလြယ္ယံုမက၊ ရွုတ္ေထြးလွတဲ့နည္းဥပေဒေတြကိုမေသၿခာဘဲလက္၀င္ဒါးစာခံမဲ့သူမရွိသေလာက္ၿဖစ္ေနပါတယ္။ Healthcare Saving Account HSA နဲ့ Medicaid မ်ားၿဖတ္ေတာက္ေရး၊ ၿပည္နယ္မ်ားကိုလုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးအပ္ေရးနဲ့ကိုေတာ့ လုပ္ၿဖစ္ေအာင္လုပ္မဲ့သေဘာရွိေနပါတယ္။

(ခ) Mexico border တေလ်ွာက္ ဧရာမနံရံၾကီးမ်ားတည္ေဆာက္ေရး၊ ဒီကိစၥကသိမ္ေမြ့တဲ့အၿပင္ လက္ေတြ့မွာ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားယံုမက၊ အဲ့ဒီအတြက္ကုန္က်စရိတ္ကို၀င္ေရာက္သူေတြဆီကေကာက္ခံတယ္ ဘဲထားအံုး စရိတ္ကာမိရန္မၿမင္လွပါဘူး။

(ဂ) စီပြားေရးႏွင့္ေဒသတြင္းစစ္ေရးစာခ်ဳုပ္မ်ား (NAFTA/TPP)ၿပန္သံုးသပ္ေရးဆိုတဲ့သူ့စကားက ဥေရာပႏွင့္ အာရွေဒသႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္မ်ားေနေစပါတယ္။  ဒီကိစၥက ႏိုင္ငံတကာနဲ့ေဒသတြင္း အေမရိကရဲ့ဦးေဆာင္မွုက႑ကိုေလ်ာက်ေစႏိုင္တယ္လို့သံုးသပ္သူေတြကဆိုၾကပါတယ္။

(ဃ) အခြန္မ်ားၿဖတ္ေတာက္ေရးနဲ့ အဓိကေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းၾကီးမ်ားၿဖစ္တဲ့လမ္း/တံတားနဲ့ေလယာဥ္ ကြင္း မ်ားအဆင့္ၿမွင့္ေရးဆိုတဲ့ေၾကြး ေၾကာ္သံဟာ၊ ႏိုင္ငံေငြေၾကးေဖါင္းပြမွုနဲ့အေၾကြးၿမီတင္ရွိေနမွုကို အဆမတန္ ၾကီးထြားေစမယ္လို့ လႊတ္ေတာ္နဲ့ ဘတ္ဂ်က္ေရးရာသုေတသီမ်ားကတြက္ခ်က္ညႊန္ၿပေနၾကပါတယ္။ (အခ်မ္းသာဆံုးလူတန္းစားမ်ားအခြန္သက္သာခြင့္ ၁၀-၁၃%ေတြ့ႏိုင္မည္ဟုခန့္မွန္းၿပီး၊ သာမာန္၀င္ေငြရွိသူတို့ က ၁.၃-၁.၈%သာ သက္သာခြင့္ရွိမည္ဟု Tax Policy Center ႏွင့္ Tax Foundation တို့ကတြက္ခ်က္ၿပၾကပါ တယ္။)

(င) တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ့ကိုေငြေၾကးခ၀ါခ်မွုကိုတရား၀င္ေၾကၿငာယံုမက၊ သြင္းကုန္ခြန္ (၄၅%) စည္းၾကပ္ဖို့နဲ့၊ မကၠဆီ ကိုႏိုင္ငံမွ (၃၅%)စည္းၾကပ္ဖို့ဆိုတဲ့အခ်က္က၊ ကုန္သြယ္မွုစစ္ပြဲအၿဖစ္ဖန္တီးရာေရာက္ယံုမက၊ အဲ့ဒီႏိုင္ငံေတြရဲ့ စီးပြားေရးဂလဲ့စားကိုခံရႏိုင္ဖြယ္ရွိေနတယ္လို့ဆိုၾကပါတယ္။

(စ) စစ္မက္ၿဖစ္ပြားေနေသာ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ refugee ၀င္ေရာက္လာမွုမ်ား(ၿဖစ္ႏိုင္လ်င္ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုမွ ၀င္ေရာက္လာမွုမ်ားအာခ်က္ခ်င္းရပ္ဆိုင္းေရး) စသည္တို့ဟာ သူ့ရဲ့ သမၼတအာဏာပထမေန့မွာ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္မဲ့ကိစၥေတြၿဖစ္ေၾကာင္းေၿပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြ ၿဖစ္ေၿမာက္ႏိုင္မလားဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ မ်ားစြာသံသယၿဖစ္စရာအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားရွိေနေၾကာင္းေလ့လာၾကသူေတြကစစ္တမ္းထုတ္ပါတယ္။

(ဆ) အၿခားေသာေၿပာင္းလဲမွုေတြကေတာ့ -

- သမၼတအိုဘားမားရဲ့တရားမ၀င္ဘူးလို့သူယူဆတဲ့လူ၀င္မွုၾကိၾကပ္ေရးဆိုင္ရာအမိန့္ေတြကိုရုတ္သိမ္းေရး၊ (ကေလးသူငယ္/မိဘမ်ားလက္ခံႏိုင္ေရးအခ်ိန္ဇယားတိုးခ်ဲ့ၿခင္းဆိုင္ရာကိစၥမ်ားအပါအ၀င္)

- လက္နက္၀ယ္ယူရာတြင္၀ယ္ယူသူရဲ့ေနာက္ေၾကာင္းခံသမိုင္းစစ္ေဆးမွုမ်ားရုတ္သိမ္းေရး၊ လက္နက္ကင္း ဇံုမ်ားေက်ာင္းမ်ားတြင္ရုပ္သိမ္းေရး၊

- လက္ရွိလႊတ္ေတာ္မ်ားမွအေရြးခ်ယ္ခံအမတ္မ်ားရဲ့သက္တမ္းကန္ု့သတ္ေရး၊

- ဖက္ဒရယ္အစိုးရ၀န္ထမ္းအသစ္ခန့္ထားၿခင္းမ်ားခ်က္ၿခင္းဆိုင္းငံ့ေရး (ကာကြယ္ေရး၊ ၿပည္ထဲေရးႏွင့္ စစ္ၿပန္မ်ားက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွုမ်ားမွလြဲ၍)

- ပါတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိန္းေရး ဆိုင္ရာဥပေဒ ႏွင့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းၿမွင့္တင္ေရး Dodd-Frank ဥပေဒတို့ကို ရုပ္သိမ္းေရး၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ့ႏွင့္ေရနံထုတ္လုပ္ၿခင္းကန့္သတ္မွုကိုဖြင့္လွစ္ေရး၊

- အိမ္ၿဖဴေတာ္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၿပီးအနားယူၾကသူေတြ (၅)ႏွစ္တာမွ် ႏိုင္ငံေရး ပြဲစား(lobbyist) လုပ္ခြင့္မေပးေရး၊ အိမ္ၿဖဴေတာ္၀န္ထမ္းေဟာင္းမ်ားႏိုင္ငံၿခားတိုင္းၿပည္မ်ား တြင္ Lobbyist လုပ္ခြင့္ရာသက္ပန္ပိတ္ပင္ေရး၊ ထိုနည္းတူႏိုင္ငံၿခားသားတိုင္းၿပည္မ်ားမွ အေမရိကေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားတြင္ေထာက္ပံ့ၿခင္းပိတ္ပင္ေရး၊

- ကုလသမဂၢသို့ေပးရန္ေၾကြးၿမီ အာလံုးကိုၿဖတ္ေတာက္၍ေရႏွင့္ပါတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ မ်ားတြင္ေၿပာင္းလဲအသံုးခ်ေရး၊

- တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တြင္မိမိစိတ္ၾကိဳက္ႏိုင္ငံအတြက္အက်ိဳးၿပဳမည့္တရားသူၾကီးတစ္ဦးအၿမန္ခန့္ထားေရး၊

- ေလာ့အိန္ဂ်လစ္အပါအ၀င္ၿမိဳ့ၾကီးအခ်ိဳ့တြင္တရားမ၀င္ေရာက္ရွိသူမ်ားကိုအကာအကြယ္ၿပဳေထာက္ပံ့ေန ေသာ ၿပည္နယ္ၿမိဳ့ၾကီးမ်ားကိုအေထာက္အပံ့ၿဖတ္ေတာက္ေရး၊

- (၂)သန္းထက္မနည္းေသာတရားမ၀င္ေရာက္ရွိသူမ်ားကိုေနရပ္ၿပန္လႊတ္ေရးႏွင့္လက္ခံရန္ၿငင္းဆန္ေသာ မူရင္းႏိုင္ငံမ်ားကို၊ ၿပည္၀င္ဗီဇာဖ်က္သိမ္းေရး၊

- ကာကြယ္ေရးအသံုးစရိတ္ႏွင့္ၿပည္သူ့လံုၿခံဳေရးအသံုးစရိတ္မ်ားၿမွင့္တင္ေရး၊

ဒီအခ်က္မ်ားကိုအေကာင္အထည္ေဖၚလာႏိုင္ဘို့အတြက္သူ့အေနနဲ့လုပ္ႏိုင္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ မိမိကိုယ္ကိုအာ ဏာရွင္အၿဖစ္အာဏာမ်ားကိုစုစည္းၿပီးလုပ္ႏိုင္မွၿဖစ္မယ္လို့ေလ့လာသူအေတာ္မ်ားမ်ားကၿမင္ၾကပါတယ္။ ဒီ အတြက္ေၾကာင့္အေမရိကလိုႏိုင္ငံမွာအာဏာရွင္စနစ္ထူေထာင္ဘို့ရာၿဖစ္လမ္းေၾကာင္းေပၚေနၿပီလားလို့သံုးသပ္သူေတြရွိေနပါတယ္။ ဒီအတြက္မ်ားစြာေသာေရြးေကာက္ပြဲကတိက၀တ္မ်ားကို အခ်ိန္ဆြဲၿခင္းနည္းမ်ား၊ အေလ်ွာ့ အတင္းနည္းမ်ားတို့ကိုသံုးစြဲရန္မွတပါး၊ ေဒၚနယ္ထရမ့္မွာအၿခားေရြးစရာလမ္းမၿမင္ပါ။ အေမရိကၿပည္ေထာင္စု ဟာ Check-and-Balance ေပၚမွအေၿခခံတဲ့ႏိုင္ငံေရးသိပၸံစနစ္ထြန္းကားေနတာမို့ အာ ဏာရွင္စနစ္ေပၚထြန္း ေရးဟာၿဖစ္ႏိုင္ဘြယ္မရွိေၾကာင္းၿမင္မိပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္ ကိုမွီတြယ္ၾကီးပြားခဲ့ၾကသူပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ့ကမၻာ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ့အစည္းအခ်ိဳ့၊ မနာလိုသူအခ်ိဳ့ေတြကေတာ့၊ အေမရိကႏိုင္ငံ အာဏာရွင္စနစ္ ထူ ေထာင္ေနၿပီ လို့၀မ္းသာအားရမ်က္ေစ့မွိတ္ၿပီးေၾကြးေၾကာ္ေနခ်င္ၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီပုဂၢိဳလ္ႏိုင္ငံေရး အင္အား စုေတြ မ်က္ေခ် ၿပတ္ေနတဲ့အခ်က္က အေမရိကႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းရဲ့ရင္ထဲမွာရွိတဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးစရိုက္လကၡဏာ ဟာ အၿခား တိုင္းတပါးသားေတြနားလည္ထားတဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးသေဘာထားနဲ့ အလားသ႑ာန္မတူလံုး၀ၿခားနား တယ္ဆို တဲ့အခ်က္ပါဘဲ။ ဒီအခ်က္က အေမရိကရဲ့ (၃)ရာစုနီးပါးရွိေနၿပီၿဖစ္တဲ့၊ ႏိုင္ငံတည္ၿငိမ္မွုကသက္ေသ ထူလို့ ေနပါ တယ္။

အဓိကကေတာ့သူ့ရဲ့ပါတီၿဖစ္တဲ့ Republican ပါတီ ဟာလႊတ္ေတာ္(၂)ရပ္လံုးမွာလူမ်ားစုေနရာရၿပီးၿပီမို့ လြယ္ကူ ႏိုင္မယ္လို့ အေပၚယံရွပ္ထင္စရာရွိေသာ္လည္း၊ သူ့ရဲ့ပါတီရဲ့ေထာက္ခံမွုအၿပည့္ရရွိေရးဟာ လြန္စြာအေရးၾကီး ေနပါတယ္။ သူ့ရဲ့ဦးတည္ရာလမ္းေၾကာင္းေတြအားလံုးလိုလိုကိုေက်ာေထာက္ေနာက္ခံၿပဳမဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြ မေတြ့ရေသးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လႊတ္ေတာ္ေတြကိုယ္တိုင္မွာပင္လက္တြန္ေ့နေသးေၾကာင္းဆန္းစစ္ေတြ့ရွိရပါတယ္။

Donald ႏွင့္ၿမန္မာ
ေဒၚနယ္ထရမ့္အေနနဲ့ ၿမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကမၻာ့ေၿမပံုမွာဘယ္မွာလဲလို့ၿပန္ၾကည့္ရေလာက္ေအာင္ တစိမ္းဆန္စြာ ကင္းကြာလွပါတယ္။ သူ့ရဲ့ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးနဲ့ ေဒသတြင္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစိတ္၀င္စားမွု ဟာ လက္ရွိ အေၿခအေနမွာ အ၀ီစိေအာက္မွာေရာက္ေနပါတယ္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ USAID အပါအ၀င္ေထာက္ပံ့ထားတဲ့ ကိစၥေတြမဖ်က္သိမ္းရင္အင္မတန္ကံေကာင္းတယ္လို့ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ သူ့ရဲ့ကုန္သြယ္မွုနဲ့ၿပည္ပရင္းႏွီးၿမွဳပ္ႏွံမွု ဆိုင္ရာသေဘာထားေတြဟာတင္းမာၿပီး၊ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ကမၻာ့အဖြဲ့အစည္းေတြကိုေတာင္မ်က္ကြယ္ၿပဳ ဆန့္က်င္မဲ့သေဘာရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာလည္း၊ သူ့ရဲ့ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္ေရးကတိက၀တ္ ေတြမို့သိသိသာသာမဟုတ္ေတာင္၊ မသိမသာထိန္းခ်ဳတ္မဲ့့အလားအလာရွိေနပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ခုခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံတကာေရာက္ immigrant စာရင္း၀င္က်ြန္ေတာ္တို့ၿမန္မာအားလံုးဟာ သူ့ရဲ့ targetထဲမွာအၾကံဳး၀င္ေနတာမို့၊ ေနထိုင္ေၿပာဆိုသြားလာၾကတာေတြအထူးသိထားၾကဘို့၊ တပ္လွန့္ႏွိဳးေဆာ္လိုက္ပါတယ္။

ၾကားမညပ္ပါေစနဲ့။ ကိုယ္ဘယ္သူလဲဆိုတဲ့ကိုယ့္ရဲ့သမိုင္းေနာက္ခံကိုမေမ့ၾကပါနဲ့ (ေမ့ခ်င္ေယာင္မေဆာင္ပါနဲ့။)။