FICO ကိုယှဉ်မဲ့ VantageScore

 လွန်ခဲ့သော အနှစ် (၃၀) တိတိကတည်းက နှစ်ရှည်ကြာစွာအထင်ကရနေရာမှာရှိခဲ့တဲ့၊ နေရာယူနေဆဲ လည်းဖြစ်တဲ့ အိမ်ရာငွေရေးကြေးရေး ဆိုင်ရာ mortgage အဖွဲ့ကြီးနှစ်ခုဖြစ်တဲ့ Fannie Mae နှင့် Freddie Mac တို့ဟာ အကြွေးဝယ်ယူခြင်း ဆိုင်ရာ ခရက်ဒစ်ဆုံးဖြတ်ချက်များ (အတည်ပြုချက် သို့မဟုတ် ငြင်းပယ်ခြင်း) နဲ့ ချေးငွေဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ရာမှာနေရာယူခဲ့တဲ့ FICO လို့ခေါ်တဲ့ Fair Isaac Corporation ရဲ့အဆုံးအဖြတ်ကိုလက်ခံရယူကျင့်သုံးကြရပါတယ်။ Score လို့ခေါ်တဲ့ဂဏန်း (၃)လုံးပါ အညွှန်းကိန်းဟာ သက်ဆိုင်သူကာယကံရှင်ရဲ့ငွေရေးကြေးရေးအရအသုံးခိုင်မာမှု (တနည်း) ငွေရေးကြေးရေးစိတ်ချယုံကြည်နိုင်ဘွယ်ရှိမှုကိုပြညွှန်းချက်တခုအဖြစ်ရှိနေဆဲပါဘဲ။ အခရာလည်းအလွန်ကျ လှပါတယ်။

Federal Housing Finance Agency (အေဂျင်စီများ၏ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သူနှင့် ထိန်းညှိပေးသူ) ရဲ့ ဒါရိုက်တာ Bill Pulte က ခုပြီးခဲ့တဲ့ဇူလိုင်လ(၈)ရက်နေ့မှာ ကြေငြာချက်တခုထုတ်ပြန်ပြီး FICO တခု ထဲကဈေးကွက်ကိုလက်ဝါးကြီးအုပ်အဆုံးအဖြတ်ပေးမှုကိုအဆုံးသတ်တော့မှာဖြစ်ကြောင်း တရားဝင် ကြေငြာလိုက်ပါတယ်။

အမေရိကပြည်ထောင်စုတလွှားအခြေချနေထိုင်ကြသူအားလုံးဟာ ဒီနောက်တိုးအညွှန်းကိန်းရဲ့အ ကြောင်းချင်းရာတွေကိုမသိလို့မဖြစ်တော့ဘူးဆိုတာကိုနားလည်ကြဘို့လိုလာတဲ့အတွက် ဒီဆောင်းပါး ရေးရတာပါ။

“X” လို့အမည်တွင်တဲ့ (ယခင် Twitter)မှာ လက်ရှိသမ္မတထရမ့်က လက်ရှိအကြွေးဝယ်စနစ်ညွှန်း ကိန်းယှဉ်ပြိုင်မှုဈေးကွက်မှာ စရိတ်လျှော့ကျစေရေးအစီအမံတခုလို့ ရုပ်လုံးဖေါ်ထားတယ်လို့ဆိုပါ တယ်။ ခုချိန်မှာ အဆင့်မြှင့်လုပ်ဆောင်မှုတွေကြောင့် VintageScore 4.0 အဆင့်မှာ ရောက်နေပြီလို့ ဆိုကြောင်းပါ။ အမှန်တော့ဒီယှဉ်ပြိုင်မှုအခြေရောက်အောင် (၂၀၁၈)ခုနှစ်ကတည်းကဇာတ်လမ်းစခဲ့ပါ တယ်။ ထိပ်သီးပါတီကြီးနှစ်ရပ်လုံးကသဘောတူပြဌာန်းတဲ့ “Credit Score Competition Act” ရဲ့ ရလာဒ်ပါလို့ဆိုပါရစေ။ Pulte ကဘယ်တော့စမလဲဆိုတဲ့ အချိန်ဇယားကို မဖော်ပြပေမဲ့လည်း VantageScore ကိုယ်စားလှယ်က webinar တစ်ခုမှာ "မကြာမီ"လို့ဟောကိန်းထုတ်ထားပါတယ်။ လုပ်နည်းလမ်းညွှန်ချက်အားလုံးကို တပြေးညီချောမွေ့စေရေးကိုတော့အချိန်ယူရမယ်လို့ ကျွမ်းကျင် သူအတွင်းသိတွေက ဖွင့်ဟဝန်ခံကြပါ တယ်။ မျှော်လင့်ချက်ကောင်းတခုကတော့ VantageScore ရဲ့ နည်းပညာကြောင့်ဈေးကွက်မှာ နောက် ထပ် mortgage အရေအတွက်ပေါင်း (၂.၇၀သန်း) ထပ် ဆောင်းဖေါ်ထုတ်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ သူ့ရဲ့နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာကွာခြားချက်မှာ FICO ကဖေါ်ပြနိုင်ခြင်းမရှိတဲ့ အိမ်ငှားရမ်းစရိတ်၊ လျှပ်စစ်၊ ဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာအသုံးအဆောင် (utilities) စရိတ်များပါဝင်လာမှာမို့ စိတ်လှုပ်ရှားအား တက်မှုတွေရှိနေပါတယ်။

VantageScore ဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာကုသမှုစရိတ်စကအကြွေးတင်မှုကဲ့သို့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းခြင်းမရှိ တဲ့ စရိတ်အချက်အလက်များကိုလည်း ဖယ်ရှားပေးပါလိမ့်မယ်လို့ဆိုပါတယ်။

(unpaid and paid collections) ဆိုင်ရာစရိတ်စကအကြွေးများကို လျစ်လျူရှုလိမ့်မယ်လို့ Advantage Credit မှ ခရက်ဒစ်ပညာရေးဒါရိုက်တာ Mindy Leisure က ပြောကြားထားပါတယ်။ 

ထုတ်ဖော်ချက်အပြည့်အစုံ- “ကျွန်ုပ်၏ကုမ္ပဏီသည် အားသာချက်ခရက်ဒစ်ဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်သည်”  လို့ဆိုထားပါတယ်။

FICO နဲ့ VantageScore အမှတ်ပေးစနစ်နှစ်ခုစလုံးက အနိမ့်ဆုံး (၃၀၀) မှ အမြင့်ဆုံး (၈၅၀) အထိ ရှိကြောင်း” The Ulzheimer Group ၏ ဥက္ကဌ John Ulzheimer ကဆိုထားပါတယ်။

 

FICO နဲ့ VantageScore တို့၏အကြမ်းဖျဉ်းကွာခြားမှုများ

FICO (အချက်အလက်အမျိုးအစားငါးခု အားသာချက်ကိန်းဂဏန်းကို အသုံးပြု၍ တွက်ဆသည်။)	VantageScore (အချက်အလက်ငါးမျိုးမှရသော ကိန်းဂဏန်းတို့၏ပါဝင်မှုထက် လွှမ်းမိုးထိန်းချုတ် နေရာယူနိုင်မှု influence ကိုအခြေခံပါသည်။)
- ငွေပေးချေမှုမှတ်တမ်း (၃၅%) - အကြွေးပမာဏ (၃၀%) - ခရက်ဒစ်မှတ်တမ်း၏ကာလသက်တမ်း (၁၅%) - ခရက်ဒစ်အကောင့်များရောနှောခြင်း (၁၀%) - ခရက်ဒစ်အကောင့်အသစ် (၁၀%)	- ငွေပေးချေမှုမှတ်တမ်း (အလွန်သြဇာလွှမ်းမိုးမှု) - စုစုပေါင်း ခရက်ဒစ်အသုံးပြုမှု (အလွန်သြဇာညောင်းသည်) - ခရက်ဒစ်ရောနှောနှင့် အတွေ့အကြုံ (အလွန်သြဇာညောင်း သည်) - အကောင့်အသစ်ဖွင့်လှစ်ခြင်း (အတော်အတန်သြဇာရှိသည်) - လက်ကျန်ငွေနှင့် ရနိုင်သောခရက်ဒစ် (သြဇာနည်းသည်)

Fannie Mae နှင့် Freddie Mac တို့ဟာ အချင်းချင်းမတူညီတဲ့စံများရှိနေတာကြောင့် နှုန်းထားများနဲ့စံ သတ်မှတ်ချက်များကို ချိန်ညှိနှိုင်းရဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ အဲ့ဒါကို ထိုလောကကြီးရဲ့ ဗန်းစကားဖြစ်တဲ့ “ချေးငွေအဆင့်ဈေးနှုန်းညှိနှိုင်းမှု” Loan Level Pricing Adjustment လို့ဆိုပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်းကဘဲ တက္ကဆက်ပြည်နယ်ရှိတရားသူကြီးတစ်ဦးက “စားသုံးသူဘဏ္ဍာရေးကာ ကွယ်ရေးဗျူရို” (Consumer Financial Protection Bureau CFPB) ကိုဖယ်ရှားပေးဘို့ အမိန့်ချ မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို အမေရိကန်ခရိုင်တရားရုံး တရားသူကြီး Sean Jordan က Fair Credit Reporting Act ကို ကိုးကားပြီး CFPB ဟာ Fair Credit Reporting Act အရ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကြွေးမြီများကို ခရက်ဒစ်အစီရင်ခံစာများ (credit reports) ကဖယ်ရှားခွင့်မပြုသင့်ဘူးလို့ ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ 

 

VantageScore ပေါ်ပေါက်လာခြင်းအတွက်စောဒကတက်မှုများ

FICO ဟာတသီးတသန့်ထူထောင်ထားတဲ့ ကုမ္ပဏီအဖွဲ့အစည်းသာဖြစ်ပြီး VantageScore ကတော့ Experian, Equifax နဲ့ TransUnion ခရက်ဒစ်ဗျူရိုကြီး(၃)ခုစလုံးကပိုင်ဆိုင်ထားကြတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် VantageScore ဟာဈေးကွက်ကိုသူတို့လိုရာဆွဲအသုံးပြုသလို၊ ဈေးကွက်ကိုရှုတ်ထွေး သွားစေနိုင်တဲ့ လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုတွေရှိလာမယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ရှိရင်စွဲ FICO က တည်ဆဲ ခရက်ဒစ် ဗျူရိုကြီး(၃)ခုလုံးကကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များကိုဆွဲယူအခြေခံတွက်တာမို့ သမာသမတ်ကျနိုင် ချေကောင်းပြီးသားလို့ဆိုကြပါတယ်။  National Consumer Law Center ရဲ့ ဒါရိုက်တာတဦးဖြစ်သူ Chi Chi Wu က USA Today အင်တာဗျူးမှာပြောထားတာပါ။ Federal Housing Finance Agency FHFA ရဲ့  “lender choice” ပေါ်လစီကိုမှားယွင်းတဲ့ကိန်းဂဏန်းပေါ်အခြေခံနိုင်တဲ့ မှားယွင်း(ချို့ယွင်း)တဲ့ စနစ် ပေါ်ပေါက်နိုင်တာနဲ့အမျှ ဆိုင်ရာအသုံးပြုမဲ့သူရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်လိုအားကိုယိမ်းယိုင်ဘက် လိုက်စေနိုင်တယ်လို့ ဟောကိန်းထုတ်ပါတယ်။  ဆိုလိုတာက ကိုယ့်ထုတ်ကုန်တရပ်ကိုရောင်းချနိုင်ဘို့ အားနဲတဲ့စနစ်ပေါ်မှာအခြေခံနိုင်သလို၊ ငွေရေးကြေးရေးခိုင်မာတောင့်တင်းမှုမရှိသူကို အခွင့်အလမ်းပေး သလိုဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းစောဒကတက်ထားပါတယ်။

ဒီစောဒကတွေကို FHFA, Fannie Mae နဲ့ Freddie Mac တို့က နှုတ်ဆိတ်နေကြပါတယ်။ 

Freddie Mac ရဲ့ဒီကနေ့နှုန်းထားတွေကိုလေ့လာကြည့်ရင် နှစ်(၃၀)အတွက် အတိုးနှုန်းထား (၆.၇၅% - ပြီးခဲ့တဲ့အပါတ်ထက် ၃% တိုးပြီး)၊ (၁၅)နှစ်အတွက် (၅.၉၂% -  ပြီးခဲ့တဲ့အပါတ်ထက် ၆% တိုး)နေ ပါပြီ။  အိမ်ရာဝယ်ယူဘို့ငွေချေးငှားမှုဟာ (၁၀%) ကျဆင်းသွားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် ဒေါ် လာ(၁၂)ထရိလီယံ လည်ပါတ်ငွေအမြဲရှိနေတဲ့ mortgageလောကကြီးကိုအကြီးအကျယ်ထိခိုက်စေ နိုင်မယ် (သို့မဟုတ်) မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေမယ် လို့ဆိုသူတွေကလည်းဆိုကြပါတယ်။

 

Credit reports များရဲ့ဈေးနှုန်းထားအသစ်များ

VantageScore ရဲ့အကြီးအကဲကတော့ အစီရင်ခံစာနှုန်းထားအသစ်များနဲ့ပါတ်သက်ပြီး ထုတ်ဖေါ်ပြော ဘို့ငြင်းဆိုထားဆဲပါ။ ဒါဆိုရင် FICO ကကော? (၂၀၂၄)ခုနှစ်က ခရက်ဒစ်ဗျူရိုတခုစီကနေအစီရင်ခံစာ ဝယ်ယူရင် ($၃.၅) သာကုန်ကျပေမဲ့ခု(၂၀၂၅)ခုနှစ်မှာတော့ ($၃.၅) မို့ (၄၁%)ဈေးတက်သွားပါပြီ။ ဒီ ခရက်ဒစ်ဗျူရိုကြီး(၃)ခုလုံးကအစီရင်ခံစာလိုလေ့ရှိတာမို့၊ ဒီအစီရင်ခံစာတွေပေါ်အခြေခံတွက်ချက်ထား တဲ့ score report ဟာဈေးကြီးသွားပါတယ်။ ခုချိန်  “Tri-merged report တခုဟာ ပေါက်ဈေး ($၉၄) လို့ဆိုပါတယ်။ တခါ ငွေချေးရယူရမဲ့ကုမ္ပဏီတိုင်းအတွက်အစီရင်ခံစာအသစ်တခုလိုတာမို့ နောက်ထပ် အသစ်တွေထပ်လျှှောက်ထားရယူဘို့လိုပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ယခင်အစီရင်ခံစာကိုနောက် ကုမ္ပဏီ ကလက်ခံရယူခွင့်မရှိသလို၊ ရယူအသုံးပြုခြင်းမပြုပါဘူး။ အဲ့ဒီအတွက် VantageScore ကတော့ ယှဉ် ပြိုင်တဲ့ရမှတ်ပေးမှုရှိခြင်းဟာ ငွေချေးငှားသူကိုအသာစီရနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခရက်ဒစ် တောင်းယူတိုင်းအတွက် ခရက်ဒစ်ရမှတ် score ကိုထိခိုက်စေနိုင်မဲ့(တနည်း)လွှဲပြောင်းသွား နိုင်မဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွက်ချက်မှုတော့ရှိကောင်းရှိနိုင်တယ်ဆိုတာဂရုပြုရပါမယ်။ ကျရှုံးတဲ့ရမှတ်လို့ဆို နိုင်တဲ့ (“failing score”) ဟာ(၆၁၉) ဖြစ်ပြီး (၆၂၀)ရမှသာအောင်မှတ်သတ်မှတ်ထားတယ်ဆိုပါတယ်။

 

VantageScore 5.0 (၂၀၂၅ခုနှစ်)ထုတ်ပြန်ချက်သစ်

၂၀၂၅ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ VantageScore 5.0 ဟာ ခရက်ဒစ်တန်ဖိုးကို အကဲဖြတ်ဘို့ရည် ရွယ်ရင်းနဲ့ ၂၀၂၁-၂၀၂၃ နှစ်များပေါ်အခြေခံပြုတဲ့ ရည်ညွှန်းချက်အသစ်များနဲ့ စားသုံးသူချေးငွေဒေတာ ကို အသုံးပြုတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒီမော်ဒယ်သစ်ဟာ ခရက်ဒစ်တန်ဖိုးကို ခန့်မှန်းနိုင်ပုံကို ကောင်းစွာတိုး တက်စေရန်ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လက်ရှိ ခရက်ဒစ်အလေ့အထများနှင့် အတိတ်ပုံစံများကို နားလည် ရန်အတွက် တစ်ဦးချင်းစီအကောင့်များကို ခရက်ဒစ်ဒေတာလမ်းကြောင်းများနဲ့ ခန့်မှန်းချက်များကို (၂၄) လကြာစောင့်ကြည့်မှ မို့ပိုမိုအားကောင်းတဲ့ ဒေဟာစုဆောင်းမှုရရှိလိမ့်မယ်လို့ဟောကိန်းထုတ်ထား ပါတယ်။

 

အလားအလာများ

နောက်ထပ်ငွေချေးသူများဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ VantageScore ရဲ့ရလဒ်အဖြစ် ပေါင်နှံခြင်းအတွက် အရည်အ ချင်းပြည့်မီနိုင်သော်လည်းဘဲ၊ ငွေချေးသူများဟာ အဆိုပါအကြွေးအဆင့်သတ်မှတ်ချက်များကို သတိ ကြီးစွာထားပြီး ချဉ်းကပ်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုနေကြပါတယ်။

"VantageScore ဟာ ခိုင်မာနေသော်လည်း၊ ငွေကြေးအဖွဲ့အစည်းများသည် ဤငွေချေးသူများကို မြင့်မားသောအန္တရာယ်အဖြစ် ရှုမြင်ပြီး မြင့်မားသောအတိုးနှုန်းများကို ဖြည့်သွင်းခြင်းဖြင့် လျော်ကြေး ပေးနိုင်ချေရှိမယ်ဟောကိန်းထုတ်သူတွေလည်းရှိနေပါတယ်။ "ဒါကြောင့် ဒါဟာ လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ် ရောက်နေတဲ့ ခြေလှမ်းတစ်ခုဖြစ်နေပေမယ်လို့၊ သုံးစွဲခွင့်မြင့်မားတဲ့ ချေးငွေနှုန်းနဲ့ ကုန်ကျစရိတ်တစ်ခု အနေနဲ့ ရောက်လာနိုင်ပါတယ်။"လို့ဆိုသူတွေလည်းရှိနေပါတယ်။

ကိုယ်ပိုင်ပုဂ္ဂလိကငွေရေးကြေးရေးအဆင့်အတန်းဟာ အမေရိကားလိုနိုင်ငံမှာအသက်ရှင်ရပ်တည် ခွင့်ရှိနိုင်ရေးနဲ့ လူမှုဘဝလုံခြုံရေး (social security) အတွက်အခြေခံဒေါက်တိုင်မကြီးဖြစ်နေတာက တော့ အထင်အရှားပါဘဲ။ ပြောင်းလဲနေတဲ့နိုင်ငံရေးရေစီးကြောင်းအလှည့်အပြောင်းတွေဟာ ဒီအခြေခံ အုတ်မြစ်ကြီးတည်တံ့ခိုင်မာရေးကိုတိုက်စားဖျက်ဆီးနိုင်သလို ပိုမိုရှင်သန်အားကောင်းလာစေနိုင်ပါ တယ်။ မရေရာမှုပေါ်အခြေခံတဲ့ ထိန်းချုတ်မှုစီမံမှုလုပ်မရတာကတော့အသေအခြာပါ။ ခေတ်စနစ်တွေ ရဲ့ ရေချိန်အနိမ့်အမြင့်တွေဟာ ဒီအခြေခံအုတ်မြစ်ကြီးကို ပွန်းပဲ့ပျက်စီးမှုနည်းပါစေလို့ဘဲ ဆန္ဒအထူးပြုမိပါကြောင်း…။

လူမှုဖူလုံရေးအစီအမံ၏ နောက်ကွယ်ရှိအမှန်တရားများ

 ပြီးခဲ့တဲ့လပိုင်းအနည်းငယ်က AARP အဖွဲ့ကြီးက အမေရိနိုင်ငံတလွှားနေထိုင်ကြသူတွေကြားထဲ စိုးရိမ် ပူပန်မှုကြီးလာနေတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ လူမှုဖူလုံရေးဆိုင်ရာအကျိုးခံစားခွင့် ရေချိန်မြင့်မားလာမှုတွေကို  public conference တခုလုပ်ပြီးအဖြေရှာခဲ့ပါတယ်။ ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းကြီးကတာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များ အပြင် ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်များကအချိန်ယူလေ့လာဆွေးနွေးသွားတာတွေကို ဖေါက်သယ်ချလိုက်ပါတယ်။

 

ငါအငြိမ်းစားယူချိန်မှာ လူမှုဖူလုံရေးဆိုင်ရာအကျိုးခံစားခွင့်တွေဟာ အဆင်သင့်တာဝန်ယူဘို့ရှိနေလိမ့် မယ်။

လူမှုဖူလုံရေးအစီအမံစတင်သည့်နေ့မှစ၍ ငွေပေးချေမှု ယနေ့အထိမပျက်ကွက်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရေရှည်အတွက်တော့ စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်နေပါတယ်။ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်က အရေးယူဆောင်ရွက် မှုတစုံတရာ မလုပ်ပါက၊ ရန်ပုံငွေလျော့နည်းမှုရှိနိုင်ပါတယ်။ ပြတ်တောက်ခြင်းတော့မဖြစ်နိုင်ပါ။ နိုင်ငံ ရေး ကျွမ်းကျင်သူများက ဒီအစီအစဉ်ရဲ့ ရေပန်းစားမှုကြောင့် မဖြစ်နိုင်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒီရာစုနှစ် ကုန်အထိ အကျိုးခံစားခွင့်အများစုကို ဆက်လက်ပေးဆောင်နိုင်ပါတယ်လို့ ဘတ်ဂျက်နှင့် မူဝါဒဦးစား ပေးများဆိုင်ရာ ဗဟိုဌာနမှ Senior Fellow Paul Van de Water ကဆိုထားပါတယ်။ အိပ်မက်ဆိုး တွေမမက်ကြပါနဲ့တဲ့။ လူမှုဖူလုံရေးနှင့် Medicare ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး အမျိုးသားကော်မတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် စီအီးအို Max Richtman ကလည်း လူငယ်များဟာ လုံခြုံစိတ်ချစွာအလုပ်လုပ်ကြဘို့ ပြော ကြားထားပါတယ်။ “ဒီအစီအစဉ်က သူတို့ရဲ့ မိဘတွေ၊ အဘိုးအဘွားတွေအတွက်သာမက သူတို့အ တွက်ပါ အရေးကြီးတယ်။” လို့ဆိုပါတယ်။

 

ကွန်ဂရက်က လူမှုဖူလုံရေးရန်ပုံငွေကို ဘယ်တော့မှ စီးနင်းသိမ်းပိုက်ခြင်းမပြုပါဘူး။ လူမှုဖူလုံရေးလုပ်ခလစာအခွန်များကဖြတ်တောက်ရရှိတဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်ထဲ့ဝင်ငွေပေးဆောင်သည် ထက် ပိုမိုများပြားသည့်နှစ်များ (surplus) ရှိပါတယ်။ ပိုငွေကို နောက်ပိုင်းအသုံးပြုရန်အတွက် လူမှုဖူ လုံရေးရန်ပုံငွေသို့ ပေါင်းထည့်ထားပါတယ်တဲ့။ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း စုဆောင်းရရှိသော ပိုငွေဒေါ်လာ (၂.၇) ထရီလီယံဟာ ငွေသားသက်သက်ထဲမှာပေါင်းထဲ့ခြင်း မပြုတော့ပါ။ အဲ့ဒီငွေသားကို အတိုးပေး သော စာချုပ်များမှာရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားကြောင်း Richtman က မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။ လူမှုဖူလုံရေး ရင်း နှီးမြှုပ်နှံမှုများအဖြစ် အမေရိကန်အစိုးရ ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုထားသော ငွေတိုက်စာချုပ်များ (Treasury Bonds) အဖြစ်ရှိနေပါတယ်လို့ဆိုထားပါတယ်။

 

အထောက်အထားမဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ  (Undocumented immigrants) များဟာ အငြိမ်းစား ခံစားခွင့်ရံပုံငွေများကနေ ရယူခံစားနေတာကြောင့် လူမှုဖူလုံရေးအစီအမံကို ထိခိုက်စေခြင်းအလျင်း မရှိပါဘူး။ 

အထောက်အထားမဲ့အလုပ်သမားအချို့ဟာ လူမှုဖူလုံရေးနံပါတ်အတုများကို အသုံးပြုပြီး စနစ်ထဲသို့ ပေးဆောင်နိုင်ပေမဲ့လည်း တရားဝင်နေထိုင်သူ (သို့မဟုတ်) အမေရိကန် နိုင်ငံသားများ မဖြစ်သေး သရွေ့ အကျိုးခံစားခွင့်များကို ထုတ်ယူခွင့်မရနိုင်ပါဘူး။ လူမှုဖူလုံရေးသို့ ပေးဆောင်တဲ့ အထောက် အထားမဲ့ အလုပ်သမားများဟာ သူတို့ရဲ့ဝင်ငွေများကို ပေးဆောင်နေသော်လည်း အကျိုးခံစားခွင့်များ ကို ဘယ်တော့မျှရရှိနိုင်မှာမဟုတ်ကြကြောင်း Richtman က မှတ်ချက်ပြုတယ်။

 

နှစ်စဉ်လူနေမှုစရိတ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု (Cost of Living Adjustment, COLA) ဟာ အသက်ကြီးတဲ့ အမေရိကန်များရင်ဆိုင်နေကြရတဲ့ ဆေးဝါးကုသစရိတ်ကကြီးထွားလာမှုကို ငွေကြေးဖောင်းပွမှုက လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင်မဆောင်ကျဉ်းနိုင်သေးပါ။ 

ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို ထင်ဟပ်စေဘို့ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း အကျိုးခံစားခွင့်စစ်ဆေးမှုများကို ချိန်ညှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့တွက်ချက်ပုံ ဖော်မြူလာဟာ အငြိမ်းစားများအတွက်မဟုတ်ဘဲ ပျမ်းမျှမြို့ပြလုပ်သားများ အသုံး ပြုတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများရဲ့ဈေးကွက်ရလာဒ်ပေါ်မှာ အခြေခံထားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အခြား သော ထုတ်ကုန်များထက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်ကြီးထွားလာမှု ပိုမိုမြန်ဆန်လာတဲ့အခါ ၎င်းတို့ရဲ့ ဝယ်ယူမှုစွမ်းအားကို လက်တွေ့ကျကျထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းရှိဘို့ သူတို့ရဲ့ ဝယ်ယူမှုပုံစံများကို ပိုမို ကောင်းမွန်စွာ ထင်ဟပ်စေမဲ့ သက်ကြီးစားသုံးသူများအတွက် ဈေးနှုန်းအညွှန်းကို အသုံးပြုရန် အဆိုပြု ထားဆဲရှိနေပါတယ်။ ကြိုးပမ်းမှုလုပ်နေတဲ့ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာ AARP ကထိပ်တန်းလို့ဆို ပါတယ်။

 

လူမှုဖူလုံရေးသည် တစ်ဦးချင်း အငြိမ်းစားငွေစုအကောင့် (Individual retirement saving account) တစ်ခုနှင့် မတူပါ။ 

အငြိမ်းစားယူတဲ့အခါမှာ အစိုးရက အဲ့ဒီစုဆောင်းငွေကိုအတိုးနှုန်းနဲ့ ထုတ်ပေးဘို့ထိန်းသိမ်းထားခြင်း မဟုတ်ဆိုတာကိုနားလည်ကြရပါမယ်။ ကိုယ့်အကျိုးခံစားခွင့်ဟာ ကိုယ့်လုပ်သက်တလျှောက်ဘဝ မှာရရှိတဲ့လုပ်အားခငွေ(Earned income) အပေါ်သာအခြေခံတယ်ဆိုတဲ့အယူအဆကို နားလည်လက် ခံရပါလိမ့်မယ်။ ကိုယ်အငြိမ်းစားယူတဲ့အခါမှာ လက်ရှိအလုပ်လုပ်ဆဲရှိသူတွေက ကိုယ့်ရဲ့အကျိုးခံစား ခွင့်အစိတ်အပိုင်းကို ဆက်လက်ပေးသွင်းနေရတယ်ဆိုတာကိုသတိရကြဘို့လိုပါတယ်။ မိမိတိုရဲ့ သက် တမ်းတစ်လျှောက်မှာ လူအများစုကရရှိခံစားရတဲ့ခံစားခွင့်ပမာဏဟာ မိမိတို့ထဲ့ဝင်ပေးဆောင်ငွေသား ထက်သာလွန်ကြောင်းကို Urban Institute လို့ခေါ်တဲ့ ဘက်မလိုက်ပညာရှင်အဖွဲ့ကတွက်ချက်သုံးသပ် ပေးထားပါတယ်။

 

မိမိတို့ကိုယ်တိုင်ဆက်လက်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေပါကလည်း အကျိုးခံစားခွင့်များ လျော့နည်းရပ်တန့် ထားရပေမဲ့ ခံစားခွင့်ကအပြီးတိုင်ဆုံးရှုံးမှုမဟုတ်ပါ။ 

လူမှုဖူလုံရေးအစီအမံမှာ အလုပ်လုပ်ဆဲလူများရဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်များကို ယာယီလျှော့ချနိုင်တဲ့ “ဝင်ငွေ ကန့်သတ်ချက်” (earning limit) လို့ခေါ်တဲ့ စည်းမျဉ်းတစ်ခုရှိပါတယ်။ သို့သော် အဲ့ဒီစည်းမျဉ်းဟာ အပြည့်အဝ အငြိမ်းစားယူသည့် အသက် (Full retirement age, FRA) မတိုင်မီ အကျိုးခံစားခွင့် တောင်းဆိုသူများသာ အကျုံးဝင်ပြီး အလုပ်ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခြင်းကို မထိခိုက်ပါဘူး။ (၂၀၂၅-ခုနှစ် မှာ ဆက်လက်အလုပ်လုပ်ကိုင် နေသူတဦးဟာ FRA သို့မရောက်ရှိသေးပေမဲ့၊ ကိုယ့်ရဲ့လူမှုဖူလုံရေးငွေ ပေးချေမှုများကို ($၂၃,၄၀၀ အထက်နှစ်ပေါက်ရရှိငွေဖြစ်နေရင်) ဝင်ငွေ $၂ တိုင်းအတွက်$၁ အထိ လျော့နဲရရှိသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ FRA ရောက်ပြီဆိုရင် အဲ့ဒီလျော့နည်းရရှိမှုအလျင်းမရှိတော့ဘဲ အခြားပုံမှန်အတိုင်းဆက်လက်ခံစားရရှိနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါကဝင်ငွေဘယ်လောက်ပင်ရှိနေပါစေ FRA ရောက်ပြီဆိုတာနဲ့ခံစားခွင့်ရမဲ့ပမာဏတွက်ချက်ပုံပါ။

 

လူမှုဖူလုံရေးသည် အသက်ကြီးသော အမေရိကန်များအတွက်သက်သက်သက်သာ မဟုတ်ပါ။ လက်ခံသူများ၏ လေးပုံသုံးပုံသည် အငြိမ်းစားယူထားသော်လည်း လေးပုံတပုံတို့ဟာ မသန်စွမ်းသူ တွေ (သို့မဟုတ်) ကွယ်လွန်သွားသူတွေရဲ့ကျန်ရစ်သူ အိမ်ထောင်ဘက်များနဲ့ သားသမီးများဖြစ်ကြ ပါတယ်။ ရုတ်တရက်ဖြစ်ပေါ်တတ်တဲ့ကံကြမ္မာရဲ့ဆိုးရွားမှုမျိုးဆိုတာဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလိုအခြေ အနေတွေအတွက်လည်း လူမှုဖူလုံရေးအစီအမံဟာ အလွန်အားကိုးလောက်တဲ့ အစီအမံပါ။

 

Social Security benefits နှင့် Medicare အစီအမံကြီးတို့၏နောက်ခံသမိုင်းမှတ်တိုင်များ

၁၉၃၅ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်(၁၄-ရက်)	သမ္မတဖရန်ကလင်ဒီရုစ်ဘဲ့လ်မှ Social Security Act ကို ဥပဒေ အဖြစ်လက် မှတ်ရေးထိုးထုတ်ပြန်ခဲ့
၁၉၃၇၊ ဇန္နဝါရီ	SS benefits ခံစားခွင့်ကို တလုံးတခဲထဲအဖြစ်စတင်ထုတ်ပေးခဲ့
၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်(၁၀-ရက်)	ကာယကံရှင်သာမကမှီခိုသူ/ကျန်ရစ်သူတို့ပါ တိုးချဲ့ခံစားခွင့်ပြုခဲ့
၁၉၄၀ ခုနှစ်၊ ဇန္နဝါရီ(၃၁-ရက်)	Ida M Fuller ဆိုသူအမျိုးသမီးကြီးဟာ လစဉ်အထောက်အပံ့ငွေ($၂၂.၆၄) ကို ကနဦးဆုံးရရှိသူဖြစ်လာခဲ့
၁၉၅၀ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ	ကွန်ဂရက်မှ နှစ်အလိုက် ငွေကြေးဖေါင်းပွမှုပေါ်အခြေခံသော COLA ကိုစတင် ပြဌာန်းခဲ့
၁၉၅၆ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်(၁-ရက်)	မသန်စွမ်းသူအဖြစ်သတ်မှတ်ခံရသူ အသက်(၅၀ မှ ၆၄) များကိုလည်းခံစားခွင့်ဝင်များ အဖြစ်စတင်တိုးချဲ့ခဲ့
၁၉၆၀ ခုနှစ်	သမ္မတကနေဒီမှ  အသက်(၆၅နှစ်နှင့်အထက်များကို နိုင်ငံလုံး ဆိုင်ရာ အမျိုးသား ကျန်းမာရေးအာမခံစနစ်ထူထောင်ရန်တာဝန်ပေးခဲ့
၁၉၆၁ ခုနှစ်၊ ဇွန်(၃၀-ရက်)	အငြိမ်းစားယူပြီး ခံစားခွင့်စတင်ရရှိခွင့်အသက် သတ်မှတ်ချက်ကို အသက်(၆၂)နှစ် အထိ လျှော့ပေါ့သတ်မှတ်ခဲ့
၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်	Medicare နှင့် Medicaid ကိုစတင်ရန်သမ္မတဂျွန်ဆင်ကဖေါ် ဆောင်ပေးသော ဥပဒေပြုမှုကိုစတင်ခဲ့
၁၉၆၆ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်(၁-ရက်)	အသက်(၆၅)နှစ်နှင့်အထက် (၁၉ သန်း)တို့ Medicare စတင်ခံစားခွင့်ရရှိကြ
၁၉၇၂ ခုနှစ်	သမ္မတ နစ်ဆင်မှ အသက်(၆၂)အောက်ရှိသော်လည်းနာတာရှည် မပျောက်ကင်း နိုင်သော မသန်စွမ်းမှုနှင့်ကျောက်ကပ်ဝေဒနာရှင်တို့ကိုလည်း Medicare ခံစားခွင့် စခဲ့
၁၉၇၂ ခုနှစ်	အသက်(၆၅)နှစ်ပြည့်ပြီး သက်ကြီးရွယ်အို မသန်စွမ်း၊ မျက်မမြင်ဖြစ်၍ ဝင်ငွေချို့တဲ့ သူတို့ကို Supplemental Security Income, SSI ကိုစတင်ခံစားခွင့်ပြုခဲ့
၁၉၈၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ	သမ္မတရီဂင်မှ SS ၏ရံပုံငွေတောင့်တင်းခိုင်မာရေးဆိုင်ရာ ကြီးမားသောအပြောင်း အလဲများပါသောအစီအမံကိုစတင်ခဲ့
၁၉၉၄ ခုနှစ်၊ မေ (၁၇-ရက်)	SSA official website စတင်လွှင့်တင်ခဲ့
၁၉၉၉ ခုနှစ်	Medicare Advantage, MA ခေါ်ပုဂ္ဂလိကကျန်းမာရေးအာမခံပုံစံ (HMO) စတင်ခဲ့
၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ (၈-ရက်)	သမ္မတဂျော့ဘွတ်ရှ်မှ Medicare Modernization Act ကိုပြဌာန်းပြီး Prescription drug benefits ကိုစတင်ခဲ့
၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ ဇန္နဝါရီ (၁-ရက်)	Prescription drug benefits စတင်ခံစားရရှိကြ
၂၀၀၇ ခုနှစ်	၂၀၀၃ ခုနှစ်ပြဌာန်းဥပဒေအရ Part B ပရီမီယံကြေးတိုးမြှင့်မှုကို ဝင်ငွေများသူများ မှစတင်ခဲ့
၂၀၀၉  ခုနှစ်	ခံစားခွင့်ရှိသူအားလုံး online စတင်လျှောက်ထားနိုင်
၂၀၁၀ ခုနှစ်	Affordable Care Act, ACA (Obamacare) မှ ရောဂါကာကွယ်မှုဆိုင်ရာ ကျန်းမာ ရေးစောင့်ရှောက်မှုများကို အခမဲ့အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့
၂၀၁၈ ခုနှစ်	Medicare ခံစားခွင့်ရှိသူအားလုံးက စာ+ဂဏန်း(၁၁)လုံးပါ ကတ်အသစ်များစတင် ကိုင်စွဲကြရ
၂၀၁၉ ခုနှစ်	Medicare Advantage, MA သုံးစွဲနေကြသူများမှ နာတာရှည်ရောဂါများကိုလည်း အကြုံးဝင်ကုသခွင့်ရရှိကြ
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေ (၆-ရက်)	SS Trustee ကြီးမှ ကွန်ဂရက်မှအရေးယူဆောင်ရွက်မှုမရှိလျင် (၂၀၃၅ ခုနှစ်) ကျော်လျင် ခံစားခွင့်ပမာဏ၏ (၈၃%)သာရရှိနိုင်မည်ဟုတွက်ချက်ခဲ့သည်
၂၀၂၆ ခုနှစ်	Part D drugs များအတွက်ဈေးနှုန်းလျှော့ရေးဆိုင်ရာညှိနှိုင်းမှု များတိုးချဲ့လာနိုင် မည်။

 

အမေရိကန်များသည် ဤမြင့်မြတ်သောကတိကဝတ်များ (The Sacred Promises) ကို အားကိုးကြ သည်။

“လူမှုဖူလုံရေးနှင့် Medicare တို့ကို အကာအကွယ်ပေးရမည်”လို့ဆိုရင် အမေရိကတဝှမ်းနေထိုင်ကြတဲ့ ကျွန်တော်တို့မြန်မာတွေ နားလည်လက်ခံသဘောတူကြမယ်လို့ယုံကြည်ပါတယ်။ 

AARP လို့ခေါ်တဲ့ အမေရိကနိုင်ငံသက်ကြီးရွယ်အိုအငြိမ်းစားပုဂ္ဂိုလ်များဆိုင်ရာအသင်းကြီးရဲ့ CEO ဖြစ်တဲ့ DR. MYECHIA MINTER-JORDAN က AARP Bulletin လို့ခေါ်တဲ့စာစောင်ရဲ့ ထိပ်စီးဆောင်း ပါးမှာ Social Security System လို့ခေါ်တဲ့ လူမှုဖူလုံရေးမဟာဗျူဟာအစီအမံကြီးအကြောင်း ကာ ကွယ်စောင့်ရှောက်ကြဘို့လိုကြောင်း ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာရေးသားဖေါ်ပြထားတာကို ခုနှစ်(၂၀၂၅ ခုနှစ်)မေ/ဂျွန်လထုတ်စာစောင်မှာ ဖတ်ရှုလိုက်ရပါတယ်။ လူမှုဖူလုံရေးနှင့် Medicareတို့ဟာ Social Security ကြီးက အမေရိကန်သမိုင်းမှာ အထိရောက်ဆုံးနှင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုတိုက် ဖျက်ရေးပရိုဂရမ်များဖြစ်ကြပါတယ်။ လူမှုဖူလုံရေဟာ ၎င်းရဲ့အကျိုးခံစားခွင့်ရှိသူလူထု (၆၉ သန်း) သန်းနီးပါး၏ အများစုအတွက်ဖြစ်တဲ့ အငြိမ်းစားတို့ရဲ့ (Earned Incomer) တို့အတွက်ဝင်ငွေအကြီး ဆုံးရင်းမြစ်ဖြစ်ပြီး၊ Medicare လူ (၆၈-သန်း)ကျော်တို့်အတွက် အဓိကတစ်ခုတည်းသော ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုအာမခံအရင်းအမြစ်ဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ခုအချိန်လိုမသေချာမရေရာသောအချိန်များမှာ AARP ဟာဒီပရိုဂရမ်နှစ်ခုလုံးကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် အားကောင်းစေရန် ၎င်း၏ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုကို နှစ်ဆတိုးအားထုတ်လျက်ရှိပါတယ်။

အရေးကြီးပြီး လူတိုင်းနှလုံးသွင်းထားရမဲ့အခြေခံ ခံယူချက်တခုကတော့ လူမှုဖူလုံရေးနှင့် Medicare များဟာ"ရပိုင်ခွင့်"များမဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့ဟာတရားဝင်ရပိုင်ခံစားခွင့်အကျိုးကျေးဇူးတွေဖြစ်ပြီး ဒီဘဝနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့တဲ့ မိမိတို့ဘဝရဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို ထိန်းသိမ်းထားဘို့တာဝန်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ မြင့်မြတ် သောကတိကဝတ်တွေကိန်းအောင်းနေကြဘို့လိုပါတယ်။ မျိုးဆက်သစ်လူငယ်တွေအတွက်လည်း ဒီအစီအစဉ်များဟာ အနာဂတ်လှပလုံခြုံရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အသက်သွေးကြောကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်။ 

သက်ကြီးများနဲ့မသန်စွမ်းသူများအတွက်လည်း ဒီအစီအမံကြီးနှစ်ခုလုံးဟာ ဒီလိုအပ်ချက်များက လက် လှမ်းမီနိုင်စေဘို့ အာမခံရှိရပါမယ်။

ယခု(၂၀၂၅-ခုနှစ်)မှာ လူမှုဖူလုံရေးနဲ့Medicare တို့ဟာ သက်တမ်း(၉၀)နဲ့(၆၀)ပြည့်ပါပြီ။ လုပ်အားခ တွေထဲကလစဉ်ဖြတ်ယူ စုဆောင်းတဲ့ ရံပုံငွေဟာ လက်ရှိခံစားခွင့်ရှိသူများကိုပံ့ပိုးနေရတဲ့အတွက် လာ မဲ့ (၂၀၃၅-ခုနှစ်)မှာရံပုံငွေလျော့ပါးမှုဟာ(၁၇%)ရောက်ရှိသွားပါမယ်။ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ရဲ့လုပ် ဆောင်မှုမရှိရင်၊ ပျမ်းမျှအငြိမ်းစားခံစားသူအတွက်တစ်နှစ်လျှင် $4,000 ခန့်ဆုံးရှုံးမယ်လို့တွက်ချက်ခန့် မှန်းကြပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်လိုအပ်တဲ့ ရေရှည်တည်တံ့ရန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ လိုအပ်နေပါတယ်။ 

ဒီပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရာမှာ နှစ်ဘက်ညီတဲ့ ကတိကဝတ်များနှင့် အချိန်မီလုပ်ဆောင်ဘို့လိုအပ်ပါ တယ်။

ထိပ်တန်းဦးစားပေးများအနေနဲ့ လူမှုဖူလုံရေးနှင့် Medicare အား အားကောင်းစေခြင်း၊ ဆေးညွှန်းဆေး ဝါးဈေးနှုန်းများလျှော့ချခြင်း၊ အငြိမ်းစားယူခြင်းအတွက် ငွေကြေးတည်ငြိမ်မှုအတွက် အခွင့်အလမ်းများ တိုးချဲ့ခြင်းနဲ့သက်တမ်းနှင့် ကျန်းမာရေး အတိုင်းအတာကြား ကွာဟချက်ကို ပိတ်ခြင်းတို့လိုအပ်နေပါပြီ။

ထိုနည်းတူစွာဘဲ လက်ရှိအစိုးရဝန်ထမ်းအချို့ရရှိခံစားနေတဲ့ ပင်စင် (pension) များနဲ့ပါတ်သက်ပြီးအ ပြောင်းအလဲတွေရှိလာပါမယ်တဲ့။ SS ခံစားခွင့်ရရှိနေကြသူအချို့ဟာ အဲ့ဒီပင်စင်ကိုရရှိနေကြသူတွေ ဟာ “Windfall Elimination Provision (WEP)” ပညတ်ဥပဒေကြောင့်ခံစားခွင့်လျော့နည်းရရှိနေကြ ပါတယ်။ အဆိုပါကာယကံရှင်များသာမက သူတို့ကိုမှီခိုနေကြသူတွေပါသက်ရောက်မှုရှိကြပါတယ်။ ဒါကို Government Pension Offset (GPO) လို့ခေါ်တဲ့အစီအစဉ်တွေလည်းပါဝင်ကြပါတယ်။  ခုနှစ် မှာဒီအစီအမံအားလုံးရုတ်သိမ်းသွားပါမယ်။ (၃.၂ သန်း)သောလက်ရှိခံစားသူတွေဟာ SS payment တွေတိုးပြီးရရှိကြပါတော့မယ်။ ဒီသက်ရောက်မှုက (၂၀၂၄ ခုနှစ်ဇန္နဝါရီ)ကစပြီးအကြုံးဝင်မှာပါ။