ေခါင္းရွုပ္စရာ Insurance Deductible

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္လဆက္တိုက္ အေမရိကားႏိုင္ငံရဲ့အာမခံစနစ္အေၾကာင္းမသိမၿဖစ္ အေၾကာင္းအရာေတြ ၿမန္မာပရိ သတ ကိုေဆြးေႏြးတင္ၿပၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ၊ စိတ္ရွုပ္စရာေကာင္းလွတဲ့ deductibles ေတြအေၾကာင္း ဘက္ လွည့္ ၾကရေအာင္။ အရင္ေဆာင္းပါးေတြမွာဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္း ယေန့လူေနမွုစနစ္မွာ ေန့စဥ္နဲ့အမွ်၀န္ထုပ္ ၀န္ပိုး ၿဖစ္ေန တဲ့ေငြေၾကးအခက္အခဲေတြကိုေလ်ာ့ႏိုင္သမွ်ေလ်ာ့နည္းေစဘို့ အာမခံဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရတခု လူ့ေလာ ကထဲ ေရာက္လာတယ္ဆိုေပမဲ့၊ အာမခံေစ်းကြက္အၿဖစ္(၂၀)ရာစုဦးပိုင္းမွာအသြင္ေၿပာင္းလာတာနဲ့အမွ်၊ အလ်ွိဳလ်ွိဳ ေပၚေပါက္လာတဲ့ အာမခံစီးပြားေရးလုပ္ကိုင္မွုေတြဟာ၊ အထိန္းအကြပ္အၿဖစ္ ကန့္သတ္ခ်က္မ်ားတခုၿပီး တခုခ်ဲ့ ထြင္ၿပဌာန္းလာၾကပါတယ္။ ဒီလိုကန့္သတ္ရတဲ့အေၾကာင္းအခ်င္းရာကေတာ့ (၂) ခုရွိပါတယ္။

(က) အာမခံေစ်းကြက္အင္အားၿပိဳင္ဆိုင္မွု - သာမာန္ၾကည့္ရင္ေတာ့ အာမခံပရီမံေၾကးၿမွင့္တင္ၿခင္း ဟာ စားသံုး သူေတြကိုလက္လွမ္းမွီေစႏိုင္မွုအတိုင္းအတာကိုက်ဥ္းၾကဳပ္သြားေစတယ္လို့ဆိုႏိုင္ေပမဲ့၊ လႊမ္းၿခံဳကာကြယ္မွု အရည္အေသြးကိုၿမွင့္တင္ေပးရာေရာက္ေစတယ္လို့ ဆန္းစစ္ၾကသူေတြကသံုးသပ္ကာကြယ္ၾကပါတယ္။

(ခ) အာမခံအလြဲသံုစားမွု (insurance fraudulence) ကိုထိန္ညွိကာကြယ္ၿခင္းနည္းနဲ့ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္း (product) ကိုကာကြယ္ၿခင္းနည္းကလည္းအေရးၾကီးေနပါတယ္။ မသမာမွုေတြေပါမ်ားလာတဲ့ေလာကမွာ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွု (service provided) (သို့မဟုတ္) ထုတ္ကုန္တန္ဘိုး တည္တန့္ေနေစမွု (product value stability) ကိုေကာင္းစြာအေထာက္အကူၿပဳေစပါတယ္။ တနည္းအားၿဖင့္ စားသံုးသူထံမွ ေကာက္ခံတဲ့ ပရီမီယံဟာ မိမိတို့လႊမ္းၿခံဳရရွိလာမဲ့ အာမခံအကာအကြယ္ (coverage) ကိုတင္းၿပည့္ၾကပ္ၿပည့္ ခံစားခြင့္ရဘို့ရွိေပမဲ့၊ လိမ္လည္အခြင့္အေရးေတာင္းယူတဲ့ (fraudulent claims) ေတြေၾကာင့္၊ ေပၚေပါက္လာ ႏိုင္တဲ့ (premium leakage) ကိုတားဆီးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

အဲ့ဒီကန့္သတ္ထိန္းညွိမွုေတြဟာ လံုေလာက္မွုရွိရဲ့လားလို့ေမးလာရင္မကြယ္မ၀ွက္ေၿဖရမဲ့အေၿဖကေတာ့ လံု ေလာက္ၿခင္းမရွိရိုးအမွန္ပါ။ မ်ားစြာေသာအအေၾကာင္းအရာေတြက၊ က်ြန္ေတာ္တို့အားလံုးရဲ့ အိပ္ကပ္ထဲက ေခ်ြးနဲ စာကိုေန့စဥ္ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနတာအမ်ားအသိပါ။ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ေဖၚၿပရရင္ ေန့စဥ္တရိပ္ရိပ္တက္ ေနတဲ့၊ ကုန္ေစ်းႏွဳန္း၊ လုပ္အားခ၊ အခြန္အေတာက္၊ ဘဏ္ေငြေၾကးစနစ္ရဲ့လည္ပါတ္ႏိုင္မွုအင္အား၊ စားသံုးသူ ေတြရဲ့ လိုအင္ဆႏၵ၊ မသမာမွု၊ ရွုတ္ေထြးလာတဲ့ စီမံခန့္ခြဲမွုႏွင့္ကုန္က်စရိတ္ စသည္တို့ပါဘဲ။ ဒီအခ်က္ေတြေပၚ မွာအေၿခခံၿပီး အာမခံေရာင္းခ်သူကုမၸဏီလုပ္ငန္းမ်ားက မိမိတို့ကသာ အရာရာေခါင္းခံတာ၀န္ယူၿခင္းထက္၊ မိမိတို့ ကလႊမ္းၿခံဳကာကြယ္မွုေပးတဲ့စားသံုးသူ (consumer or policyholder) ကမွ်ေ၀ခံစားေစတဲ့ (cost sharing) စနစ္ကိုဖန္တီးလာၾကပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့၊ စားသံုးသူမ်ားကလည္း၊ မိမိတို့ေပၚရရွိခံစားလာရမဲ့ အာမခံ လႊမ္းၿခံဳမွုၿပီးၿပည္စံုစြာရရွိလာေရးအတြက္၊ မိမိတို့ကလည္း ပခံုးပူးတြဲထမ္းေစၿခင္းပါဘဲ။ အဲ့ဒီစရိတ္စက ကို  Deductible လို့ဆိုၾကရေအာင္။

Deductible အေၿခခံ

ဆိုေတာ့…. Deductible ဆိုတာက မိမိတို့စားသံုးသူေတြကအိပ္မွကုန္က်ခံေပးရမဲ့ေငြသားလို့ေယဘူယ်ဆိုႏိုင္ ပါတယ္။ ကိုယ္ကသေဘာတူထားတဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဆာင္ရြက္မွု (covered service) အတြက္ကိုယ္က ဦးစြာေပးၿပီးတဲ့ေနာက္၊ က်န္တာကို အာမခံကုမၸဏီကေပးတဲ့သေဘာပါ။

Deductible ကဘယ္လိုတာ၀န္ယူသလဲ

မေတာ္တဆေသာ္၎၊ ရုတ္တရက္နာမက်န္းမွုအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္၊ ကုန္က်ႏိုင္မဲ့စရိတ္ကို အာမခံကုမၸဏီကအၿပီး အစီးေပးေခ်ႏိုင္ဘို့၊ တြက္ခ်က္ထားတဲ့ ပရီမီယံေၾကးေပၚမွာအေၿခခံထားတာမို့၊ ေရာဂါေၾကာင့္ေဆးကုရရင္၊ ယာဥ္တိုက္ခိုက္မွၿဖစ္ခဲ့ရင္၊ အာမခံကုမၸဏီကမေပးခင္မွာကိုယ္ဆီကကနဦးေငြ (Deductible) ကိုေတာင္းပါ တယ္။ အဲ့ဒါကိုေပးသြင္းၿပီး တာနဲ့၊ က်န္တဲ့အပိုင္းကိုသူတို့ကအၿပီးအစီးတာ၀န္ယူလိုက္လိုက္တဲ့သေဘာပါဘဲ။

ကိုယ္ရဲ့ Deductible ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ

အဲ့ဒီအခ်က္နဲ့ေငြသားပမာဏကို အာမခံကုမၸဏီကစတင္၀ယ္ယူၿပီးပထမဆံုးထုတ္ေပးတဲ့ ေၾကၿငာစာတမ္း (Declaration) (သို့မဟုတ္)ရွင္းလင္းမွုအက်ဥ္းခ်ဳပ္ (Summary of Coverage) မွာအထင္အရွားၿပဆို ထားပါ တယ္။ ဥပေဒပညတ္ခ်က္မ်ားအရ အာမခံကုမၸဏီမ်ားက စားသံုးသူထံမၿဖစ္မေနေပးရတဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ စာရြက္ စာတမ္းပါ။

Deductible ရဲ့အာနိသင္

Deductible ကိုမိမိကသတ္မွတ္တဲ့နည္းလမ္းမ်ားအရေပးေခ်ၿခင္းက မိမိအတြက္လံုေလာက္တဲ့ လႊမ္းၿခံဳ ကာကြယ္မွု ကိုရရွိခံစားႏိုင္တဲ့လံုေလာက္တဲ့ တာ၀န္ယူေက်ပြန္မွုပါဘဲ။

Premium နဲ့ Deductible စရိတ္အားၿပိဳင္မွုခ်ိန္ခြင္လ်ွာ

ေယဘူယ်ေဖၚၿပရရင္ မိမိကတာ၀န္ယူမဲ့ Deductible amount တန္ဘိုးမ်ားေလ၊ Premium ေၾကးသက္သာ ေလပါဘဲ။ အာမခံေၾကးသက္သာရင္ Deductible မ်ားမ်ားေပးရပါမယ္။ Deductible amount ၿမင့္ၿမင့္ထား ေလ၊ ပရီမီယံေၾကးအခ်ိဳးက်သက္သာေလပါဘဲ။

Premium နဲ့ Coverage levels ဘာကြာသလဲ

ဒီေနရာမွာရွုတ္ေထြးမသြားေစခ်င္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ Coverage ဆိုတာဟာကိုယ္ကကုန္က်မဲ့ ပ်က္စီးတဲ့ ယာဥ္ၿပင္ဆင္စရိတ္အခုလံုအတြက္အခ်ိဳးက်တြက္ခ်က္ထားတဲ့ေၾကးေငြပမာဏကို Premium လို့ေခၚပါတယ္။ (၅)ေထာင္ေလာက္ကုန္က်မဲ့ၿပင္ဆင္စရိတ္အတြက္၊ အာမခံကုမၸဏီကတြက္ခ်က္ထားတဲ့ (actuary amount) တန္ဘိုးသတ္မွတ္ခ်က္ပါဘဲ။ ဆိုလိုတာက ယာဥ္ပ်က္စီးမွုအတြက္အမ်ားဆံုးသတ္မွတ္ေပးေလ်ာ္မဲ့ ကန့္သတ္ ခ်က္ (Liability limit) က (၅) ေသာင္းဆိုပါစို့။ တကယ္တြက္ခ်က္ထားတဲ့ တဲ့ Premium တန္ဘို့းက ရာ (သို့မဟုတ္)ေထာင္ဂဏန္းပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ေပးေလ်ာ္ႏိုင္တဲ့ေငြေၾကးကန့္သတ္ခ်က္ဟာ၊ ယာဥ္တိုက္မွုမွာပါတ္ သက္ပါ၀င္တဲ့ယာဥ္အားလံုးအတြက္(၅)ေသာင္းအထိေပးေလ်ာ္ႏိုင္ေၾကာင္းေဖၚၿပၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။

Deductible (၂)မ်ိဳး

(က) က်န္းမာေရး၊ ယာဥ္ထိခိုက္မွုအတြက္ ပုတ္ၿပတ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဒၚလာ ($ amount)

(ခ) မေရႊ့မေၿပာင္းႏိုင္ေသာအိမ္ယာတို့အတြက္ ငလ်င္အပါအ၀င္၊ သဘာ၀ေဘဆိုးမ်ားအတြက္ အိမ္ရဲ့တန္ဘိုး ေပၚမွာ ရာႏွဳန္း/အခ်ိဳးက်ၿမွဳပ္ႏွံ ထားတဲ့ Deductible

Deductible ကြာၿခားမွုရွိမရွိ

ေနထိုင္ရာၿပည္နယ္ေဒသ(State & location)နဲ့ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွု(service)ေပၚမူတည္ၿပီးကြာၿခားပါတယ္။

Deductible မဲ့ေသာ အာမခံရွိမရွိ

Deductible မရွိတဲ့ အာမခံမ်ိဳးေတြရွိေပမဲ့ တန္ဘိုးၾကီးပါတယ္။ အထူးသၿဖင္စနစ္ေဟာင္းနဲ့လက္၀ယ္အာမခံရွိ ၾကသူေတြမ်ိဳးမွာေတြ့ႏိုင္ပါတယ္။ သို့မဟုတ္ရင္လည္း Deductible Waiver လိုသီးသန့္အပိုအာမခံလႊမ္းၿခံဳမွုကို အာမခံကုမၸဏီမ်ားကေရာင္းခ်တတ္ပါတယ္။ အားနည္းအားသာခ်က္ေတြ အာမခံေစ်းကြက္မွာ သတင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေနတာမို့ အထူးမေဖၚၿပလိုပါ။ အာမခံေပၚလစီ၀ယ္ခ်ိန္မွာ အဲ့ဒီ Waiver ပါ၀င္ၿခင္းရွိမရွိေစ်းညွိၾကည့္ၾကပါ။

Deductible လို့ဆိုၿပီး ဘာ့ေၾကာင့္တၾကိမ္ထက္ပိုေပးရလဲ

ေစာဒကတက္စရာပါ။ ယာဥ္တိုက္မွု(၂)ၾကိမ္ၿဖစ္ရင္၊ သီးသန့္အၿဖစ္အပ်က္မ်ားလို့ယူဆတဲ့အတြက္၊ အာမခံ သက္တမ္းတစ္ခုတြင္းက်ေရာက္ေသာ္ၿငားလည္း၊ သတ္မွတ္တန္ဘိုးကို(၂)ၾကိမ္ေပးၾကရပါတယ္။ အဲ့ဒီ အၿဖစ္ အပ်က္(၂)ခုဟာတဆက္တစပ္တည္းနဲ့ၿဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့လံုေလာက္တဲ့အေထာက္အထားၿပႏိုင္ရင္ေတာ့ အာမခံ ကုမၸဏီက စဥ္စားေပးေကာင္းစဥ္းစားေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ က်န္းမာေရးအာမခံမွာေတာ့ Deductible ေပးတိုင္းမိမိကတာ၀န္ယူရမဲ့ limit ေရာက္တဲ့အထိေပါင္းစပ္ေပးသြားရပါတယ္။

Deductible ကိုသက္သာေစမဲ့အခုအခံ

က်န္းမာေရးအာမခံ (health insurance) ေတြမွာရွိပါတယ္။ အခြန္ၿဖတ္ေတာက္ၿခင္းကင္းတဲ့အတြက္ေရပန္း စားလာတဲ့အစီအမံပါ။ Healthcare Spending Account (HSA) နဲ့ Flexible Spending Account ((FSA) ေတြပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့လေတြတံုကအက်ယ္တ၀င့္တင္ၿပထားတာဖတ္ၾကည့္ပါ။ ဘဏ္စုေငြသေဘာေတြပါ။ Deductible plan ရွိသူေတြထားသင့္တဲ့ account ေတြပါ။

Co-pay (Co-insurance) နဲ့ Deductible ကြာၿခားလား

ကိုယ့္အိပ္ကပ္ထဲကက်ခံရတာၿခင္းတူေပမဲ့သတ္မွတ္တြက္ခ်က္ပံုမတူပါဘူး။ (၂)ခုလံုးကိုေပးသြင္းဘို့တာ၀န္ရွိ ပါတယ္။ Health insurance ေတြမွာေတြ့ရပါမယ္။ သိထားၾကဘို့က Deductible ဟာအရင္ေပးသြင္းရမဲ့ ကိုယ့္ ရဲ့တာ၀န္တခုပါ။

မိသားစုလႊမ္းၿခံဳမွုရွိတဲ့က်န္းမာေရးအာမခံ

Deductible ($၃၀၀၀) ရွိတဲ့မိသားစု၀င္(၃)ဦးရွိၿပီးတစ္ဦးစီအတြက္ ($၁၀၀၀)ဆိုပါစို့။ မိသားစု၀င္တစ္ဦးက ေဆးကုသမွုအတြက္ တစ္ေထာင္ကုန္က်ခဲ့လို့တေထာင္ေပးသြင္းၿပီးတာနဲ့က်န္တဲ့ plan ကာလအတြင္းအဲ့ဒီ မိသားစု၀င္က Deductible ($၃၀၀၀)ရွိေပမဲ့၊ ေနာက္ထပ္ေငြကုန္က်ခံစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ က်န္မိသားစု၀င္မ်ား ကသာသူတို့အတြက္ကုန္က်ခံယံုပါဘဲ။

Out-of-pocket Maximum ဆိုတာဘာလဲ

Deductible ဆိုတဲ့၀န္ထုပ္၀န္ပိုးက်ခံရမွုကိုကန့္သတ္ထားတဲ့ မိမိအိပ္မွစိုက္ထုတ္ကုန္က်ခံရမဲ့စရိတ္စက ပါဘဲ။ က်န္းမာေရးအာမခံလိုစရိတ္စကၾကီးမားမွုေၾကာင့္ က်ြန္ေတာ္တို့အေပၚက်ေရာက္မဲ့၀န္ပိမွုကို တားဆီးေပးမဲ့ အစိုးရရဲ့ဥပေဒအရကန့္သတ္ထားမွုပါဘဲ။ ဒဲ့ဒီကန့္သတ္မွုက အာမခံကုမၸဏီမ်ားကအလြန္အက်ြံေငြေတာင္းခံမွု မ်ိဳးကိုကာကြယ္ထားပါတယ္။

Deductible ကတာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ပံု

က်န္းမာေရးအာမခံမွာအမ်ားဆံုးေခါင္းရွုတ္ေထြးေစသေလာက္၊ မသိမၿဖစ္ကိစၥမို့။ အက်ယ္တ၀င့္ရွင္းၿပပါမယ္။

ဥပမာတခုၾကည့္ၾကရေအာင္ - ဦးၿဖဴ ဟာ သူ့အတြက္က်န္းမာေရးအာမခံကိုမိမိလုပ္ငန္ခြင္က၀ယ္ယူရာမွာ Summary of Coverage  (SoC) ကိုဒီလိုေလ့လာမွတ္သားမိပါတယ္။ Deductible က ($၁၃၀၀)၊ Co-insurance က (၂၀%)၊ Out-of-pocket Maximum က ($၄၄၀၀) ဆိုပါေတာ့။ သူ့ရဲ့အစာလမ္းေၾကာင္းခြဲစိတ္ ကုသမွုအတြက္ အာမခံကုမၸဏီကိုခြဲစိတ္ေဆးရံုကတင္ၿပတဲ့စရိတ္ေပါင္းခ်ဳပ္ထဲက ခြင့္ၿပဳေငြပမာဏ (Covered medical expenses) က ($၂၀၀၀၀)ဆိုပါေတာ့။

-       ပထမအဆင့္ - ဦးၿဖဴက Deductible က ($၁၃၀၀) ကိုေပးသြင္းရပါမယ္။

-       ဒုတိယအဆင့္ - က်န္စရိတ္ ($၁၈၇၀၀) ေပၚမွာ Co-insurance က (၂၀%)လို့ဆိုထားတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္၊ သူထပ္ေပးရမဲ့ေငြသားက  ($ ၃၇၄၀) ၿဖစ္သြားပါတယ္။

-       တတိယအဆင့္ - အဲ့ဒီအတြက္ သူေပးရမဲ့ေငြသားပမာဏက  ($၁၃၀၀) နဲ့ ($၃၇၄၀) ႏွစ္ရပ္ေပါင္း

($၅၀၄၀) ၿဖစ္သြားပါတယ္။

-       စတုတၳအဆင့္ - ဒါေပမဲ့သူ့၀ယ္ထားတဲ့အာမခံက Out-of-pocket Maximum က ($၄၄၀၀)ထက္မပိုရ ဘူးလို့ဆိုထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္၊ ဦးၿဖဴတေယာက္ အမ်ားဆံုးေပးရမဲ့ေငြသားသည္ ($၄၄၀၀)ၿဖစ္ပါ တယ္ ($၅၀၄၀ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး)။

တေန့တၿခားရွုတ္ေထြးေပြလီလာတဲ့ေငြေရးေၾကးေရးကိစၥဟာ၊ က်ြန္ေတာ္တို့ၿမန္မာေတြအတြက္ စိတ္ပ်က္စရာ၊ စိတ္ဖိစီးေစရာကိစၥၾကီးတခုၿဖစ္လာေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ကင္းဘို့မရတဲ့ကိစၥဆိုတာလူတိုင္းအသိပါ။ ဒီအထဲမွာ အာမခံ ကိစၥဟာၿမန္မာတိုင္းရင္းသားအားလံုအတြက္အလြန္စိမ္းေနေသးတဲ့ စိမ္ေခၚမွုတခုၿဖစ္မွန္းမသိၿဖစ္ေနပါတယ္။ သိသလိုလိုနဲ့ ဘာမွန္းမသိၾကသူေတြအမ်ားၾကီးပါ။ ေဆးကုသမွု၊ ယာဥ္တိုက္ခိုက္မွုဆတဲ့ကိစၥၾကီး(၂)ခုဟာ မိသားစုတိုင္းရင္ဆိုင္ေနၾကရတဲ့ကိစၥေတြပါ။ ေရွာင္လႊဲလို့မရသလို၊ အာမခံကုမၸဏီေတြကေၿပာသမ်ွကို နားလည္ သည္ၿဖစ္ေစ၊ နားမလည္သည္ၿဖစ္ေစ ေခါင္းငံု့ခံလကၡံေနၾကရပါတယ္။

မိမိတို့ကတာ၀န္ရွိတဲ့အာမခံေပၚလစီေတြရဲ့လိုက္နာသင့္ေသာစည္းမ်ဥ္းမ်ားကိုလိုက္နာရာမွာ၊ သိနားလည္ၿပီး လိုက္နာၿခင္းကပိုမိုထိေရာက္တဲ့လႊမ္းၿခံဳကာကြယ္မွုကိုရႏိုင္ပါတယ္။

အာမခံဗဟုသုတၿပည့္၀ေသာၿမန္မာစာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ားေပၚေပါက္လာေစေရးကိုရည္သန္လ်က္။       ။