ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးခ်င္တာအေတာ္ၾကာပါၿပီ။ ေရးသင့္တဲ့အခ်ိန္အခါကိုလည္း ေစာင့္ေနရတာ အေၾကာင္း တခုၿဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္းပါးစပ္ဖ်ားက အလြယ္တကူ ထြက္ေလ့ရွိတဲ့ စကားတခြန္းၿဖစ္တဲ့ “ေနာက္မွ” ဆိုတဲ့စကားစု ဟာ လူ့ဘ၀ကိုတမ်ိဳးတဖံုေၿပာင္းသြားႏိုင္ယံုမက၊ ေနာင္တသက္စာအတြက္ ၿပင္မရတဲ့အၿဖစ္မ်ိဳးေတြေရာက္သြားႏိုင္တာမို့ လြယ္လြယ္နဲ့ မေၿပာမိၾကဘို့၊ မေတြးမိၾကဘို့ အေရးၾကီးပါ တယ္။
ဒီေဆာင္းပါးကိုေရးရၿခင္းဟာ ႏိုင္ငံတကာမွာေၿပာင္းေရႊ့အေၿခခ်ေနထို္င္ၾကသူ က်ြန္ေတာ္တို့ ၿမန္မာ ေတြရဲ့ ဘ၀မွာ အေရးပါတဲ့ကိစၥၾကီးတခုၿဖစ္မွန္းမသိၿဖစ္ေနတတ္တာမို့၊ မွတ္သင့္တာေတြ၊ ၿပင္သင့္တဲ့ အမူအက်င့္ေလးေတြကိုမီးေမာင္းထိုး ရွင္းလင္းတင္ၿပလိုပါတယ္။
“ေနာက္မွ” ကို Merriam-Webster ေ၀ါဟာရအဘိဓါန္မွာ Later လို့တိုက္ရိုက္္ဘာသာၿပန္လို့ရပါ တယ္။ ဆိုလိုရင္းကိစၥတခုကို ခ်က္ခ်င္းထလုပ္ဘို့အေၾကာင္းမညီညြတ္ရင္ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ အၿခားအေၾကာင္း ကိစၥတခုခုက ဖင့္ေႏွးေစရင္ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ သံုးေလ့ရွိတဲ့ စကားစုတခုပါ။ အားမနာတမ္းေၿပာရရင္ ေကာင္းတဲ့အေလ့အထတခုေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။
“ေနာက္မွ”ဆိုတဲ့စကားကိုသံုးၾကသူေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကရာမွာ၊ အေမရိကနဲ့ၿပည္ပေရာက္ၿမန္မာေတြထဲ သံုးစြဲၾကတဲ့ ကိစၥကိုေဆြးေႏြးၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ အသက္အရြယ္အပိုင္းအၿခားနဲ့ေၿပာရရင္၊ လူငယ္ပိုင္း ေတြေၿပာၾကတဲ့ “ေနာက္မွ”နဲ့ မေန့တေန့ကမွ ႏိုင္ငံရပ္ၿခားေၿမကိုနင္းၾကတဲ့ လူလတ္လူၾကီး ပိုင္းေတြသံုးၾကတဲ့ “ေနာက္မွ”တို့ရဲ့သြင္ၿပင္အသံုးၿပဳတဲ့အေနအထားကနဲနဲေတာ့ကြာပါတယ္။
ဥပမာတခုၾကည့္ၾကရေအာင္။ အေမရိကကိုမေန့တေန့ကမွေရာက္လာၾကတဲ့ ေမာင္မိုးညိဳတို့သက္လြန္ ပိုင္းေတြအေနနဲ့ “ေနာက္မွ”ဆိုတဲ့စကားလံုးကိုဘဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ အေတြးမ်ိဳး၀င္လာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သရုပ္ခြဲၾကည့္ရင္။ အဓိကကေတာ့ ကိုယ့္ဘ၀ထဲခ်င္းနင္း၀င္လာတဲ့ကိစၥကို ခ်က္ခ်င္းမရင္ဆိုင္ရဲတာ၊ မေၿဖရွင္းရဲတာက စၾကတာပါဘဲ။ ဆိုပါေတာ့- လူ၀င္မွုၾကီၾကပ္ေရးလို ဌာနၾကီးတခုကစာ၀င္လာလို့၊ မဖတ္တတ္ရင္ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာဖတ္ေသာ္ၿငားလည္းဘဲ၊ ဆိုလိုရင္း လိုအပ္ခ်က္ကို ေကာင္း စြာနားမလည္ရင္ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ “ေနာက္မွ”တေယာက္ေယာက္ကိုအကူအညီေတာင္းေမးၾကည့္တာေပါ့ ဆိုၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူဆံုးၿဖတ္မိရာက အဲ့ဒီမေကာင္းတဲ့အက်င့္ဆိုးက ကုိယ္ဆီမွာ တြယ္ကပ္မွန္း မသိတြယ္ကပ္ကူးစက္သြားရတာကို၊ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ကမသိလိုက္ရတာဟာ၊ ကိုယ့္အတြက္အရွံုးၾကီး ရွံဳးစရာ အက်င့္ဆိုးၾကီးၿဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အေမရိကလိုအခ်ိန္နဲ့ လုပ္ရတဲ့ ကိစၥ (time sensitive matters) ေတြဟာ အဲ့ဒီအက်င့္ဆိုးေၾကာင့္အတိဒုကၡေရာက္ၾကရသူေတြရွိပါတယ္။ “ေမ့သြားလို့”ဆိုတဲ့ ဆင္ေၿခဟာေပးရလြယ္ေပမဲ့ ခံကရတာက ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ၾကလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ထိုနည္းတူစြာဘဲ မိမိတို့အေနနဲ့တာ၀န္ယူလုပ္မွာၿဖစ္မဲ့ကိစၥမ်ိဳးေတြမွာလည္း “ေနာက္မွ” ဆိုတဲ့အက်င့္ဆိုးကေကာင္းေကာင္းၾကီးဒုကၡေပးတတ္ပါတယ္။ ဖံုးမွတဆင့္ မိမိဆီဆက္သြယ္လာ ၾကတာေတြ၊ ကိုယ္ကေနၿပန္ဆက္သြယ္ရမဲ့ကိစၥေတြမွာ၊ တဖက္သားေၿပာတာကိုနားမလည္မွာစိုးရြံ့ တဲ့ စိတ္ဟာ “ေနာက္မွ”ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းၿပ ခ်က္နဲ့ ရမယ္ရွာအခ်ိန္ဆိုင္းတာေတြရွိတတ္ၾကတဲ့အတြက္၊ ကိုယ့္ ကိုေနာင္ဒီလိုအေတြ့းမ်ိဳးနဲ့လုပ္ခ်င္ေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို တြန္းပို့ရာေရာက္တတ္ပါတယ္။ မေၾကာက္မရြံ့စိတ္နဲ့ မွားခ်င္လဲ မွားပေစေပါ့ဆိုတဲ့စိတ္နဲ့ သတၱိေမြးၾကသူေတြ၊ တပမ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံ ၾကီးပါ။ ကိုယ္နားမလည္ေပမဲ့အရာရာ ကိစၥမွန္သမွ်ကို၊ ကိုယ္တိုင္ရင္ဆိုင္ရဲၿခင္းဟာ ကိုယ္ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြးကို တိုးတက္ေစတာအမွန္ပါဘဲ။ ဆိုပါေတာ့-စားေသာက္ဆိုင္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ customers ေတြနဲ့ တိုက္ရိုက္ ဆက္ဆံၾကရသူၿမန္မာအခ်ိဳ့ေတြ့ဘူးပါတယ္။ အလုပ္တာ၀န္အရ မဆက္ဆံလို့ မၿဖစ္ေတာ့တဲ့အခါမွာ ဆက္ဆံၾကရေတာ့၊ အစပိုင္းနဲနဲအခ်က္အခဲရွိၾကေပမဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာအစင္ ေခ်ာမွန္းမသိေခ်ာသြားၾက တာၿမင္ဘူး၊ ၾကံဳဘူးၾကပါမွာ။ အဓိကေတာ့ သတၱိေမြးၾကသူေတြ အရာေရာက္ၾကတဲ့ႏိုင္ငံပါ။ ကိုယ္ေၿပာတဲ့စကားမွားမွာစိုးလို့ လူၾကားထဲ၀င္မေၿပာရဲၾကသူေတြ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လူေတာထဲကေန က်ဥ္ဖယ္ရာေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။ သတိၿပဳၾကဘို့လိုပါတယ္။
ဆိုေတာ့- အရာရာကိုစိုးရြံ့တတ္တဲ့၀ဲၾသဂထဲအေမရိကားကို ေရာက္လာၾကသူေတြဟာ (၁၉၄၅)ေနာက္ ပိုင္းကစၿပီး (၁၉၇၆)ေလာက္အတြင္းေမြးၾကသူBaby Boomers ေတြနဲ့ Generation X လို့ဆိုလိုက္ၾကရေအာင္။ ဒီခုႏွစ္အတြင္းေမြးၾကသူအေမရိကနဲ့ၿပည္ပႏိုင္ငံမ်ားေရာက္ က်ြန္ေတာ္တို့ ၿမန္မာ ေတြဟာ ကိုယ္ကိုယ္ကို သိပ္တတ္နည္းလည္ေနၾကၿပီလို့အထင္ေရာက္တတ္ၾကေပမဲ့၊ ကိုယ္သိတတ္တာေတြကို လူေရွ့သူေရွ့မွာ သိပ္မေၿပာရဲမဆိုရဲၾကရာကေန၊ “ေနာက္မွ”ဆိုတဲ့ ဆင္ေၿခကတဆင့္၊ အရာရာမွာသူမ်ားတကာကို အားကိုးၾကရတဲ့အၿဖစ္ကိုေရာက္မွန္းမသိေရာက္သြား တတ္ၾကပါတယ္ လို့ဆိုပါရေစ။
လူငယ္ပိုင္းေတြ ေၿပာၾကေလ့ရွိတဲ့ “ေနာက္မွ”ဘက္ကို ၾကည့္ၾကရေအာင္။ သူတို့အေနနဲ့ကေတာ့ကြ်န္ ေတာ္တို့လူလတ္လူၾကီးပိုင္းနဲ့မတူတာက၊ ခုေခတ္လူငယ္ေတြဟာ အစစအရာရာ အဆင္သင့္ခူး ခတ္ၿပီးအသင့္ၿဖစ္တဲ့ ပညာသင္ၾကားမွုနဲ့ၾကီးၿပင္းမွု ေခတ္ကာလ (generation) မွာေမြးၾကတဲ့သူေတြ ၿဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ Generations Y, Z နဲ့ Millennials ေတြအၿဖစ္နဲ့ အစစအရာရာကို သိနားလည္၊ ေၿပာႏိုင္ဆိုႏိုင္ၾကေသာ္လည္းဘဲ၊ အစစအဆင္သင့္ၿပင္ဆင္စီစဥ္ေပးမဲ့HiTechေတြေၾကာင့္ “ေနာက္မွ” ဆိုတဲ့ ဆင္ေၿခကိုေပးတတ္ၾကပါတယ္။ တခါတရံမွာ နားလည္ၾကရက္နဲ့ဘာလို့မလုပ္တာလဲလို့ အားမလိုအားမရၿဖစ္တတ္ၾကတဲ့မိဘေတြရဲ့ အတင္းအၾကပ္တိုက္တြန္းမွုေတြကို ခုခံတန္ၿပန္ၾကတဲ့ သားသမီးေတြကိုလည္းၾကံဳဘူးၾကမွာပါ။ မိဘအေနနဲ့ ကိုယ္ကအေရးၾကီးလို့ တိုက္တြန္းလို့၊ “ေနာက္မွ” လုပ္မွာေပါ့ဆိုတဲ့သားသမီးေတြရဲ့ဆင္ေၿခကို အားမလိုအားမရၿဖစ္ၾကတာမ်ိဳးေတြလဲၾကံဳဘူးၾကမွာပါ။
အခ်ိန္ကိုတန္ဘိုးရွိရွိအသံုးခ်ၾကဘို့ လူတိုင္းကသိနားၾကေပမဲ့ လိုက္နာလိုၾကတဲ့သူေတြအလြန္နည္း ပါတယ္။ အရြယ္လတ္ပိုင္းက်ြန္ေတာ္တို့ၿမန္မာေတြ ေပးတတ္တဲ့ဆင္ေၿခၿဖစ္တဲ့၊ နားမလည္လို့ပါ ဆိုတဲ့ အေတြးဟာ ကိုယ့္ေလ်ွာက္ရတဲ့လမ္းကို ဖင့္ေႏွးေစတာအမွန္ပါဘဲ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလည္းအားကိုးလို စိတ္ယုတ္ေလ်ာ့ေစတတ္ပါတယ္။ ငယ္ရြယ္သူေတြအေနနဲ့လည္း လုပ္စရာကိစၥတခုကို အခ်ိန္ဆြဲၿပီး၊ “ငါ့မွာအခ်ိန္ေတြအမ်ားၾကီးရွိေသးတာဘဲ” ဆိုတဲ့အေတြး၀င္လိုက္တာနဲ့၊ မထင္မွတ္ႏိုင္တဲ့ေနာက္က်မွု ေတြ၊ ပ်က္ကြက္ရမွုေတြေၾကာင့္မလိုလားအပ္တဲ့ အသစ္ကၿပန္စလုပ္ၾကရတာမ်ိဳးေတြရွိတတ္ပါတယ္။ အေမရိကမွာ လုပ္နည္းစနစ္နဲ့ပါတ္သက္ၿပီး မ်က္ႏွာမလိုက္ပါဘူး။ ကိုယ္လုပ္ရင္ကိုယ္ရမွာၿဖစ္ၿပီး၊ ကိုယ္မလုပ္ရင္ကိုယ္မရယံုပါဘဲ။
ေမာင္မိုးညိဳ အေနနဲ့ ေတြ့ၾကံဳၾကဘူးသူတိုင္း ေပးကမ္းေလ့ရွိတဲ့စကားကို စာဖတ္သူၿမန္မာဂဇက္ ပရိသတ္ကိုလည္းေပးခ်င္ပါတယ္။
“ေနာက္မွ ဆိုလို့ကေတာ့၊ ေနာက္က်ၿပီလို့မွတ္ပါ” လို့။
You are late already the moment you say or think “later”!
ရႊင္လန္းခ်မ္းေၿမ့ၾကပါေစ။
