ကြ်န္ေတာ္အရင္ကေဆာင္းပါးအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသားေပးေရးသားေလ့ရွိတဲ့အခ်က္(၄) ခ်က္ကို ၿပန္စၿမံဳၿပန္ရင္း ဒီေဆာင္းပါးကိုစပါရေစ။
(၁) “အိမ္” လို့ေခၚတဲ့ အတည္တက်ေနစရာရွိရပါမယ္။ (Must have a place you can call a home.)
(၂) ၀င္ေငြပံုမွန္ရွိတဲ့ အတည္တက်အလုပ္တခုရွိေနရပါမယ္။ (Must have a promising job that pay you regularly.)
(၃) ၿပဌာန္းထားတဲ့ဥပေဒေတြနဲ့ကိုက္ညီတဲ့ အလံုးစံုလႊမ္းၿခံဳမွုရွိတဲ့ က်န္းမာေရးအာမခံ ရွိရပါမယ္။ (Must have a health insurance that carries the standard comprehensive coverage.)
(၄) အေမရိကၿပည္ေထာင္စုရဲ့ ၿပဌာန္းထားတဲ့ဥပေဒေတြ နဲ့ လူမွုဆက္ဆံေရးယဥ္ေက်းမွုစနစ္ကို လက္ခံယံုမက ၾကိဳက္ႏွစ္သက္လိုက္နာလိုမွုအၿပည့္ရွိရပါမယ္။ (Must have a willingness to obey the laws and regulations and like the socio-cultural denominations.)
ထပ္ေလာင္း ေၿပာရရင္ ေဖၚၿပတဲ့အခ်က္(၄) ခ်က္စလံုးကို ရာႏွုန္းၿပည့္ၿပည့္စံုၿပီး၊ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္မွု လည္းရွိရပါမယ္။ ဆိုလိုတာက အခ်က္(၄)ခ်က္မွာ(၃)ခ်က္ေတာ့ၿပည့္စံုယံုနဲ့ မလံုေလာက္ေၾကာင္းပါ။ အဲ့ဒီအခ်က္(၄)ခ်က္လံုးကိုရာႏွုန္းၿပည့္ မရွိႏိုင္လို့ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္၊ အေမရိကမွာအသက္ရွင္ ရပ္တည္ ဘို့အလြန္ခဲယဥ္းသြားၿပီလို့ဆိုပါရေစ။ မၿဖစ္သာလို့သာေနရတာ၊ ေန့ရွိသေရြ့ ၿမန္မာၿပည္ ကိုၿပန္တမ္းတရင္း၊ ၾကိတ္ၿပီးမ်က္ေရက်ေနၾကရမွာအမွန္ပါ။ ဆရာ၀န္ေတြ ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးေတြ နဲ့၀င္ေငြေကာင္းတိုင္းလည္း၊ အဲ့ဒီအခ်က္(၄)ခ်က္စလံုးနဲ့မၿပည့္စံုလို့ကေတာ့၊ ဘ၀ရွင္သန္ရပ္တည္ေရး ကေတာ့မလြယ္ေရးခ်မလြယ္ပါခင္ဗ်ား။ အဲ့ဒီအၿဖစ္မ်ိဳးေရာက္ေနသူၿမန္မာမ်ားအေတာ္အတန္ေတြ့ေနရ တာစိတ္မခ်မ္းသာဘြယ္ပါ။ ေၿပာရရင္ ဒီႏိုင္ငံကိုေရာက္ေအာင္နည္းမ်ိဳးစံုအားထုတ္ၾကိဳးပမ္းၾကရသူေတြ ခ်ည့္ပါဘဲ။ အေမရိကႏိုင္ငံၾကီးကလာေနပါလို့ တကူတကဖိတ္ၾကားၿပီး ေရာက္လာတဲ့သူတဦးမွမရွိပါ ဘူး။ ကိုယ္လမ္းကိုယ္ထြင္ၿပီး ၾကားကုတ္ၾကားခဲေရာက္လာၾကရသူေတြခ်ည့္ပါဘဲ။ ေမာင္မိုးညိဳတို့ အပါအ၀င္ေပါ့။
ဒီလိုဆိုရင္ ဘယ္အသက္အရြယ္ပိုင္းေရာက္လာသူၿမန္မာအမ်ားစုေတြမွာ ဆိုခဲ့တဲ့ ဒုကၡေတြ သက္ေရာက္သလဲဆိုတာေလ့လာရေအာင္ပါ။ အမ်ားအားၿဖင့္ကေတာ့ သက္ၾကီးပိုင္း (မွီခို သူေတြ အၿဖစ္နဲ့) ေရာက္ရွိလာၾကသူေတြပါ။ ေန့တဓူ၀ မသြားတတ္၊ မေၿပာတတ္၊ စကားစၿမည္ေၿပာစ ရာမရွိ၊ စနစ္ဆက္ဆံေရးနားမလည္တဲ့ ေန့၊လ၊ႏွစ္ေတြၾကာလာေတာ့၊ (အရင္ကအေမရိကႏိုင္ငံၾကီးမွာ သြား ေနမယ္လို့ ေဆြမ်ိဳးမိတ္သဂၤဟအလယ္မွာၾကြားလာခဲ့သမွ်) ခုမွၾကိတ္ၿပီးဒူးနဲ့မ်က္ေရသုတ္ရတဲ့ဘ၀ကို ဆိုက္မွန္းမသိဆိုက္လာၾကရပါတယ္။ အေဖၚအၿဖစ္ေရာက္လာၾကသူေတြပါရင္ေတာ့ တေယာက္နဲ့ တေယာက္သူ့ေၾကာင့္ ငါ့ေၾကာင့္အၿပစ္ေတြပံုခ်ၾကတဲ့အခ်ိန္ေတြေပါ့။ သက္ၾကီးပိုင္းေတြတင္လား ဆိုေတာ့ လူလတ္ပိုင္းေရာ လူငယ္ပိုင္းေတြပါ ပါၾကပါတယ္။ မယံုမရိွၾကပါနဲ့။ တကယ္အၿဖစ္ေတြပါ။
လက္ရွိအေမရိကႏိုင္ငံရဲ့ၿဖစ္ေပၚတိုးတက္မွုေတြနဲ့ ယဥ္ေက်းမွုေရစီးေၾကာင္းအေန အထားကိုသံုး သပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ မိမိကိုယ္တိုင္က ပညာပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းေပၚမွာ တေၿပးညီ လိုက္ေနႏိုင္သူေတြဆိုရင္ေတာ့၊ အေမရိကားမွာရွင္သန္ရပ္တည္ဘို့ အလားအလာေကာင္းပါတယ္။ဒါမွမဟုတ္ရင္ေတာ့ အေၿခခံပညာေရးအလယ္အလတ္တန္းေလာက္မွ စတင္ေၿပာင္းေရႊ့အၿခခ်သူေတြ ဒီမွာအခက္အခဲစံုနဲ့ရင္ဆိုင္ရဘြယ္အမ်ားၾကီးရွိသလို ရွင္သန္ရပ္တည္ဘို့နဲ့ လူ၀င္ဆံ့ဘို့ အလြန္ခက္ခဲ မွာအေသအၿခာၿဖစ္ေၾကာင္းအသိေပးပါရေစ။ေန့ရွိသေရြ့ အမိေၿမကိုလြမ္းဆြတ္ရင္းနဲ့၊ အပါတ္စဥ္ စေန၊ တနဂၤေႏြလိုေန့ေတြလက္ခ်ိဳးေရရင္း ၿမန္မာမိတ္ေဆြသားခ်င္းမ်ားဆီသြားေရာက္လည္ပါတ္ေရး၊ ၿမန္မာကြန္ၿမဴနတီပြဲေတြမွာ အလြမ္းခ်ရင္း၊ လူေနမွုစနစ္သစ္ရဲ့ခါးသီးတဲ့အေတြ့အၾကံဳေတြကို အခ်င္း ခ်င္း ဖလွယ္ၾကရင္းစိတ္ေၿဖၾကရတဲ့ဘ၀ကိုေရာက္မွန္းမသိေရာက္သြားၾကရပါတယ္။ မိမိမူရင္းအ လုပ္လုပ္ကိုင္ရာလုပ္ငန္ငန္းခြင္မွာ၊ လုပ္ခြင္ပါတ္၀န္းက်င္ဆက္ဆံမွုကင္းေ၀းလာၿပီး၊ “လူ့ကန့္လန့္”ဘ၀ ကိုေရာက္မွန္းမသိေရာက္သြားၾကပါတယ္။ အဲ့ဒါဟာေကာင္းတဲ့လကၡဏာတခုေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ လူ၀င္ဆန့္ၿခင္းဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရဟာ အေမရိကမွာ ဂုဏ္ပကာသန၊ ေငြေၾကးရာထူးရွိမွုေပၚမွာမူတည္ တယ္လို့အထင္ရွိရင္တက္တက္စင္ေအာင္မွားသြားပါလိမ့္မယ္။
အမ်ားအားၿဖင့္ တၿခားႏိုင္ငံသားေတြက အေမရိကအေပၚၿမင္တဲ့အၿမင္ကိုေၿပာရရင္၊ (When it comes to the opportunity, sky is the limit!) ဆိုတဲ့ ဆိုရိုးစကားပါဘဲ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အေမရိကႏိုင္ငံဟာ မိမိဘ၀ထြန္းေၿပာင္ေတာက္ပေရးမွာ ေရခံေၿမခံေကာင္းတဲ့အေၿခအေနေတြကို ဖန္တီးႏိုင္အားရွိတဲ့ ႏိုင္ငံၾကီးတခုဆိုတာအမွန္ပါ။ အဲ့ဒီအခ်က္က ကာယကံရွင္ၿဖစ္တဲ့မိမိကိုယ္တိုင္ေပၚမွာအမ်ားၾကီး မုူတည္ေနပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ့လိုအင္ဆႏၵဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိရွိၿပီး၊ ရင္ဆိုင္ေတြ့ၾကံဳၾကရမဲ့ အခက္အခဲေတြကို၊ ဘယ္နည္းဘယ္ပံုေၿဖရွင္းႏိုင္မလဲဆိုတဲ့အေပၚမွာမူတည္သလို၊ အေမရိကႏိုင္ငံရဲ့ ယဥ္ေက်းမွု “အထာ” ကိုနားလည္လက္ခံႏိုင္မွုအေပၚမွာမူတည္ပါတယ္။
အဲ့ဒီ”အထာ”ကိစၥ နဲနဲေဆြးေႏြးၾကည့္ၾကရေအာင္။ ေမာင္မိုးညိဳတို့ အေမရိကႏိုင္ငံေရာက္ရွိေနထိုင္တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာအတြင္းအေမရိကႏိုင္ငံရဲ့ယဥ္ေက်းမွုအထာ ကိုဘယ္ေလာက္နားလည္ၿပီလ ဲလို့ ေမးရရင္ မကြယ္မေထာက္၀န္ခံရမဲ့ကိစၥကေတာ့ ေရလည္တဲ့နားလည္မွုမရွိေသးေၾကာင္းပါလို့။ Our knowledge about American culture and society is still at the very tip of the iceberg ဘဲရွိေနပါေသးတယ္။
ေနာက္အေရးၾကီးတဲ့ရင္ဆိုင္ရတဲ့အခ်က္အခဲၾကီးတခုကေတာ့ Cultural Shock လို့ေခၚတဲ့ လူမွု ယဥ္ေက်းမွုဆက္ဆံေရးရဲ့ကြာၿခားလြန္းလွတဲ့ အေဆာက္အအံုၾကီးပါ။ အေမရိကကိုႏွစ္ပရိေစၦမ်ားစြာ ထဲကေရာက္ရွိေနၾကသူၿမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ၾကံဳေတြ့ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရတဲ့ ဒုကၡဟာ ၾကီးမားလြန္းလွ တဲ့အခ်က္ကို၊ ေနာင္လာေနာင္သားေတြ ကိုစကားလက္ဆင့္ေပးခဲ့တဲ့အေတြ့အၾကံဳေတြက ေဖၚၾကဴး
လွစ္ဟၿပေနပါတယ္။ လူသားတို့ရဲ့ထံုးစံအတိုင္း ဒုကၡဆိုတာဟာေက်ာ္လႊားၿပီးသြားရင္ ေမ့ေပ်ာက္တတ္ တဲ့သေဘာရွိတဲ့အတိုင္း၊ မိမိတို့ၾကံဳေတြ့ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့ဒုကၡကိုသာေဖၚၿပတတ္ၾကၿပီး၊ ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ရင္ဆိုင္ေၿဖရွင္းခဲ့ရတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးၿခင္းအလ်င္းမရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ “ငါတို့လည္း ဒီလိုဘဲခံခဲ့ရတာ။ မင္းတို့လည္ခါးဆည္းခံၾကေပါ့”ဆိုတဲ့ လက္လြတ္စပါယ္စကားကိုဆိုတတ္ၾကတာ ဟာ ၀မ္းနည္းဘြယ္ရာအခ်က္တခုပါ။ ၿမန္မာခ်င္းကူညီယိုင္းပင္းၿခင္းဆိုတဲ့အေလ့အထ ၿမန္မာကြန္ၿမဴ နတီမွာ ဆိတ္သုဥ္းေနၿခင္းဟာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာမဟုတ္သလို၊ လူမ်ိဳးၿခားတို့ရဲ့အထင္အၿမင္ေသးရာ ကို ေရာက္ရွိေစၿခင္းအေၾကာင္းခ်င္းရာတခုပါ။
Discrimination လို့ေခၚတဲ့ လူတန္းစားခြဲၿခားမွုေကာရွိလားဆိုရင္၊ ကမၻာ့လူေနဆက္ဆံမွုနယ္ပယ္မွာ၊ အေမရိကႏိုင္ငံတခုသာ တိက်ၿပီးတြန္းအားအၿပည့္ေပးထားတဲ့ အာမခံရွိတဲ့ protection ရွိတဲ့ႏိုင္ငံဆို ရင္မမွားပါဘူး။ လူတန္းစားခြဲၿခားမွုကိုတင္းၾကပ္စြာတားၿမစ္တယ္လို့ဆိုထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္၊ တားၿမစ္ထားတယ္လို့ဘဲဆိုပါတယ္။ မရွိဘူးလို့ၿငင္းမထားေၾကာင္းပါ။ လူေတြေနတဲ့ႏိုင္ငံၿဖစ္ တဲ့အတြက္ေၾကာင့္၊ လူ့သဘာ၀အတိုင္း လူတန္းစားခြဲၿခားတဲ့ညဥ္ဟာ တားလို့မရတဲ့သေဘာပါ။
စာေရးသူရဲ့အေတြအၾကံဳနဲ့ ကြန္ၿမဴနတီအတြင္းေလ့လာေဆြးေႏြးမွုေတြအရဆိုရင္၊ အေမရိကႏိုင္ ငံအတြင္းေၿပာင္းေရႊ့အေၿခခ်ေနထိုင္မယ္လို့စိတ္ကူးရင္၊ ဒီႏိုင္ငံကိုပဏာမ တစ္လတန္သည္ၿဖစ္ေစ၊ လာလည္ၿပီးေနၾကည့္ပါ။ ကိုယ္က်င္လည္ရမဲ့အေၿခအေန၊ ကိုယ္နဲ့ပါလာမဲ့မိသားစု၀င္တို့ရဲ့အေၿခအ ေန၊ ေတြကို အေသအၿခာေလ့လာၾကည့္ပါ။ ေရာက္ၿပီးတစ္ပါတ္ေလာက္မွာအေၿဖေကာင္းေကာင္း ထြက္ပါတယ္။ မယံုမရွိၾကပါနဲ့။ အလည္ေရာက္ၿပီးေနထိုင္ၾကည့္လို့မွ အဆင္ေၿပၿပီး၊ cultural shock ရဲ့အရွိန္အဟုန္ကိုမရင္ဆိုင္ႏိုင္ဘူးလို့ထင္လိုက္တာနဲ့အေၿဖထြက္ပါတယ္။ သူမ်ားကိုညာလို့ရေပမဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ညာလို့မရပါဘူး။ အဲ့ဒီကနဦးအေၿဖဟာ ေၿပာင္းလဲလို့ရတဲ့အေၿဖမဟုတ္သလို၊ အစား ထိုးလို့ရတဲ့ကိစၥၾကီးလဲမဟုတ္ပါဘူး။
အေမရိကဟာကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးလူမွုဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာအၿခားႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူ၊ ေၿပာင္းလဲၿခင္း မက ေၿပာင္းလဲမွုေတြရွိေနပါၿပီ။ Freedom is not freeလို့ဆိုထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လြတ္လပ္မွု၊ တရားမွ် တမွု၊စတဲ့ေလာကပါလတရားေတြခံစားစံစားႏိုင္ခြင့္ရွိဘို့ဟာ၊ မိမိဘက္ကေပးဆပ္ရမဲ့ ၀တၱရားေတြရဲ့ တာ၀န္ေက်ပြန္ႏိုင္မွုအတိုင္းအတာေပၚမွာမ်ားစြာမူတည္ေနပါတယ္။ လြတ္လပ္မွုနဲ့ တာ၀န္ယူမွုကို သဟဇာတမွ်စြာဘက္ညီေစမွုေပၚမ်ားစြာတည္မွီေနပါတယ္။
အေမရိကကိုေၿပာင္းေရႊ့အေၿခခ်မယ္ဆုိရင္ ေသေသၿခာၿခာစဥ္းစားၿပီးမွဆံုးၿဖတ္ၾကရမယ့္ေခတ္ၾကီး ထဲေရာက္ေနပါၿပီဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ ရိုးရိုးသားသားပြင့္ပြင့္လင္းလင္း အသိေပးပါရေစ……လို့။
