ကိုယ့္အမိေၿမ မွာမထင္မွတ္တဲ့အာဏာသိမ္းမွုကတစ္လစြန္းလို့ မတ္လထဲကူးသြားပါၿပီ…။ ရင္ထဲကခံ စားရတဲ့ေပါက္ကြဲသံစဥ္ေတြဟာ၊ က်ြန္ေတာ္နဲ့အတူ အေ၀းေရာက္ၿမန္မာမိသားစုေတြရဲ့ အရွိုက္ကို ကိုင္လွုပ္ေပးယံုမက၊ ၀မ္းနည္းလို့မ်က္ရည္က်တက္ေခါက္ၾကရတဲ့ေန့ရက္ေတြက ေန့စဥ္နဲ့အမွ်ပါ။ ၿမန္မာၿပည္တနံတလ်ားမွာ လွည္းေနေလွေအာင္းၿမင္းေဇာင္းမက်န္ ေန့စဥ္နဲ့အမွ် အံတုဆန့္က်င္မွု ေတြဟာ၊ ေထာင္ေသာင္းဆိုတဲ့စကားကေလးကလားၿဖစ္သြားပါၿပီ။ သန္းဂဏန္းပါ။ ရြာၾကီးသာသာ (ေမာင္မိုးညိဳၿမန္မာၿပည္တြင္းေနထိုင္စဥ္က) ၿမိဳ့ေတြ၊ ေတာင္ေပၚေအးခ်မ္းတဲ့တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြ ေနထိုင္ၾကရာေဒသ (ႏိုင္ငံေရးအေရာင္အေသြးကင္းမဲ့တဲ့ေဒသေတြမွာ)ေတာင္ ေထာင္ေသာင္းဂဏန္း ကေၿပးမလြတ္ပါဘူး။
လက္ရွိအၿဖစ္ေတြ သံုးသပ္ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။
(က) ၿမန္မာၿပည္သူေတြဟာ အားမတန္မာန္ေလွ်ာ့လို့ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းတာေတြနဲ့ယဥ္ပါးခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ခုေနာက္ေပါက္ကေလးေတြ (Generation Z)ကလြတ္လပ္မွုနဲ့ေခတ္ေရွ့ေၿပးတိုးတက္မွု၊ ဆန္းသစ္တဲ့အေတြးအေခၚနဲ့ဘ၀စၾကသူေတြၿဖစ္တဲ့အတိုင္း၊ အာဏာသိမ္းမွုကို သည္းခံသင့္တဲ့ကိစၥလို့ မသတ္မွတ္ပါဘူး။ အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္မင္းေအာင္လွိဳင္ဟာ အဲ့ဒီအခ်က္ကိုေလွ်ာ့တြက္ခဲ့ပံု ရပါတယ္။ ထိုးထြင္းတဲ့အသိညဏ္၊ စည္းလံုးခိုင္မာမွဳ၊ ယိုင္းပင္းစာနာမွု၊ အမွန္တရားကိုတန္ဘိုးထားမွု နဲ့ “ေလာကပါလဆိုတဲ့” အသိတရားက၊ ေန့စဥ္ဆႏၵၿပပြဲေတြမွာ “လက္သံုးေခ်ာင္းေထာင္” (3-finger sign)အမွတ္လကၡာဏာဟာ ခုဆိုကမၻာေက်ာ္သြားပါတယ္။ ဒီအမွတ္လကၡဏာဟာ သူတို့ေပးခဲ့ရတဲ့ ေသြးေခ်ြးေတြအတြက္ သမိုင္းတြင္သြားတဲ့အခ်က္ၿဖစ္သလို၊ ေနာင္လာေနာင္သားေတြကိုပါလက္ဆင့္ ကမ္းေပးတဲ့၊ တစ္ဗိုလ္တက္၊တစ္ဗိုလ္ဆင္း messageၿဖစ္သြားပါၿပီ။
(ခ) ၿမန္မာႏိုင္ငံစစ္တပ္အၾကီးအကဲေတြရဲ့ေခါင္းထဲမွာစြဲေနတဲ့၊ အလြန္မွားယြင္းၿခင္းမကမွားယြင္းေနတဲ့ အယူအဆကေတာ့ သူတို့သာလ်င္ “ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာရဲ့မူလပိုင္ရွင္အစစ္အမွန္” (Owner of the sovereign power) ဆိုတဲ့ေၾကာက္စရာ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ၿဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးနဲ့အတူ ေမြးဖြား လာတဲ့ေရာင္စံုသူပုန္အေရအတြက္ဟာ၊ ေလ်ာ့မသြားတဲ့အၿပင္ တိုးလာယံုမက၊ တခ်ိဳ့အဖြဲ့ေတြဆိုရင္ စစ္သည္နဲ့လက္နက္အင္အားပါေကာင္းလာတာကိုၾကည့္ပါ။ (ဥပမာ- Arakanese Army နဲ့ Wa Army) အဲ့ဒီအေပၚမူတည္ၿပီး “တပ္မေတာ္”ဟာႏိုင္ငံကယ္တင္ရွင္အဖြဲ့အစည္းၾကီးၿဖစ္တယ္ ဆိုၿပီး၊ ၿမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာကထြက္ခြာဘို့၊ ၿငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွုက႑တိုင္းမွာ “သမိုင္းေပးတာ၀န္” အရဆိုတဲ့စကားကိုေရလဲနဲ့သံုးၿပီး၊ ပလႅင္ေပၚကမဆင္းပါဘူး။ ေသေသၿခာၿခာ ေလ့လာ ၾကည့္ၾကရင္၊ “ဗိုလ္မွူးၾကီး”အဆင့္တစ္ဒါဇင္ေလာက္နဲ့ဦးစီးၿပီးစတင္ခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ဟာ၊ ခုခ်ိန္ မွာ “ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး”၊ “ဗိုလ္ခ်ဳပ္” “ဗိုလ္မွူးခ်ဳပ္”အဆင့္ေတြ ႏွစ္ရာေလာက္(ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္တပ္မေတာ္စိန္ရ တုဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ့စာရင္းမွာ မိမိကိုယ္ကို မိမိအတင္းေပးၿပီးခပ္တည္တည္ရယူခဲ့တဲ့စာရင္းအရ)ရွိတဲ့ ရိုက္သတ္လို့မကုန္ေလာက္ေအာင္ရွိေပမဲ့၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရႏိုင္ေသးတာညံ့ဖ်င္းလွတဲ့စစ္ေရးစြမ္းရည္ ေၾကာင့္ဆိုတာၿငင္းလို့မရပါဘူး။
(ဂ) လက္ရွိေၿခဥဟာ နာဂစ္ကာလတစ္ႏိုင္ငံလံုးရဲ့ သံုးပံုတပံု သဘာ၀ေဘးက်ခံၿပီး လူထုအတိဒုကၡ ေတြပင္လယ္ေ၀ခ်ိန္မွာ၊ အတင္းအၾကပ္ၿပဌာန္းလိုက္ခဲ့ၾကတာမွတ္မိၾကပါလိမ့္မယ္။ အေၿခခံအခ်က္က ေတာ့စစ္တပ္ကို အခ်ိန္မေရြးအာဏာသိမ္းခြင့္ေပးထားတဲ့အတြက္၊ လူထုကမၾကိဳက္ၾကေပမဲ့ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ခင္တင္ဥပေဒၿဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီဥပေဒရဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲဆိုင္ရာအခန္းမွာ၊ သမၼတ ကိုၿပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကသာၿဖဳတ္ခ်ၿခင္းကိုအတည္ၿပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္တပ္ကအဲ့ဒါကို မသိက်ိဳးက်ြန္ခပ္တည္တည္လုပ္ေနပါတယ္။ တခါ ႏိုင္ငံေတာ္အေရးေပၚအေၿခအေနဆိုင္ရာၿပဌာန္း ခ်က္တိုင္ရာအခန္းမွာ၊ အေရးေပၚၿပဌာန္းခ်က္ဆိုင္ရာကိစၥအ၀၀ကို သမၼတကသာလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ယာယီသမၼတဆိုတဲ့အခ်က္ ဘယ္မွာမွမပါပါဘူး။ ေနာက္မလွိမ့္တပတ္တခုပါ။ တခါ အေရးေပၚေဆာင္ ရြက္ၿခင္းကိစၥကို သမၼတကလႊတ္ေတာ္ကိုတင္ၿပရပါမယ္။ ပံုမွန္လႊတ္ေတာ္မရွိရင္ အေရးေပၚေခၚေပးရ ပါမယ္။ ဒါကိုလည္းႏွာေစးေနပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကို အစေဖ်ာက္ၿပီးၿပည္ဖံုးကားခ်လုပ္ထားပါတယ္။ ဒီေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္ေတြဟာ စာေရးသူရဲ့ေလ့လာခ်က္ဆိုတာထက္ ၿပည္တြင္းၿပည္ပဥပေဒပညာရွင္ အားလံုးက တညီတညြတ္တည္းမွတ္ခ်က္ၿပဳထားတယ္ဆိုတာကို လူမွုကြန္ယက္ေတြမွာပလူပ်ံေန ေအာင္ေဖၚၿပထားပါတယ္။ ကိုယ္ေရးထားတဲ့ဥပေဒ ကိုယ္ဖာသာကိုယ္က်ဴးလြန္ေဖါက္ဖ်က္တာထင္ရွား လွပါတယ္။
(ဃ) ေနာက္တခုက အာဏာသိမ္းရေလာက္ေအာင္အၿဖစ္ကိုေရာက္ဘို့အခ်က္(၃)မွာ တခုခုနဲ့ၿငိစြန္းရ ပါမယ္။ “ၿပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္မွုမၿပိဳကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး။”။ ဒါဟာ constitutional thresholds (၃) ခုဆိုၿပီး၊ စစ္တပ္ကသူတို့ဖာသာသူတို့ခ် ထားတဲ့စည္း(၃) ခုပါ။ အခုအာဏာသိမ္းတာဟာ မဲစာရင္းမရိုးသားမွုေတြရွာခြင့္မေပးလို့အေၾကာင္းၿပ ပါတယ္။ စစ္တပ္ကမဲစာရင္းၾကည့္ခြင့္မရတာနဲ့၊ ဒီ စည္း(၃)စည္းနဲ့ဘယ္လိုဆက္စပ္သြားပါလိမ့္ဆိုတာ၊ ပညာရွင္မ်ားခုထိဥေႏွာက္ေၿခာက္ေအာင္အေၿဖရွာေပမဲ့၊ ခုထိ ဆက္စပ္မရေသးေၾကာင္းပါ။
(င) မဲစာရင္းစစ္ေဆးခြင့္မရ ဆိုတဲ့ကိစၥက”မုန့္မရလို့စိတ္ေကာက္တဲ့ကေလး” လိုအၿဖစ္နဲ့သြားတူေန ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒနဲ့နည္းဥပေဒေတြဟာလည္းစစ္တပ္စိတ္ၾကိဳက္ဆြဲခဲ့တဲ့ကိစၥ ပါ။ အဲ့ဒီဥပေဒေရာ ေၿခ/ဥ မွာ စစ္တပ္ကမဲစာရင္းစစ္ခြင့္ေပးဘို့တို့၊ မဲဆႏၵရလာဒ္ကိုေၿပာင္းၿပန္လွန္ဘို့ အခြင့္အာဏာေပးထားတာမရွိပါဘူး။ တည္ဆဲ့ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒအရ ေရြး/ေကာ္လို့ေခၚတဲ့ေကာ္မရွင္ ၾကီးရဲ့ အဆံုးအၿဖတ္ဟာ အဆံုးပိတ္ (final) ၿဖစ္ပါတယ္။ ဆိုင္ရာေဒသအလိုက္ မဲရလာဒ္ကိုဆိုင္ရာမဲ ဆႏၵရွင္ေတြနဲ့ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ပါတီေတြကမေၾကနပ္ရင္ ကန့္သတ္ရက္အတြင္း ကန့္ကြက္ခြင့္၊ စစ္ ေဆးခြင့္ကိုအၿပည့္ေပးထားပါတယ္။ ဒါကိုေဆာင္ရြက္ဖို့ ဆိုင္ရာေဒသက အဆင့္ဆင့္ေသာေကာ္မရွင္ အဖြဲ့၀င္ေတြနဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ၀င္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲၿဖန္ေၿဖညွိႏွိုင္းေရးေကာ္မတီေတြ ကို “ၿမန္မာႏိုင္ငံၿပန္တမ္း”မွာ လူနံမယ္ေတြနဲ့ အတိအက်ထဲ့သြင္းေၾကၿငာၿပီးစိစစ္တာပါ။ အဲ့ဒီအဆင့္ ေတြက ေၾကလည္ၿပီးအဆင့္ဆင့္အတည္ၿပဳၿပီး (ရပ္/ေက်း၊ ၿမိဳ့နယ္၊ ခရိုင္၊ ၿပည္နယ္၊တိုင္းေဒသၾကီး) မွဗဟိုေကာ္မရွင္ကိုေရာက္တာပါ။ ၿပီးမွ ဗဟိုေကာ္မရွင္က သတင္းစာနဲ့ ၿပန္တမ္းေတြမွာ တရား၀င္ ထည့္သြင္းေၾကၿငာထားတာပါ။ ဒီမိုကေရစီစံႏွုန္းက်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံတိုင္းမွာသံုးေနက်ေ၀ါဟာရရွိပါတယ္။ “Certified” ဆိုတဲ့စကားနဲ့ေၾကၿငာၿပီးရင္ သိၾကားမင္းဆင္းၿပီးေတာင္ၿပင္လို့မရပါဘူး။ ေနာက္တခုက projection ပါ။ မဲထည့္တာက တႏိုင္ငံလံုးထည့္ၾကတာမဟုတ္ပါဘူး။ အသက္(၁၈)ႏွစ္အထက္ဥပေဒ အရမဲေပးခြင့္ ရွိသူေတြကသာမိမိတို့ဆိုင္ရာေဒသေနေမြးစကေလးလူငယ္လူမမယ္ေတြကို ကိုယ္စားၿပဳ မဲေပးၾကတာပါ။ အဲ့ဒီအတြက္ မဲဆႏၵရလာဒ္ဟာ projection ပါ။ “Project to win..” ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရ က ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္သူအႏိုင္ရေၾကာငး္ေၾကၿငာခ်က္ တရား၀င္မွုတခုဆိုတာကို နားလည္ပါေလစ။
(စ) အံ့ၾသစရာၿဖစ္ေပမဲ့ၿဖစ္သြားရတဲ့အာဏာသိမ္းမွုကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္၊ ေဖေဖၚ၀ါရီ (၁)ရက္မနက္လင္း အားၾကီးအခ်ိန္အထိဟာတႏိုင္ငံလံုးၿငိမ္းခ်မ္းသာယာၿပီး၊ လူထုတရပ္လံုးက မိမိတို့ဘ၀ေန့စဥ္ေဆာင္ တာေတြကိုစိုးရိမ္ထိပ္လန့္မွုလံုး၀မရွိဘဲေပ်ာ္ရွြင္ေနၾကပါတယ္။ ေဖေဖၚ၀ါရီမနက္ လႊတ္ေတာ္နဲ့အစိုးရ သစ္စမဲ့အခ်ိန္နာရီပိုင္းအလိုမွာ အာဏာသိမ္းၿပီးမွ တႏိုင္ငံလံုးအံုၾကြအာခံတဲ့ကိစၥေပၚေပါက္လာရၿခင္း ပါ။ ေၿခ/ဥအရေၿပာရရင္၊ စစ္တပ္ကအာဏာသိမ္းမွ သူတို့ေၿပာတဲ့ “ဒို့တာ၀န္အေရး(၃)ပါး”ထိခိုက္ယို့ ယြင္းသြားတာမို့၊ တကယ္တိုင္းၿပည္မၿငိမ္မသက္ၿဖစ္ၿပီး၊ ၿပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲေတာ့မဲ့အေၿခေရာက္ရတာ စစ္တပ္ေၾကာင့္ဆိုရင္မမွားပါဘူး။ ဒီဟာၿငင္းလို့မရတဲ့လက္ေတြ့ၿဖစ္ေနတာပါ။ စစ္တပ္ကအေၾကာင္းၿပ တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအ၀င္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ပုဒ္ထီး၊ ပုဒ္မေတြတပ္တာဟာ၊ သူတို့အာ ဏာသိမ္းၿပီးလုပ္တာၿဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စြပ္စြဲတရားစြဲမွုေတြဟာ ရမယ္ရွာလုပ္ၾကံမွုသက္သက္သာ ၿဖစ္ၿပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီကိုထိုးႏွက္ေဖ်ာက္ဖ်က္ဖို့အစီအမံတခုသာၿဖစ္တယ္လို့၊ ၿပည္တြင္း ေရာၿပည္ပကပါတညီတညြတ္တည္းမွတ္ခ်က္ၿပဳပါတယ္။ ဒီလိုမွမလုပ္လို့ ေနာင္ေရြးေကာက္ပြဲကို (သူတို့ကတိေပးသလို) လြတ္လပ္မွ်တစြာက်င္းပခဲ့ရင္ NLDပါတီကသာ အၿပတ္အသပ္ႏိုင္ဘို့ ေသၿခာ တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို စစ္တပ္နဲ့အေပါင္းအပါ(စစ္တပ္ႏြယ္၀င္ ၾကံ့ဖြံ့ပါတီႏွင့္အၿခားအနားၿပာပါတီမ်ား) ကၾကိဳတင္တြက္ဆမိထားပါတယ္။
(ဆ) စစ္တပ္နဲ့ အေပါင္းအပါ ပါတီေတြ (ယခင္ လမ္းစဥ္ပါတီတၿဖစ္လဲ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီ ညြတ္ေရးပါတီ အပါအ၀င္)အားလံုးဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ (၁၉၉၀)၊ (၂၀၁၅) နဲ့ ခု(၂၀၂၀)ေရြးေကာက္ပြဲေတြ မွာ သူတို့ႏိုင္မယ္လို့ ၾကိဳတင္ခန့္မွန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြဟာသူတို့ေအာက္ေၿခကသူေတြရဲ့ အထက္ဆရာၾကီး ၾကိဳက္မက္လံုးမွားယြင္းတဲ့အခါေတာ္ေပးမွုေတြေၾကာင့္အရွံုးၾကီးရွံုးခဲ့ရပါတယ္။ လူထုက မအံ့ၾသတာ မဆန္းပါဘူး။ (၂၀၀၀)ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္ကမွန္းမသိတဲ့ၾကိဳတင္မဲေတြကိုမဲစာရင္းေရတြက္ခ်ိန္မွာ အတင္းထဲ့ေရတြက္ေစခဲ့တဲ့အတြက္အႏိုင္ရခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုလည္းလူထုကရိပ္မိေပမဲ့၊ ေစာဒက မတက္ခဲ့တဲ့အတြက္၊ စစ္တပ္ဟာ ေရြးေကာက္ခံသမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ေၿပာ့ေၿပာင္းလာတဲ့ ဆက္ဆံေရး၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ့ ညင္သာတဲ့ႏိုင္ငံေရးလုပ္ကြက္ေတြၾကားမွာနစ္ ေၿမာၿပီး၊ လူထုကစစ္တပ္အေပၚ အာဃာတမရွိေတာ့ဘူးလို့ထင္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္ (၂၀၁၅)မွာ ၾကံ့ဖြံ့ပါတီဟာ အေမ်ွာ္လင့္ၾကီးေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါတယ္။ အနည္းဆံုး သူတို့ဘိုင္ေသရထားတဲ့ (၂၅%)စစ္တပ္လႊမ္းမိုးတဲ့ လႊတ္ေတာ္အရပ္ရပ္နဲ့ ၿပည္နယ္/တိုင္းေဒသၾကီးအစိုးရအဖြဲ့ေတြအၿပင္၊ ခ်ယ္လွယ္ခြင့္ရတဲ့ အစိုးရဌာန ေတြကို ေမာင္ပိုင္စီးႏိုင္လိမ့္မယ္လို့ စိတ္ကူးယဥ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူထုဟာ (၈၈)ကာလ ကိုမေမ့ ၾကပါဘူး။ သူတို့ရဲ့ဆႏၵအစစ္အမွန္ကို မဲဆႏၵမွာထင္ဟပ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏို၀င္ဘာေရြးေကာက္ပြဲ မွာ ၾကံ့ဖြ့ံပါတီရဲ့အိပ္မက္ၿပိဳလဲခဲ့ရပါတယ္။ ေဆာက္တည္ရာမရၿဖစ္ၿပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို လက္ခံမယ္လို့လူသိရွင္ၾကားေၿပာခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မင္းေအာင္လွိဳင္ဆီေၿပးကပ္ၾကရပါ တယ္။ ဗိုလ္မင္းေအာင္လွိဳင္ ကိုယ္တိုင္သူ့ကတိကိုသူကိုယ္တိုင္ဖ်က္ဖို့၀န္မေလးတဲ့ဘ၀ထိေရာက္သြား ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာတင္ စစ္တပ္ဟာ ရမယ္ရွာအမွုဆင္တဲ့အလုပ္ကိုဆင္ၾကံၾကံလုပ္ရပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမဲ့သူတို့အတြက္ လႊတ္ေတာ္မတိုင္ခင္ ကိစၥရွင္းရမွာကိုသိထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္အရင္က ၾကံ့ဖြ့ံ ပါတီနဲ့အေပါင္းအပါေတြကလႊင့္တဲ့ အရပ္ထဲ မေၾကနပ္တဲ့ မဲခိုးတယ္ဆိုတဲ့စကားကိုေရးၾကီးခြင္က်ယ္ လုပ္လာၾကရပါတယ္။ အမ်ားၿပည္သူကို “သို့ေလာ၊ သို့ေလာ” …ၿဖစ္ေလေအာင္ေသြးေဆာင္မွုေတြလုပ္ ၿပီးဆြဲေဆာင္လာပါတယ္။ NLD ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြကို လံၾကဳပ္လုပ္ၿပီး၊ ရာဇ၀တ္မွဳ၊ မသမာမွု၊ အဂတိလိုက္စားမွုနဲ့ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္ ဖမ္းဘို့ကလည္း၊ သူတို့တေတြကတိုင္းသိၿပည္သိ၊ ကမၻာသိ ေၿခာက္ၿပစ္ကင္းသဲလဲစင္ၿဖစ္ေနေတာ့၊ အေၾကာင္းရမယ္ရွာေရးကိစၥက ဘဲဥအစရွာမရသလိုၿဖစ္ေနတာ ကလား။ ၿဖစ္ပံုက။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အာဏာဦးေအာင္ သိမ္းၿပီး၊ ေနာက္မွအမွုၾကီးငယ္ခြင္ဆင္ဖမ္းလိုက္ၿခင္းအားၿဖင့္၊ အစိုးရအဖြဲ့နဲ့ၿပည္နယ္/တိုင္း ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေတြ၊ ၀န္ၾကီးေတြ ရက္ပိုင္းအတြင္း ရာဇ၀တ္မွုေတြ (ကာယကံရွင္မ်ားေတာင္ကိုယ္တိုင္မၾကားဘူးတဲ့) တန္းစီသြားပါတယ္။ ေသၿခာတာကေတာ့ လူထုကေဒါသပုန္ထၿပီး ႏိုင္ငံတကာရပ္၀န္းမွာဟာသ ထုတ္ၿပီး၊ ခြက္ထိုးခြက္လန္ရယ္စရာေတြၿဖစ္သြားပါတယ္။
(ဇ) ေန့စဥ္သတင္းစာေတြမွာလည္း “ဥပေဒနဲ့အညီ” ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရေတြေရလဲနဲ့သံုးလာတာေတြေတြ့ရ ပါၿပီ။ အာဏာသိမ္းလက္နက္ကိုင္ေတြရဲ့ mouthpieces ေတြအေနနဲ့လက္ရွိမွာ ဌာန(၅)ခုေတြ့ရပါ တယ္။ “ေၾကးမံု”၊ “ၿမန္မာ့အလင္း”၊ “New Light of Myanmar” “ၿမ၀တီ”သတင္းဌာန နဲ့ “MRTV” တို့ဘဲရွိေတာ့၊ အဲ့ဒီမွာဘဲလွိမ့္ေတြ့ေနရတာေတြ လူထုကေအာ့ႏွလံုးနာေနၾကပါၿပီ။ “New Light of Myanmar” online သတင္းစာဟာ ရန္ကုန္သံတမန္အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာခြက္ထိုးခြက္လွန္ရီစရာၾကီး အၿဖစ္ေရာက္မွန္းမသိေရာက္ေနပါၿပီ။ အခ်င္းခ်င္းလက္တို့လို့ၿပံဳးၾကတဲ့သတင္းေတြနားနဲ့မဆန့္ေအာင္ ၾကားေနရပါၿပီ။ တခါတခါေတာ့စဥ္းစားပါတယ္။ သူတို့ေရးတဲ့သတင္းစာ/တီဗြီသတင္းေၾကၿငာေတြကို သူတို့ဇနီးမယား၊ သားသမီးေတာင္ အခ်ိန္ေပးဖတ္လား၊ နားေထာင္ၾကလားဆိုတာ သံသယၿဖစ္စရာပါ။ မထင္ပါဘူး။
(စ်) စစ္တပ္ဟာ ေဖၚၿပခဲ့တဲ့သတင္းoutlets ေတြကလြဲရင္ “သူရိယေန၀န္း”သတင္းစာကဲ့သို့ ဌာန တစ္ခုႏွစ္ခုေလာက္သာ ဘက္လိုက္ေရးသားမွုရွိေပမဲ့အဲ့ဒီဌာနေတြဟာ ပထမဆံုးသတင္းစာရွင္းလင္း ပြဲေနာက္ပိုင္းမွာအလကားေပးဖတ္ရင္ေတာင္လွည့္ၾကည့္မဲ့သူမရွိသေလာက္ၿဖစ္သြားပါၿပီ။ မီဒီယာ ေကာင္စီကလည္းႏွုတ္ထြက္ၾကသူေတြနဲ့အစိုးရကရံုခါလိုက္တာေပါင္းၿပီး၊ ေနာက္အသစ္ဖြဲ့တာကိုစိတ္ ၀င္စားတဲ့သူမရွိေတာ့ ဖြဲ့ခဲ့ရင္ေတာင္ဟန္ေလာက္ဘဲရွိပါမယ္။ လက္ရွိ “ၿမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသားလူ့အခြင့္ အေရးေကာ္မရွင္”ကဲ့သို့ဘဲ၊ တႏိုင္ငံလံုးအေသအေပ်ာက္ေသာက္ေသာက္လဲၿဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ႏွာေစးၿပီး ေကာ္မရွင္ရာထူးကထြက္ဖို့စိတ္မကူးၾကေသးတဲ့ရွက္စရာအၿဖစ္အပ်က္ေတြနဲ့သ႑ာန္တူသြားမွာပါ။ လက္ရွိ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေလာက္ၿပီး၊ ကြဲလြဲခ်က္အနည္းငယ္ကရွိတာကလြဲၿပီး ဒီကေန့လူသံုးမ်ားတဲ့ web-page ေတြကေတာ့ -
(a) https://www.heroesofmyanmar.com/#/
(b) https://www.socialpunishment.com/search?category=All
(c) https://www.myanmar-now.org/mm
(d) http://www.mizzimaburmese.com
(e) https://burma.irrawaddy.com
(f) App “waywaynay”
(ည) ဒီေဆာင္းပါးေရးခ်ိန္မွာ ရဲနဲ့စစ္တပ္ရဲ့ယုတ္မာၿပီး၊ ဥပေဒကိုခ်ိဳးေဖါက္တဲ့ အိမ္ေပၚထိတက္ေရာက္ သတ္ၿဖတ္၊ လုယက္မွု၊ အိမ္တြင္းဆိုင္ေပၚပစၥည္းမ်ားအတင္းအၾကပ္လုယူမွု၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုကာမအ ၾကမ္းဖက္ဖ်က္ဆီးမွု၊ automatic assault weapons မ်ား၊ အေ၀းခ်ိန္ေသနတ္မ်ားၿဖင့္ဦးေခါင္းကိုေရြး ခ်ယ္ပစ္ခတ္မွု၊ air-power အသံုးခ်၍မ်က္ ေရယိုဗံုးႏွင့္အသံဗံုးမ်ားၾကဲခ်မွု၊ ညအခ်ိန္အိမ္တံခါးရိုက္ခ်ိဳး ဖ်က္ဆီးၿပီး၀ရမ္းမဲ့၀င္ေရာက္မွုေတြႏိုင္ငံတ၀ွမ္း ေတာေရာၿမိဳ့ပါမက်န္ က်ယ္က်ယ္ၿပန့္ၿပန့္ေဇာက္ခ်လုပ္ ေနပါၿပီ။ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသူေတြကိုညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ယံုမကသတ္ၿဖတ္မွုေတြၿဖစ္ၿပီးရင္၊ ေနာက္ တေန့ကို အေလာင္းလာယူဘို့ကာယကံရွင္မိသားစုကိုအေၾကာင္းၾကားၿခင္းနည္းေတြနဲ့ထိတ္လန့္ ေၾကာက္ရြံံေအာင္လုပ္ေနပါၿပီ။ ဖမ္းဆီးခံရသူ ထဲလူမမယ္မ်ားေတာင္ပါ၀င္ၿပီး၊ မိဘမ်ားဘယ္လိုက္ရ မွန္းမသိလို့ Facebook လိုေနရာေတြမွာတင္ၿပီးစံုစမ္းၿပီး၊ အားကိုးရာမဲ့တဲ့အၿဖစ္ေတြေဒသအႏွံ့ ၿဖစ္ေနပါၿပီ။ ေသဆံုးၿပီးသူေတြရဲ့အေလာင္းကိုၿပန္ေတာင္းတာေတာင္မရေတာ့တဲ့သူေတြမ်ားလာ တဲ့အတြက္၊ ခုစာေရးခ်ိန္မွာ၊ က်ည္ေၾကာင့္ အသက္ၿပန္ရွင္စရာလမ္းမရွိရင္၊ ေဆးကုမခံေတာ့ဘဲ၊ ရရာနည္းနဲ့ အိမ္ကိုၿပန္သယ္ၿပီး၊ လက္လွမ္းမွီရာနည္းနဲ့ ၿပႆနာကိုေၿဖရွင္းရတဲ့အၿဖစ္ေတြေရာက္ေနပါ ၿပီ။ အင္တာနက္နဲ့လွ်ပ္စစ္မီး ၿဖတ္ေတာက္မွုေတြဟာ ပံုမွန္ၿဖစ္ေနပါၿပီ။ အထင္ကရမီဒီယာေတြကို လည္း ထုတ္ေ၀ခြင့္ပိတ္သိမ္းလိုက္ပါၿပီ။
ေသဆံုးသူ၊ အဖမ္းဆီးခံရၿပီးဘယ္ေရာက္မွန္းမသိတဲ့ဦးေရဟာ အခ်ိန္တိုးမ်ားလာတဲ့အတြက္ track လုပ္ရအေတာ္ခက္ခဲလာပါၿပီ။ ဒီထဲမွာ စာရင္းေပ်ာက္ေနတာေတြ၊ ၿမိဳ့စြန္ၿမိဳ့ဖ်ားနဲ့ေတာင္ေပၚေဒသ ေတြမွာ လူမသိသူမသိက်ဆံုးၾကရသူေတြ၊ ကယ္သူမဲ့လူေပ်ာက္ဦးေရဟာ မွန္းဆရခက္ခဲတဲ့အေၿခကို ေရာက္မွန္းမသိေရာက္ေနပါၿပီ။
Flicker of Democracyဆိုတဲ့ လူ့အေၿခခံအခြင့္အေရးကိုလွစ္ဟရရွိခံစားခြင့္ရလိုက္တဲ့ၿမန္မာၿပည္သူ ေတြရဲ့ ကုန္ဆံုးခဲ့တဲ့ (၅)ႏွစ္နီးပါးကာလဟာ ရုတ္ခ်ည္ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူငယ္လူရြယ္ေတြရဲ့အနာဂါတ္ဟာ စစ္ဘိနပ္ေတြေအာက္ကိုေရာက္သြားပါၿပီ။ ေနာင္လာမဲ့ (၂၀၂၂) မွာ ၿမန္မာႏိုင္ငံစစ္အာဏာရွင္ေအာက္ေရာက္ရွိၿခင္းဟာ ႏွစ္(၆၀)တင္းတင္းၿပည့္ပါၿပီ။ ကမၻာမေၿပာနဲ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံၾကားမွာေတာင္ေအာက္ဆံုးစာရင္းေရာက္ေအာင္အဖက္ဖက္ကက်ဆင္းေနတဲ့ လူေနမွု စနစ္ေရာက္ေနယံုမက ၿပည္သူေတြရဲ့ “လူ”ဆိုတဲ့ အေၿခခံ ခံစားခြင့္ရရွိေရးအဆင့္ကေတာင္မတက္ႏိုင္ ေသးပါဘူး။ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ့ သားသမီးေဆြမ်ိဳးအားလံုးလိုလိုတို့ရဲ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ ၾကြၾကြရြရြနဲ့ လူ့စည္းစိမ္ကို အလ်ွံပယ္ခံစားေနခ်ိန္မွာ ၿပည္သူေတြဟာ နက္ေမွာင္တဲ့အမိုက္ေတာထဲၿပန္ ေရာက္သြားပါပေကာ…..ဆိုတဲ့ အၿဖစ္ကိုၿမင္တိုင္း၊ ေတြးမိတိုင္း ရင္ထဲမွာ နင့္ေနေအာင္ခံစားရေၾကာင္း ပါ………………………………….။
