အေမရိကၿပည္ေထာင္စု၊ Census ၂၀၂၀ အၾကိဳ ဆယ္စုႏွစ္လယ္ ၿမန္မာ့လူဦးေရအေၿခၿပ

(၂၀၁၅) သည္ (၂၀၁၀)ခုႏွစ္အေမရိကႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလူဦးေရသန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမွု အမ်ိဳးသားေရး လုပ္ငန္းၾကီးၿပီးေနာက္၊ (၂၀၂၀)အတြက္ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားစတင္မည့္၊ ကနဦးၿပင္ဆင္မွုကာလ တခုၿဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္ဖြဲ့စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒ၊ ပုဒ္မေခါင္းစဥ္ၾကီး (၁၃) ၿပဌာန္းခ်က္အရႏိုင္ငံတ၀ွမ္းတြင္၊ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုၿပည့္တိုင္း၊ လူဦးေရစာရင္းေကာက္ခံခဲ့သည္မွာရာစု (၂)ခုေက်ာ္ခ်ဥ္းနင္းခဲ့ေပၿပီ။ (၁၇၉၀ခုႏွစ္မွ စတင္ေကာက္ခံၿခင္းၿဖစ္သည္။) မူလကေခါင္းေခါက္ ေကာက္ခံမွု (head count) အၿဖစ္သာရွိခဲ့ေသာ္လည္း၊ (၁၉၅၄)ခုႏွစ္တြင္လႊတ္ေတာ္ၾကီးမွ၊ လူဦးေရအၿပင္၊ မိသားစု၊ အိမ္ေထာင္စု၊ နယ္ေၿမေဒသလူမွူစီးပြားေရးအၿပင္၊ ဆက္စပ္အခ်က္အလက္ၾကီးမ်ား အားလံုးကို ပါလႊမ္းၿခံဳစာရင္းၿပဳစုထုတ္ၿပန္ႏိုင္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားတိုးခဲ့် ေကာက္ခံလာသည္။ ထို Title 13 “Census Act” မွသည္ နည္းဥပေဒၿပဌာန္းခ်က္မ်ားထုတ္ၿပန္လ်က္ပိုမို က်ယ္က်ယ္ၿပန့္ၿပန့္ေကာက္ခံခဲ့သည္။

သို့အတြက္ ဖြဲ့စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒၾကီးက ၿပဌာန္းခ်က္အရ(၁၀)ႏွစ္တၾကိမ္သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ခံယံုၿဖင့္ မလံုေလာက္ေတာ့သည့္အတြက္၊ ယင္း(၁၀)ႏွစ္တာကာလအတြင္းၾကားကာလအတြင္းမိသားစုလူမွုစီးပြားေရး အေၿခၿပကိန္းဂဏန္းမ်ားေကာက္ခံရန္လိုအပ္လာသည္။ ထိုအတြက္ American Community Survey (ACS) ကို (၁)ႏွစ္/(၃)ႏွစ္/(၅)ႏွစ္ တိုင္းေကာက္ခံရန္နည္းဥပေဒမ်ားေပၚေပါက္လာသည္။

(၁) Decennial Census မွာ လူဦးေရႏွင့္ယင္းႏွင္ဆက္စပ္ကိန္းဂဏန္းမ်ားႏိုင္ငံအ၀ွမ္းေကာက္ခံၿခင္း၊

(၂) (၁၂)လတစ္ၾကိမ္ ACS ကို လူဦးေရ (၆၅၀၀၀)ႏွင့္အထက္ရွိေသာေဒသမ်ားတြင္လူမွူစီးပြားႏွင့္ ဆက္စပ္ကိန္းဂဏန္းမ်ားေကာက္ခံၿခင္း၊

(၃) (၃၆)လတစ္ၾကိမ္ ACS ကို လူဦးေရ (၂၀၀၀၀)ႏွင့္အထက္ရွိေသာေဒသမ်ားတြင္လူမွူစီးပြားႏွင့္ ဆက္စပ္ကိန္းဂဏန္းမ်ားေကာက္ခံၿခင္း၊

(၄) (၆၀)လတစ္ၾကိမ္ ACSကို လူဦးေရ ကိုေဒသအားလံုးတြင္လူမွူစီးပြားႏွင့္ဆက္စပ္ကိန္းဂဏန္း မ်ားေကာက္ခံၿခင္း၊

ဤကိန္းဂဏန္းမ်ားမွရရွိေသာကိန္းဂဏန္းအၾကိဳးအၿမတ္မ်ာ -

(၁) လူဦးေရအေၿခၿပမ်ိဳးစံု၊ လိင္၊အသက္အရြယ္၊မ်ိဳးဆက္ပြားပံု၊ မ်ိဳးရိုးဗီဇဆက္ႏြယ္ပံု၊ လူမ်ိဳးႏွင့္တိုင္းရင္းသား၊ ဘာသာစကား၊ ကိုးကြယ္မွု၊ အိမ္ေထာင္ေရးအေၿခၿပ၊

(၂) ပညာ၊က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွု၊ လႊမ္းၿခံဳကာကြယ္မွု၊ ေရာဂါကာကြယ္ၿခင္းအေၿခခံအခ်က္မ်ား ေဆာက္တည္ၿခင္း၊ လူ့သက္တမ္း၊ ဖြားေသႏွဳန္း၊

(၃) ၀င္ေငြႏွင့္ပညာအဆင့္အတန္း၊ညဏ္ရည္ၿမင့္မားလာမွု၊ အလုပ္အကိုင္၊ အခြင့္အလမ္း၊ စစ္ဘက္ဆက္ႏြယ္မွု၊

(၄) ႏိုင္ငံသားၿဖစ္တည္မွု၊

(၅) မိသားစုတည္ေဆာက္ပံု၊ အိမ္အမ်ိဳးအစားအေထြေထြ၊ မီးဖိုေခ်ာင္ႏွင့္စားသံုးမွုအေၿခအေန၊ အိမ္ခန္းအေရအတြက္၊ အိမ္ပိုင္ဆိုင္မွုအဆင့္၊ ယာဥ္ႏွင့္ကိုယ္ပိုင္/မိသားစုပိုင္ပစၥည္းအသံုးခ်ႏိုင္မွု၊ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္မွု၊

(၆) အစိုးရႏွင့္ဌာနမ်ား၏လိုအပ္ခ်က္ကိုပံ့ပိုးေပးေသာအေၿခခံညႊန္ၿပကိန္းဂဏန္းမ်ားအၿဖစ္သတ္မွတ္ႏိုင္ၿခင္း၊

(၇) အခြန္ဘ႑ာႏွင့္စီးပြားေရး၊ ပဓါနညႊန္ၿပကိန္းမ်ားသတ္မွတ္ႏိုင္မွု၊ ၿပည္နယ္ႏွင့္ဗဟိုအစိုးရတို့၏အၿပန္အလွန္ ပံ့ပိုးေထာက္ပံ့ႏိုင္မွုအေၿခခံမ်ားသတ္မွတ္ၿခင္း၊

(၈) ေဒသ၀န္း၀န္းက်င္ၿဖစ္ေပၚမွု၊ ရာသီဥတု၊ အေရးေပၚဥတုႏွင့္သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္ ႏိုင္ေရးအတြက္အေၿခခံတြက္ခ်က္မွုမ်ား၊

(၉) လူနည္းစုႏွင့္လူမ်ိဳးစုငယ္မ်ား၏ေဒသေၿပာင္းလဲးအေၿခခ်ေနထိုင္မွုေပၚမူတည္၍၊ ေထာက္ပံ့ကူညီမွု တြက္ခ်က္ၿပင္ဆင္ၿခင္းမ်ား၊

(၁၀) အဆင့္ဆင့္ေသာ မဲဆႏၵနယ္မ်ားၿပင္ဆင္သတ္မွတ္ႏိုင္မွု၊

(၁၁)လိုအပ္ေသာပဓါနက်သည့္ဥပေဒၿပဌာန္းခ်က္မ်ားတီထြင္ေပးေသာအေၿခခံမ်ားခ်ေပးႏိုင္မွု၊

ေဖၚၿပပါသရုပ္ၿပကားခ်ပ္မ်ားကိုေလ့လာၾကည့္ပါက -

(က) ၿမန္မာလူမ်ိဳးဦးေရသည္ စုစုေပါင္းအာရွသားဦးေရ၏(၁%)သာရွိသည္မွာမွန္ေသာ္လည္း၊ ယင္းအခ်ိဳးက် ရာႏွုန္းအတိုင္းရွိေသာအၿခားလူမ်ိဳးၿခားမ်ားၿဖစ္သည့္ထိုင္းလူမ်ိဳး ႏွင့္ လာအိုလူမ်ိဳးတို့သည္ အေမရိကအစိုးရ ၏ပံ့ပိုးကူညီမွုမ်ားကိုၿမန္မာမ်ားထက္ပိုမိုရရွိေနၾကသည္ကိုအထင္းသားၿမင္ႏိုင္ပါသည္။ (ဥပမာ- ဘာသာစကားၿပန္အဆင္သင့္ရရွိၿခင္း)

(ခ) ၿပီးခဲ့ေသာ (၂၀၁၀)သန္းေခါင္စားရင္းေကာက္ခံမွုၾကီးတြင္ေသြးေႏွာၿမန္မာမ်ားႏွင့္တိုင္းရင္းသားၿမန္မာ အခ်ိဳ့တို့က “ၿမန္မာ” (Burmese) ဟုစာရင္းတြင္ထဲ့သြင္းရန္လက္ေႏွးခဲ့ၿခင္း၊ (သို့) ထိုသို့ထဲ့သြင္းရန္ ၿငင္းဆန္ခဲ့ၾကၿခင္း၊ (သို့) သန္းေခါင္းစာရင္းေပးသြင္းၿခင္းၿဖင့္မိမိမသိေစလိုသည့္ကိစၥကိုအစိုးရက သိရွိသြားမည္ကိုစိုးရြံ့ၿခင္း။ (under-reporting)

(ဂ) ၿပည္နယ္အားလံုးထဲတြင္ ကာလီဖိုးနီးယားၿပည္နယ္ကၿမန္မာလူဦးေရအမ်ားဆံုအၿဖစ္သတ္မွတ္ခံရၿပီး၊ နယူးေယာက္ၿပည္နယ္ႏွင့္တကၠဆက္စ္ၿပည္နယ္တို့မွာမူ၊ (၂၀၀၇)ခုႏွစ္ေၿပာင္းေရႊ့ခိုလွံဳလာၾကသူ တိုင္းရင္းသား refugees အဆမတန္တိုးတက္ေရာက္ရွိလာမွုေၾကာင့္၊ ၿမန္မာဦးေရမ်ားၿပားလာၾကသည္။

(ဃ) သို့ေသာ္ လက္ရွိၿမန္မာလူဦးေရစုစုေပါင္း (၁၀၀၂၀၁ဦး)မွာ၊ ၿမန္မာလူမ်ိဳး (တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္၀င္ တစ္မ်ိဳးစီအပါအ၀င္) ႏွင့္အၿခားအာရွေသြးေႏွာမ်ား ႏွင့္ အာရွမဟုတ္ေသာလူမ်ိဳးၿခားမ်ားႏွင့္လက္ဆက္ေသာ လူမ်ိဳးစပ္မ်ားပါပါ၀င္ ၾကသည္ဟူေသာအခ်က္ကိုနားလည္ၾကဘို့လိုပါသည္။

(ဆက္လက္ေဖၚၿပပါမည္။)

The Wynns:2014 In Review!

2014 in Review: whoop! That's fast 2014? With growing culture of selfies, more of us begin to reveal our lives: the good and the bad. Cards are no longer popular in this digital world, right? Here we go! Me, had a near-death episode in DC, have second chance to live. (3rd. Chance if I count the months long sickness I had decade ago) I don't agree if one say life is often somber. Man, live up to your life you like ... Follow your heart. Cho is courage enough to stand her back pain; guarding with weekly chiro adjustments. Sandhi continues her traveling challenges while doing graduate study. She thought she is going to take a break after her recent Kaui days-long hike. I highly doubt that. Angie is so brave to spin on her own with consecutive jigsaw challenges. Barbara. Oh, she is so fed up with her "valuable" noisy clients, she said. Well, money matter you, right? We all live to work so that to work for living. Our lives will be meaningless the day we stop working, agree?
Often, we think we mind our passion of love, respect and forgiveness. These are the most unique characters of mankind. And, often we simply forget and even side-tracked. Ask you are one of those. Critics say those who speak out loud of those values tend to ignore more easily.
I wish we all have those characters in our daily lives. Moreover, I wish we all, from every corner of this world, join hands in hands with peace. Then the world will be extraordinary than ever!
Happy 2015 to all my friends, near and far.
- The Wynns