အေမ၇ိကားေ၇ာက္ၿမန္မာလူနာတေယာက္အေၾကာင္း
အေမ၇ိကေၿမေ၇ာက္ကတည္းကေဆး၇ံုေဆးခန္းဘက္သို့မိမိကိုယ္တိုင္အတြက္ေၿခဦးပင္မလွည့္ဘူးေသာေမာင္မိုးညိဳတေယာက္၊ တေလာကအေ၇းေပၚ (ER)သို့ဆိုက္ဆိုက္ၿမိဳက္ၿမိဳက္ၾကီးေ၇ာက္သြားပါသည္။ register တြင္စာေ၇းသြင္းၿပီး၊ၾကားဘူးနား၀၇ွိသည့္အတိုင္းကိုယ့္ကိုေခၚမည့္အလွည့္ကိုေစာင့္၇င္း (၂ နာ၇ီေလာက္ ေတာ့ၾကာသြားပါသည္) ပါတ္၀န္းက်င္ကိုမ်က္စိကစားမိပါသည္။ ကိုယ့္ထက္မနာ၇င္သာေန၇မည္၊ကိုယ့္ေလာက္ ေတာ့နာၾကသူေတြခ်ည့္ပင္။ ေဟာ - ေခၚပါၿပီ။ ပထမကိုယ့္ insurance card ကိုေပး၇င္းသူၿပန္ေပးလာေသာ စာ၇ြက္တထပ္ၾကီးကိုေ၀ဒနာၾကားမွၾကိဳးစားၿဖည့္စြက္ၿပီးၿပန္ေပးလိုက္ပါသည္။ စာေ၇းသူ၏စာ၇ြက္စာတမ္းမ်ား ကိုကြန္ၿပဴတာေပၚမွေသေသၿခာၿခာစစ္ေဆး၇င္း၊ လိုအပ္လ်င္ေနာင္ေတာင္းခံမည္ၿဖစ္ေၾကာင္း (လက္မွတ္ထိုး၀န္ခံထားသည့္ၾကားမွ) ထပ္မံသတိေပးလိုက္ပါသည္။ ေနာက္-ထံုးစံအတိုင္ဆက္ေစာင့္၇ပါသည္။ မၾကာမွီ nurse တဦးကၾကိဳးစားၿပံဳး၇ယ္၇င္းအတြင္းကုတင္ခန္းတခုဆီသို့ဦးေဆာင္သြားပါသည္။ သူေခၚ၇ာသို့ ေ၀ဒနာၾကားမွၾကိဳးစားလိုက္၇င္းသူေမးေသာ ဘာ medical group လဲ၊ ဘာ insurance လဲ၊ primary doctor ကဘယ္သူလဲ စေသာထပ္မံေမးခြန္းမ်ားကိုေၿဖ၇ၿပန္ပါသည္။ ကုတင္ေပၚေ၀ဒနာကိုပိန့္လွိမ့္ခံ၇င္း ေနာက္ Nurse တဦးကအဖ်ားတိုင္းၿခင္းေသြးေပါင္ခ်ိန္ၿခင္း ႏွင့္လိုအပ္ေသာကုသမွုကိုလက္ခံေၾကာင္းလက္မွတ္ေ၇းထိုးခိုင္း ၿပန္ပါသည္။ (အေ၇းေပၚေ၇ာက္လာမွေတာ့သူတို့ၿပဳသမွ်ႏုပါမည့္အေၾကာင္းလက္ခံထားၿပီးမဟုတ္ပါလား။) ေဟာ - ဆ၇ာ၀န္ကိုဖူးေတြ့၇ပါၿပီ။ ေ၇ာဂါခံစား၇မွုကိုအိပ္သြန္ဖာေမွာက္ေၿပာမည္ဟုေၿပာမည္ၾကံကာ၇ွိေသးသည္၊ ဆ၇ာ၀န္ကလက္ကာၿပ၇င္း ေဖၚၿပခဲ့ေသာ “ဘာလဲ၊ ဘယ္သူလဲ”စေသာေမးခြန္းမ်ားကိုေမးၿပန္ပါသည္။ မယံုႏိုင္ဘြယ္ပင္။ ၿပီးမွေ၇ာဂါအေၾကာင္းကို စကၠန့္အနဲငယ္သာေဆြးေနြးၿပီးဟိုသည္စမ္းသပ္၍ nurse ကိုညြွန္ၾကားကာေန၇ာမွအၿမန္ထြက္သြားပါသည္။ စာေ၇းသူ၏မေတာက္တေခါက္ေသာဗဟုသုတၿဖင့္ဟိုဟာ မလုပ္ဘူးလား၊ဒီဟာမလုပ္ဘူးလားဟု nurse ကိုေမးေသာအခါ၊မ်က္လံုးမ်ားၿပဴးက်ယ္လာလ်က္ ER coverage တြင္မပါသၿဖင့္ယင္းကိစၥမ်ားကိုမိမိဆ၇ာ၀န္ႏွင့္ဆက္လက္ၿပသ၇န္ေၿပာပါသည္။ ၿပန္အထြက္တြင္ စာေ၇းမကို co-payment ေမးၿမန္းၿပီးေပးခဲ့၇ပါသည္။ ဤကားယေန့ကမၻာ့အတိုးတက္ဆံုးႏိုင္ငံၾကီးတခု၏က်န္းမာေ၇း ေစာင့္ေ၇ွာက္မွုအေၿခအေနၿမင္ကြင္းပင္။
ၿမန္မာၿပည္ကက်န္းမာေ၇းေလာကဘက္တေစ့တေစာင္း
ေမာင္မိုးညိဳၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေတြ့ၾကံဳခဲ့၇ေသာက်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုကိုဒီေန၇ာတြင္ေဖါက္သယ္ခ်လိုပါသညိ။ (၁၉၉၀)ေနာက္ပိုင္း၀န္းက်င္ေလာက္ကထင္ပါသည္၊ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေၿပာင္းလဲလာေသာ”တံခါးဖြင့္စီးပြားေ၇း မူ၀ါဒ”အ၇ေဆး၇ံုေစာင့္ေ၇ွာက္မွုလုပ္ငန္းတြင္စီမံခ်က္ၾကီးတခုစတင္အေကာင္အထည္ေဖၚလာပါသည္။ “စ၇ိတ္မွ်ေပးက်န္းမာေ၇း” (cost-sharing healthcare system) ဟုဆိုပါသည္။ ယင္းကားၿမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထိုစဥ္က၇ွိခဲ့ေသာ”အခမဲ့”က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုစနစ္မွ”အခၿဖင့္”က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုသို့ေၿပာင္းလဲ ေ၇း၏ပထမေၿခလွမ္းၿဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ေန့စဥ္ဆ၇ာ၀န္လူနာမ်ားကိုစစ္ေဆးစမ္းသပ္ၿပီးညွြန္ၾကားလာေသာေဆးမွတ္ တမ္းစာ၇င္းေပၚမူတည္၍သူနာၿပဳမ်ားကေဆး၇ံုတြင္း (အစိုး၇ေဆးသိုေလွာင္ေ၇းဌာနမွပို့ေပးေသာ)ေဆး၀ါးမ်ား၏ အဘိုးအခအခ်ိဳ့တ၀က္ကိုလူနာကက်ခံ၇သည္။ ဥပမာ-penicillin ထိုးေဆးတလံုးကို (၇- က်ပ္)(ထိုစဥ္က) က်သည္ဆိုပါစို့။ လူနာကေဆးတန္ဘိုး၏ (၁၀ ၇ာႏွုန္) ၿဖစ္ေသာ (ၿပား-၇၀)ကိုေပး၇သည္။ ေဆး၇ံုတြင္ကုန္က် မည့္ဆိုတာကိုၾကိဳတင္သိၿပီးလူနာ၇ွင္ေတြကလဲ၇ွိ၇ွိမ၇ွိ၇ွိ၊ေပါင္ႏွံကုန္က်ခံကာေပးၾကသည္။ ယငး္ေလာက္ ေသာေငြပမာဏမွာလဲမေထာင္းတာလွသည္မို့ဘာမွၿပႆနာမၾကားမိပါ။ ၿပႆနာကားမူလကအလကား ၇ဘူးေသာယင္းေဆးကိုတတ္ႏိုင္သူ(ေဆး၇ံုေဆးခန္ႏွင့္နီးစပ္ေသာအသိုင္းအ၀ိုင္းလူနာ၇ွင္ေတြ)ကသိပ္မၾကိဳက္ ပါ။ ဘာမဟုတ္ေသာေငြေပး၇သည္ကိုဂုဏ္ငယ္သည္ဟုထင္ၾကသည္။ ဆို၇လ်င္- ေငြမ၇ွိသူလူဆင္း၇ဲလူမ်ားစုက စ၇ိတ္မွ်ေပးေဆးကို၀ယ္သံုးၾက၇ေသာ္လည္းမ်က္ႏွာ၇ွိလူခ်မ္းသာလူတန္းစားမ်ားကအခမဲ့၇ေနၾကသည္။ ထို့အၿပင္ယင္းေဆးမ်ားကိုၿပင္ပသို့တဖန္ၿပန္ေ၇ာင္းလိုေသာလူတန္းစားတ၇ပ္ေပၚလာမွန္းမသိေပၚလာသည္။ ယခင္ကအစိုး၇ေဆးႏွင့္ေဆးပစၥည္းေကာ္ပိုေ၇း၇ွင္းဆိုင္မွ၀ယ္ယူၿပီးေမွာင္ခိုၿပန္သြင္းၿခင္းထက္၊ေဆး၇ံုဆိုင္တြင္မွ၇ေသာထိုစ၇ိတ္မွ်ေပးေဆးမ်ားကပိုတြက္ေခ်ကိုက္သည္ဟုထင္ၾကသည္။ ေဆးအေ၇ာင္းအ၀ယ္လုပ္ငန္း ကားသာမာန္လူတန္းစားတြင္သာမက၊ဆ၇ာ၀န္မ်ားအတြင္းပင္ေန၇ာေကာင္းေကာင္းယူခဲ့ၿပီး၊တခ်ိဳ့ဆ၇ာ၀န္မ်ားဆိုလ်င္ေဆးမကုေတာ့ဘဲေဆးကိုယ္စားလွယ္၊ေဆးေ၇ာင္းဆိုင္မ်ားအက်ဖြင့္ကာစီပြားၿဖစ္ေနၾကသည္။ ၇န္ကုန္ၿမိဳ့ဆူေလဘု၇ားအနီးကုန္သြယ္ေ၇ဒေကာ္ပိုေ၇း၇ွင္း (၁၀)ေဆးဆိုင္ (ေနာင္ ေဆးႏွင့္ေဆးပစၥည္း အၿဖစ္ဆူေလဘု၇ားလမ္း “ဂုဏ္”၇ုပ္၇ွင္၇ံုအနီးေဆးဆိုင္တို့ကားဆ၇ာ၀န္အေပါင္းတို့၏၀င္ေငြလမ္းခင္း ၇ာစားက်က္မ်ားၿဖစ္ခဲ့သည္။ ဆ၇ာ၀န္မ်ားကိုေဆးထုတ္ေပးေသာေန့မ်ားဆိုလ်င္ကား၊ေဆးဆိုင္မန္ေနဂ်ာကအစ ဆိုင္ဒ၇၀မ္အထိေဟာက္သမွ်ကိုထိုထိုဆ၇ာ၀န္အေပါင္းတို့ကမ်က္ႏွာငယ္ငယ္ၿဖင့္ေအာက္အိသည္းခံခဲ့ၾက၇ သည္။ ၿမန္မာၿပည္တြင္ဘာေဆးေမးမလဲ၊ အကုန္၇ွိပါသည္။ ေစ်းဘဲစကားေၿပာသည္။ ေဆးတကၠသိုလ္မတက္ ဘူးေသာ္လည္းေဆးအေၾကာင္းေကာင္းစြာ (ဆ၇ာ၀န္မ်ားထက္)နားလည္ၾကေသာပုဂၢလိကေဆးဆိုင္ေပါင္း ေထာင္ေသာင္းတို့၏လမ္းညွြန္ခ်က္ကိုဆ၇ာ၀န္တို့လိုက္နာအသံုၿပဳၾက၇သည္။ ယခုအခါတြင္ကားပုဂၢလိက ကိုယ္ပိုင္အထူးကုႏွင့္ေဆး၇ံုၾကီးမ်ား၇န္ကုန္ႏွင့္ၿမိဳ့ၾကီးမ်ားတြင္မွိဳလိုေပါက္လာသည့္အၿပင္၊ တတ္ႏိုင္သူတို့က ၿပည္ပသို့ပင္ေၿခလွမ္းေနၾကေပၿပီ။ ဘန္ေကာက္၊စကၤာပူသာမကအေမ၇ိကအထိေၿခလွမ္းေနၾကပါၿပီ။ တတ္ႏိုင္သူေတြေပၚေပါက္လာသလိုသာမန္ဆ၇ာ၀န္ႏွင့္တၾကိမ္မွ်ေတြ့ဆံုေဆးကုသခံႏိုင္ခြင့္အတြက္ေဆြးမ်ိဳး မ်ားထံလွည့္လည္ေငြေခ်း၇ေသာလူတန္းစားဦးေ၇(အထူးသၿဖင့္နယ္ဘက္ႏွင့္ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေဒသတိုင္း၇င္း သားမ်ား) ကမ်ားသထက္မ်ားလာပါသည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို့ က်န္းမာေ၇းအာမခံ (health insurance) မ၇ွိေသာႏိုင္ငံအတြက္ကား၊ေဆး၀ါးကုန္က်စ၇ိတ္ကားထိတ္လန့္ဘြယ္ၿဖစ္ေနပါသည္။ တေလာက၊ အသက္(၇၀)၀န္းက်င္ မိဘႏွစ္ပါးက်န္းမာေ၇းဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးမွုၿပဳလုပ္၇ာ ေငြ(၂)သိန္းေက်ာ္ကုန္က် ေၾကာင္းမိတ္ေဆြတဦးမွေၿပာလာပါသည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို့အခမဲ့က်န္းမာေ၇းကိုယဥ္ပါးခဲ့ေသာလူထုအတြက္ ေခတ္ႏွင့္အညီတဟုန္ထိုးတက္လာေသာေဆးကုသစ၇ိတ္ကားလူထုအတြက္လိုက္ေလေ၀းေလၿဖစ္လာပါၿပီ။ မူလကဆ၇ာ၀န္/အထူးကုတို့ကိုအစိုး၇ေဆး၇ံုေဆးခန္းတြင္အဆင္သင့္ေတြ့ႏိုင္ကုသခံႏိုင္ၾကေသာၿမန္မာလူထုက၊ယခုအခါယင္းဆ၇ာ၀န္မ်ားကိုသူတို့ကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္းၾကီး၊ပုဂၢလိကေဆး၇ံုၾကီးမ်ားတြင္သြာေတြ့၇သည္။ က်န္းမာေ၇းဌာနအၾကီးအကဲတဦးကဆိုလ်င္သူ့မိခင္မက်န္းမမာၿဖစ္သည္ႏွင့္ပုဂၢလိကေဆး၇ံုသို့တန္းတင္ေပး လိုက္သည္အထိ၊ အစိုး၇ေဆး၇ံုမ်ားအေပၚလူထုကယံုၾကည္မွုမဲ့လာသည္။ အစစအ၇ာ၇ာေငြကသာစကားေၿပာၿပီးေငြကသာအဆံုအၿဖတ္ေပးေနေၾကာင္း၇န္ကုန္ေဆးေလာကႏွင့္နီးစပ္သူတို့ကေၿပာေနေပၿပီ။ ၿပည္သူ့ေဆး၇ံုမ်ားကားေငြကိုေ၇လဲသို့သံုးႏိုင္ပါမွလူနာလည္းသက္သာ၇ာ၇၊ လူနာ၇ွင္လည္းစိတ္ခ်မ္းသာ၇ာ၇ၾကသည္။ မလိုအပ္ဘဲစမ္းသပ္စစ္ေဆးမွုမ်ားအတင္းအက်ပ္လုပ္ခိုင္းမွုမ်ား မ်ားလာေၾကာင္းေတြ့၇သည္။
အတိတ္တြင္က်န္၇စ္ေသာေဆးကုသမွုစနစ္
ေမာင္မိုးညိဳလြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အစိပ္ေလာက္ကၿမန္မာ့ေဆးေလာကကိုၿပန္ၿမင္ေယာင္မိသည္။ ဆ၇ာ၀န္ဆ၇ာမတို့ သည္ေဆး၇ံုကိုအိမ္လုပ္ေနခဲ့ၾကသည္။ ကိုယ့္တာ၀န္က်၇ာအခန္းကလူနာေတြအေၾကာင္းကို ‘က’ၾကီးမွအစ’အ’ အဆံုးသိယံုမကဂ၇ုစိုက္သည္။ မစိုက္ဘဲေနၾကည့္ပါလား။ အတိုင္ခံ၊အစစ္ေဆးခံ၇မည္မွာမလြဲ။ သို့အတြက္ ဆ၇ာ၀န္ဆ၇ာမအေပါင္းကအထူးဂ၇ုၿပဳၾကသည္။ ၿပႆနာတက္ေသာကိစၥမ်ား၇ံဖန္၇ံခါ၇ွိေသာ္လည္းတိုင္းေက်ာ္ ၿပည္ေက်ာ္မဟုတ္ပါ။ မဟုတ္တာလုပ္လ်င္ ဆ၇ာ၀န္လိုင္စင္ၿပဳတ္သည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံေဆးေကာင္စီကားဥပေဒ မ်က္ႏွာကိုသာၾကည့္ေသာ၇ွင္၇ိုေသလူ၇ိုေသတို့ႏွင့္ဖြဲ့စည္ထားေသာအဖြဲ့ၿဖစ္သည္။ ဘယ္အစိုး၇လူၾကီးမင္းတို့ ကမွ၀င္စြက္ဖက္ခြင့္မ၇။ ခုအခိ်န္ကားယင္းအဖြဲ့သည္လည္းထား၇ာေနေစ၇ာသြားသူတို့ၾကီးစိုး၇ာအဖြဲ့တခု ၿဖစ္ေနေပၿပီ။ ဥပေဒကိုေမွာက္လိုေမွာက္၊လွန္လိုလွန္ေနသည္။ အလိုမက်သူကိုဥပေဒပုဒ္မတတ္၍အေ၇း ယူခံ၇ေသာဆ၇ာ၀န္တို့လည္းမနည္းေတာ့ၿပီ။ ၿပင္ပေဆးခန္းေဆး၇ံုၾကီးမ်ားတြင္အထူးကုဆ၇ာ၀န္ၾကီး အေပါင္းတို့ကလည္း၊ မၾကံုဘူးမၾကားဘူးေသာ “ဤေ၇ာဂါကိုအာမခံႏွင့္ကုသည္”ဟူ၍ပင္ေၾကၿငာကုသ လာၾကေပၿပီ။
သို့ဆိုလ်င္ၿမန္မာႏိုင္ငံ၏ယေန့ေ၇ာက္၇ွိေနေသာ “က်န္းမာေ၇းအာမခံစနစ္မ၇ွိ”သည့္ေဆးကုသမွုေလာကကို ယခုအေမ၇ိကန္အပါအ၀င္တိုးတက္ေသာႏိုင္ငံၾကီးမ်ားတြင္တြင္က်ယ္စြာအသံုးၿပဳေနေသာ”က်န္းမာေ၇းအာမခံစစနစ္ၿဖင့္တည္ေဆာက္ထားေသာ healthcare system” သို့ေၿပာင္းဘို့လိုေနၿပီလား။
ဟစ္ပိုကေ၇တိစ္ကေၿပာေသာ…”သမား”ဆိုသည္မွာ
ေမာင္မိုးညိဳသိ၇သေလာက္ဆ၇ာ၀န္ဘြဲ့ယူၾကသူတိုင္း(ကမၻာတ၀ွမ္း) ဟစ္ပိုကေ၇တိ (Hippocrates Oath) က်မ္းကိုက်ိန္ၾက၇ပါသည္။ ဟစ္ပိုကေ၇းတီစ္ဆိုသူကားဂ၇ိလူမ်ိဳးေဆးသမားတို့ဖခင္ၿဖစ္သည္။ “ဂီလာနေဆာင္ေ၀ဒနာ၇ွင္အေပါင္းတို့အား၊ ဆင္း၇ဲခ်မ္းသာမေ၇ြး၊အခ်ိန္အခါမေ၇ြး ၊မိမိတို့တတ္အပ္ေသာပညာၿဖင့္ အစြမ္းကုန္ၿပဳစုကုသပါမည္”ဟုက်မ္းက်ိမ္ဆိုခ်က္တြင္ပါပါသည္။ ယေန့ၿမင္ေန၇သည္မွာၿမန္မာနိုင္ငံတြင္သာမက ကမၻာတ၀ွမ္းတြင္က်န္းမာေ၇းအာမခံမ၇ွိသူတို့ကအလံုးစံုအိပ္စိုက္ေငြေပးေခ်ကုၾက၇ၿပီး၊ အာမခံ၇ွိသူတို့ကလည္း သူတို့အာမခံ coverage သက္ေသမထူနိုင္သေ၇ြ့ ဘယ္ဆ၇ာ၀န္၊ သူနာၿပဳတို့ကမွ်လက္ဖ်ားႏွင့္မတို့ၾကေတာ့ပါ၊ ဟစ္ပိုကေ၇တိ ကိုၿပန္အသက္သြင္း၍ယင္းၿဖစ္၇ပ္ေတြလက္ညွိဳး ထိုးၿပ၇ေတာ့မည့္အၿဖစ္ပင္။ coverage မ၇ွိေသာလူနာစမ္းသပ္မိသူအေပါင္းမွာလဲဒုကၡေ၇ာက္ၾက သည္ဟုၾကားဘူးသည္။ ဒီၾကားထဲ (HIPAA)ေခၚကာယကံ၇ွင္၏က်န္းမာေ၇းဆိုင္အတြင္းေ၇းအခ်က္အလက္ မ်ားလ်ွိဳ့၀ွက္ကာကြယ္ေ၇းဥပေဒ (၁၉၉၆ တြင္အေမ၇ိကန္၌အတည္ၿပဳေသာဥပေဒ)ကလူနာႏွင့္လူနာ၇ွင္မ်ား အၾကားအက်ေန၇ာ၀င္ၿပီးယူေန ေပၿပီ။ တေလာကကိုယ္အကိုအ၇င္းေခါက္ေခါက္၏က်န္းမာေ၇းတိုးတက္မွုအေၿခအေနကိုေမးၿမန္းမိေသာ ၿမန္မာဆ၇ာ၀န္တေယာက္အေၿဖမ၇ယံုမကယင္းHIPAA ႏွင့္ကိုင္အေပါက္ခံခဲ့၇သည္ကိုၾကားဘူးပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာ စကားကိုေ၇လည္ေအာင္မေၿပာတတ္ၾကေသာစာေ၇းသူတို့ၿမန္မာမ်ားမွာယင္းHIPAA ၀ဲၾသဂတြင္ဘာအေၿဖ မွမသိ၇ဘဲ၊ေသာကပြားၾက၇သည္မွမနဲၿပီ။ တေလာကလဲေၿပာင္းခိုလာသူ တိုင္း၇င္းသားrefugee အမ်ိဳးသမီး တဦးေဆး၇ံုအေ၇းေပၚတက္၇၍ေဆး၇ံုကဆင္းလာၿပီး၇က္အနဲငယ္ၾကာမွ သူ့မကိုဘာခြဲစိပ္ေပးလိုက္ေၾကာင္းသိ၇ မွၿခံဳးပြဲခ်ငို၇သည့္အၿဖစ္ကိုနဖူးေတြ့ဒူးေတြ့ၾကံုခဲ့၇သည္။ အၿဖစ္မွာ ထံုးစံအတိုင္းေဆး၇ံုကခင္ပြန္းကိုပင္ေဆး၇ံုေပၚတက္ခြင့္ မေပးဘဲ (ေဆး၇ံုမွေၿပာသမွ်ဘာမွနားမလည္သၿဖင့္ အေ၇းေပၚတြင္သာက်န္၇စ္ခဲ့၇) ၿမန္မာစကားၿပန္ႏွင့္ဖံုးေပၚ တြင္အေမးအေၿဖလုပ္ၿပီးခြဲခန္းထဲသြင္းသြားပါသည္။ ေဆး၇ံု၀န္ထမ္းတို့မသိသည္မွာၿမန္မာတိုင္း၇င္းသားတိုင္းၿမန္မာစကားနားလည္ၾကသည္မဟုတ္ဆိုသည္ကိုပင္။ ထိုကိစၥကိုrefugee မ်ားႏွင့္ပါတ္သက္ေသာဌာန ေပါင္းစံုပါသည့္အစည္းအေ၀းတြင္စာေ၇းသူမွတင္ၿပေသာအခါ အစည္းအေ၀းတက္ၾကသူအားလံုးက၇င္သပ္၇ွု ေမာၿဖစ္ၾကသည္မွလြဲ၍တည္ဆဲဥပေဒကိုဘာမွ်ၿပင္၍မ၇ေၾကာင္း နားလည္မိၾကသည္။ ၀မ္းသာစ၇ာေကာင္းေသာကိစၥတခုမွာ-အေမ၇ိကႏွင့္အၿခားႏိုင္ငံမ်ားအသီးသီးတြင္ ေ၇ာက္၇ွိေနထိုင္ဆ၇ာ၀န္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကေသာၿမန္မာဆ၇ာ၀န္အမ်ားစု (အမ်ားစုဟုဆုေတာင္းပါသည္) ကမိမိတို့ႏွင့္သက္ဆိုင္ ဆက္စပ္ေသာမိတ္ေဆြဉာတကေဆြမ်ိဳးမ်ားကိုၾကံဳ၇င္ၾကံဳသလိုတိုးတိုးၿဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ၿဖစ္ေဆြတတ္အား သမွ်၇ိုင္းပင္းၾကသည္ဟုသိိ၇သည့္အတြက္အားကိုးေမွ်ာ္ၾကေသာၿမန္မာမိသားစု မ်ားအတြက္လြန္စြာ၀မ္းေၿမာက္ ၿခင္းၿဖစ္၇သည္ကားအမွန္။
အမွန္ဆို၇လ်င္တိုးတက္လာေသာေခတ္မွီနည္းပညာႏွင့္ေဆးကုထံုးမ်ားႏွင့္သူႏိုင္ငါႏိုင္အၿပိဳင္က်ဲေနေသာေဆးကုသစ၇ိတ္တို့၏အားၿပိဳင္မွုကိုအေမ၇ိကႏွင့္ေခတ္မွီႏိုင္ငံမ်ားကယေန့အလူးအလဲခံေန၇ခ်ိန္ဆိုလ်င္မမွားပါ။ ဆ၇ာ၀န္မ်ားအပါအ၀င္ေဆးဘက္ဆိုင္၇ာပညာ၇ွင္မ်ားအားလံုးလိုလိုကလည္းမိမိစမ္းသပ္ေတြ့၇ွိမွုမ်ားအေပၚဘာေ၇ာဂါၿဖစ္ေနသည္ဟူ၍လူနာအားမေၿပာေတာ့ပါ။ ေ၇ာဂါအေၿဖကိုဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးမွုအပါအ၀င္ကိ၇ိယာႏွင့္စမ္းသပ္ေသာအေၿဖေပၚတြင္သာအေၿခခံၿပီးအေၿဖကိုေပးၾကေတာ့သည္။ ဥပေဒေၾကာင္းအ၇တ၇ားစြဲဆိုမွုေတြမ်ားလာေသာခုေခတ္အခါတြင္ဆ၇ာ၀န္မ်ားကမိမိလူနာကိုဘာေ၇ာဂါလဲဟုမေၿပာေတာ့သည္မွာ၀မ္းနဲဘြယ၇ာအခ်က္ပင္မဟုတ္ပါလား။ Liability ေခၚမိမိအေၿဖေပၚမွာအေၿခခံေသာတာ၀န္ယူ၇မွုကိုေ၇ွာင္က်ဥ္လာၾကသည္။ တနည္းအားၿဖင့္ဆိုေသာစက္ကိ၇ိယာေပၚတြင္းအားကိုးမွုမ်ားလာသည္။ မိမိ၏ကိုယ္ပိုင္ေဆးပညာေက်ာေထာက္ေနာက္ခံကိုအသံုးမ်ေတာမ၇ွိသေလာက္ဟုပင္ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ေဆးပညာ၏အံ့မခန္းေအာင္ၿမင္မွုကိုကိုယ္တိုင္ၾကံဳေတြ့၇သည္မွာမွန္ေသာ္လည္း၊ေဆး၇ံုကုတင္ေပၚထိုင္၇င္း၊ေ၀ဒနာကိုခါးဆီးခံစားေန၇ခ်ိန္တြင္ေဆးအာမခံကုမၸဏီ (insurance carriers)မ်ားႏွင့္ၿငင္း၇ခုန္၇၊စာ၇ြက္စာတမ္း မ်ားၿဖင့္လံုးပမ္း၇ေသာဒုကၡအေပါင္းကိုလူတိုင္းညီးညဴၾကစိတ္ဆင္း၇ဲေသာကေ၇ာက္ၾက၇သည္။ ယေန့အလုပ္လုပ္ေနၾက၇ေသာ senior လူတန္းစား၏(၈၅)၇ာႏွုန္းကိုယခင္က၀င္ေငြေကာင္းေသာအလုပ္၇ွိၿပီး ပင္စင္ယူအနားယူၿပီးေသာ္လည္းဘာေၾကာင့္ဆက္အလုပ္ (အခ်ိဳ့အခိ်န္ပိုင္း)လုပ္ေနၾက၇ေသးသလဲဟု ေမးၾကည့္ပါ။ အဓိကအေၿဖတခုထြက္လာပါလိမ့္မည္ - healthcare insurance မ၇ွိလို့…။ ေမာင္မိုးညိဳႏွင့္၇င္းႏွီးေသာကင္ဆာေ၇ာဂါသည္လုပ္ေဖၚတဦးဆိုလ်င္ခံစား၇ေသာေ၀ဒနာထက္၊ယင္းကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ေန့တဓူ၀၇င္ဆိုင္ေၿဖ၇ွင္း၇ေသာစိတ္ေသာကကပိုမိုၾကီးမားေနေၾကာင္း၀န္ခံခဲ့သည္။ မတတ္ႏိုင္ေတာ့သည့္ အဆံုး၊ အမ တဦးကိုအလုပ္မွနားယူခိုင္းၿပီးယင္းကိစၥ၀ိစၥအားလံုးကိုလွြဲ၇ေတာ့သည့္အေၿခေ၇ာက္သြား ေၾကာငး္မယံုႏိုင္ဘြယ္ၾကား၇သည္။ တတ္ႏိုင္ေသာမိသားစုအသိုင္းအ၀န္းမို့ပင္။ ဒီလိုႏိုင္ငံေတြအေနႏွင့္က လည္းစနစ္ေနာက္ေၾကာင္းၿပန္လွည့္ၿပီး၊ေခတ္ေဟာင္းကလို ကိုယ္ကုသမွ်ကိုယ္အကုန္ေပး၇ေသာ (total out-of-pocket) ေခတ္သို့ၿပန္ဘို့ကမၿဖစ္ႏိုင္ေတာ့။ ေ၇ာက္ႏွင့္ေနၿပီးေသာအေနအထားမွအေကာင္ဆံုးၿဖစ္ႏိုင္မည့္စနစ္နည္းလမ္းကို၇ွာ၇မည္မဟုတ္ပါလား။ အစိုး၇အေနႏွင့္ဤေန၇ာတြင္အေ၇းပါယံုမကတာ၀န္ဟူ၇ေသာအပိုင္းက႑ၿဖစ္လာသည္။
Obamacare….ဘက္တေစ့တေစာင္း
ဤေန၇ာတြင္လက္၇ွိၾကံဳေတြ့ေန၇ေသာႏွစ္ဦးကၿပဌာန္းလိုက္သည့္ healthcare reform ၿဖစ္သည့္ အမ်ားေခၚ Obamacare အေၾကာင္းေလ့လာၾကဘို့လိုပါသည္။ က်ြန္ေတာ္တို့အားလံုး၏အနာဂါတ္က်န္းမာေ၇းေစာင့္ ေ၇ွာက္စနစ္အတြက္အေ၇းပါေသာအခန္း က႑သို့ေ၇ာက္လာသည္။ ေနာင္ေၿပာင္းလဲလာမည့္ healthcare coverage ကလူတိုင္း၏က်န္းမာေ၇းအာမခံႏွုန္းကိုတို့ၿမွင့္လိုက္မည္ဆိုသည္ကိုကား၊ေဗဒင္ေမးစ၇ာ ပင္မလိုေတာ့ပါ။ ကိုယ္ေပးေနက် လစဥ္ေၾကး premium တိုးလာမည္ဆိုကတည္းက ‘တီေကာင္ကိုဆားႏွင့္ တို့သကဲ့သို့’ ၿပည္သူ (အထူးသၿဖင့္ - Republican လူနဲစုပါတီက) မေၾကနပ္သံမ်ားညံေနေအာင္ထြက္ေပၚလာ သည္။ သမၼတကို ဆို၇ွယ္လစ္စနစ္သို့ေခတ္ေနာက္ၿပန္ဆြဲသည္ဟူေသာသမိုင္းႏွင့္ခ်ီသည့္အမုန္းတ၇ား ၀ါးလံုး၇ွည္ႏွင့္၇မ္းၾကသည္။ ဆို၇ွယ္လစ္ဆိုသည္ႏွင့္ က်ြန္ေတာ္တို့ၿမနိမာေတြကလဲအၿပင္းအထန္ကန့္ကြက္ၾက သည့္အထဲ၀င္ပါခဲ့သည္။ အကယ္စင္စစ္ေလ့လာၾကည့္ပါက ဆို၇ွယ္လစ္စနစ္ကိုပံုေဖၚသည့္ healthcare reform ကိုသမၼတကတင္သြင္းေသာဥပေဒၾကမ္းတြင္မည္သည့္ေန၇ာမွာမွမေတြ့၇ပါ။ သမိုင္းစဥ္ဆက္ healthcare coverage မ၇ွိခဲ့ဘူူူးေသာ
ဆင္း၇ဲသူလူတန္းစားသန္းႏွင့္ခ်ီ၍အက်ိဳးခံစားခြင့္မ်ား၇ွိလာမည့္အၿပင္၊ ယခင္ကမူလေ၇ာဂါအ၇င္းခံေၾကာင့္ေဆးကုသခြင့္ၿငင္းဆိုခံခဲ့၇ေသာအၿဖစ္ဆိုးမ်ားပယ္ေၿပာက္သြားႏိုင္မည္ၿဖစ္သည္။ ေဆး၇ံုေပၚထိုင္၇င္း၊ေ၇ာဂါေ၀ဒနာကိုပင္ပမ္းၾကီးစြာဒုကၡခံစား၇င္း insurance company မ်ားႏွင့္ တယ္လီဖံုးေပၚတြင္ၿငင္း၇ခုန္၇ေသာဒုကၡမ်ားမွသိသိသာသာၾကီးေလ်ာ့သြားမည္။ ယင္းအၿဖစ္မ်ားကိုမလိုလားၾကသူေတြကား -
· လက္၇ွိ premium သက္သက္သာသာႏွင့္ေပးေနၾကသူမ်ား
· သမၼတကိုလူမ်ိဳးေ၇းအ၇နဂိုကတည္းကမုန္းတီးၾကသူမ်ား
· အလုပ္လက္မဲ့ႏွင့္တ၇ားမ၀င္ေ၇ာက္၇ွိေနၾကေသာလူတန္းစားမ်ားအတြက္က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုခံစားခြင့္၇ွိေနၾကသူေတြအေပၚမနာလိုမ၇ွုစိမ့္ႏိုင္ၾကသူမ်ား (အမ်ားၿပည္သူ၏ေငြၿဖင့္ခံစားခြင့္၇ွိေနၾကသူမ်ား)
· အထူးသၿဖင့္အက်ိဳးအၿမတ္ကိုအဓိကထားေသာ insurance company ႏွင့္ healthcare providers ေဆး၇ံု/ဆ၇ာ၀န္ ႏွင့္ ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ေသာကုမၸဏီၾကီးမ်ား၊ (corporate greeds)
ၿဖစ္ၾကသည္။ “ဂီလာနေဆာင္ေ၀ဒနာ၇ွင္တို့အားေစာင့္ေ၇ွာက္ပါမည္…” ဟူေသာလူသားတို့၏၇ွိ သင့္ေသာကိုယ္က်င့္တ၇ား ႏွင့္လူလူခ်င္းစာနာစိတ္ထားေ၇းၿဗမၼစို၇္တ၇ားမ်ားကိုေမ့ေလ်ာ့ေနၾကေ၇ာလား။ ကိုယ္ေလ်ွာက္ခဲ့၇ေသာဘ၀ေဟာင္းမွအစစအဆင္ေၿပသက္သာေသာဘ၀သစ္ကိုေ၇ာက္သည္ႏွင့္ကိုယ့္အၿဖစ္ ေတြကိုေမ့ေလ်ာ့သြားၾကသည္။ (သို့မဟုတ္)ေမ့ခ်င္ေယာင္ေဆာင္သြားၾကသည္။ က်န္းမာေ၇းခံစားခြင့္ဟူသည္ ကားေမြး၇ာပါလူတိုင္း၏အေၿခခံခံစားခြင့္ၿဖစ္သည္။ မိဘမ်ား၏ဆင္း၇ဲမြဲေတမွုဒါဏ္ကိုခါးစီးခံ၇င္းေကာင္းမြန္ေသာ ပညာေ၇းအေမြကိုမ၇ခဲ့ၾကသည့္သားသမီးမ်ား၏လိုအပ္ခ်က္ဘ၀အဆင့္အတန္းကိုၿမွင့္တင္၇န္တာ၀န္မွာ၊ အစိုး၇ကတာ၀န္၇ွိသလိုပါတ္၀န္းက်င္လူ့အဖြဲ့အစည္းကလည္းမွ်ေ၀နားလည္မွုေပးတတ္၇န္အထူးလိုပါသည္။ သူတို့၏ဘ၀လိုအပ္ခ်က္ကိုမ်က္ကြယ္ၿပဳခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္လည္းမလိုလားအပ္ေသာကုန္ထုတ္စြမ္းအားစုကို ေလ်ာ့နည္းေစသည္မဟုတ္ပါလား။၇ာစုႏွင့္ခ်ီ၍မ်က္ကြယ္ၿပဳၿခင္းခံခဲ့၇သူတို့အေပၚနားလည္မွုစိတ္ေမြးၾက၇န္လိုသည္ဟုၿမင္မိပါသည္။ အ၇ွိန္ႏွင့္တိုးတက္ေနေသာစ၇ိတ္ၾကီးၿမင့္မွုကိုလူတိုင္းခါးစီးခံေန၇ခ်ိန္တြင္မိမိတို့ခံစား ခြင့္၇ွိေသာခံစားခြင့္၇ွိေအာင္ၿပဳလုပ္၇ေ၇းမွာသက္ဆိုင္၇ာအစိုး၇၏တာ၀န္ၿဖစ္သည္။ မည္သည့္သူ၇ဲေကာင္းကမ်ွ ၀င္ေ၇ာက္ပခုန္း၀င္ထမ္းမည္မဟုတ္ပါ။ မည္သည့္ဆို၇ွယ္လစ္အစိုး၇ကမွ် (သမိုင္းတြင္) တာ၀န္၇ွိသည္ ဟုေၿပာၿပီး၀င္ေ၇ာက္တာ၀န္ယူေပးမည္မဟုတ္ပါ။ ဘ၀အေၾကာင္းကိုေကာင္းစြာသိခဲ့ေသာ၊နားလည္ေတြ့ၾကံဳခဲ့ ေသာေအာက္ေခ်လူတန္းစားအတက္လာသည့္ႏိုင္ငံအၾကီးအကဲမိ်ဳးကသာအမုန္းခံလုပ္မည္ၿဖစ္သည္ကိုနားလည္ၾက၇န္လိုပါသည္။ ကြ်န္ေတာိတို့ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာအစိုး၇အဆက္ဆက္ (ဆို၇ွယ္လစ္အစိုး၇အပါအ၀င္) ဘယ္အစိုး၇က “ငါ့မွာတာ၀န္၇ွိပါလား”ဟူေသာအၿမင္မ်ိဳး၊ ေယာင္လို့ပင္မေတြးခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ကြ်န္ေတာိ တို့ၿမန္မာေတြအားလံုး က်န္းမာေ၇းစ၇ိတ္ၾကီးမားမွုဒါဏ္ကိုႏွစ္ပ၇ိေစၦဒခါးဆီးခံခဲ့ၾက၇သည္။ ခံၾက၇ဆဲပါ။ ေလ့လာမိသေလာက္ ၁၉၅၀ ၀န္းက်င္က Health insurance act ၿပဌာန္းၾကိမ္ကတၾကိမ္ ႏွင့္ ၁၉၉၀ ပါတ္၀န္းက်င္ Medicare Bill ေၿပာင္းလဲသတ္မွတ္ခ်ိန္က(ထိုစဥ္အခါက)အစိုး၇ကိုအေမ၇ိကန္ ၿပည္ေထာင္စုလွြတ္ေတာ္ႏွင့္လူထုအေပါင္းက၇စ၇ာမ၇ွိေအာင္ေ၀ဖန္ခဲ့ၾကသည္။ကိုၿပန္ေၿပာင္းအမွတ္၇ၾကပါ။ ယင္းသိုေ၀ဖန္သူေတြအားလံုကယခုအခါတြင္သူတို့ေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာဥပေဒ၏အသီးအပြင့္မ်ားကိုမ်ွေ၀ခံ စားေန ၾက၇ၿပီ။ မည္သို့ပင္ဆိုေစ၊ယခုၿပဌာန္းခဲ့ေသာဥပေဒကားအခက္အခဲမ်ားစြာၾကားကအသာစီးမဲ အနဲငယ္ၿဖင့္သတ္မွတ္ခဲ့သလို၊ ယင္းဥပေဒပါၿပဌာန္းခ်က္မ်ားအသက္၀င္လွုပ္၇ွားလာေ၇းကားဆက္သြားၾက၇ ဦးမည့္ခ၇ီးၾကမ္းဟုဆို၇မည္။ ဥပေဒေပၚအေၿခခံ၍ၿပည္နယ္အစိုး၇မ်ားကမည္သို့လိုက္နာပံုေဖၚမည္၊ ဥပေဒေပၚမူတည္၍မည္သို့မည္ပံုဘ႑ာေငြခြဲေ၀ၿပဌာန္းမွုမ်ားၿပဳလုပ္ၾကမည္ဟူေသာလုပ္၇န္ကိစၥမ်ားက်န္ေသးသည္။ ဥပေဒသက္သက္ကပင္အဓိကပါတီၾကီးမ်ားႏွင့္ၿပည္နယ္အမတ္အခ်ိဳ့၏ေတာင္းဆိုမွု တို့ေၾကာင့္ (ယင္းၿပည္နယ္မ်ား၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္)အမွန္တကယ္ပါသင့္ေသာလိုအပ္ခ်က္မ်ားမပါ၀င္ေတာ့ပါ။
ၿမန္မာၿပည္မွာဘာေတြစတင္သင့္ၿပီလဲ
ၿမန္မာႏိုင္ငံ၏က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုေ၇စီးေၾကာင္းသည္ယခုအခ်ိန္တြင္အဓိကလမ္းဆံုလမ္းခြတြင္ေ၇ာက္ေန ေပၿပီ။ အေ၇းပါေသာအခ်ိန္အခါၿဖစ္သလိုတာ၀န္၇ွိေသာအစိုး၇အေနၿဖင့္ၿပည္သူတိုင္းအတြက္ ေ၇၇ွည္အက်ိဳးၿပဳမည့္အလံုးစံုေသာက်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုအစီအစဥ္မ်ားကိုခုကတည္းကၿပင္ဆင္ေေ၇းဆြဲၿပဌာန္း၇န္အေ၇းၾကီးေနေပၿပီ။ သို့ေသာ္လက္၇ွိႏိုင္ငံေ၇းအေၿပာင္းအလဲအတြက္တာစူေနေသာစစ္အစိုး၇၏မအားလပ္မွုမ်ားက ဤက်န္းမာေ၇းဆိုင္၇ာေ၇၇ွည္အစီအမံမ်ားကိုေနွာင့္ေႏွးသြားေစသည္သာမကက်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုအနိမိ့ဆံုအဆင့္ကိုပင္အမ်ားလူထုကခံစားခြင့္မ၇ွိေတာ့ပါ။ ၿမန္မာတို့၏ဆို၇ိုးၿဖစ္ေသာ “က်န္းမာေ၇းသည္လာဘ္ၾကီးတပါး”ဟူေသာစကားသည္ေသြးထြက္ေအာင္မွန္သည္ဆိုေသာအခ်က္ကိုစာေ၇းသူကိုယ္တိုင္ေဆး၇ံုေ၇ာက္မွသိ၇ေတာ့သည္။ လက္၇ွိဦးတည္၇ာမဲ့သြားေနေသာၽၿမန္မာနိုင္ငံ၏က်န္းမာေ၇း ေစာင့္ေ၇ွာက္မွုလုပ္ငန္းကိုလမ္းေၾကာင္းတည့္ေပး၇န္ကားယခုအခ်ိန္အေ၇းၾကီးေသာအခ်ိန္သို့ေ၇ာက္ေနသည္သာမက၊ သင့္ေလ်ာ္ေသာအစီအမံမ်ားအစပ်ိဳး၇န္ေကာင္းေသာအခ်ိန္အခါေကာင္းဆိုလ်င္မွားမည္မထင္ပါ။ လက္၇ွိႏိုင္ငံတကာႏွင့္အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ား၏က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုစနစ္ (healthcare system) ကိုစနစ္တက်ေလ့လာၿပီး၊ မိမိႏိုင္ငံ၏ေ၇ေၿမသဘာ၀ႏွင့္ကိုက္ညီမည့္ေခတ္မွီေသာက်န္းမာေ၇းအစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ေ၇းဆြဲ၇န္အထူးလိုအပ္ေနခ်ိန္ပင္။ သတင္းစာႏွင့္ media တို့တြင္ေဖၚၿပေကာင္း၇ံု၇ွိေသာ”ဟန္ၿပ”လုပ္၇ပ္မ်ား၇ပ္တန္းက၇ပ္ၾကဘို့လိုပါၿပီ။
· ဆင္း၇ဲခ်မ္းသာမေ၇ြးၿပည္သူတ၇ပ္လံုးကိုလွြမ္းၿခံဳသည့္၊ ကာကြယ္ေ၇းကိုအေၿခခံေသာက်န္း မာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုအာမခံစနစ္ ကို အေကာင္အထည္ေဖၚ၇န္၊ (universal preventive-based healthcare insurance coverage)
· က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုလုပ္ငန္းမ်ားၿဖစ္သည့္ေဆးကုသမွုႏွင့္အၿခားေဆးဘက္ဆိုင္၇ာလုပ္ငန္းမ်ား (services)၊ ေဆးပညာသင္ၾကားေ၇း၊ သုေတသန ႏွင့္တိုင္း၇င္းေဆးပညာတို့တြင္အစိုး၇ကတိုက္၇ုိက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေသာအခန္းက႑ကိုအၿပီးတိုင္ဖ်က္သိမ္း၇န္၊ ယင္းဖ်က္သိမ္းေသာဌာနမ်ားကိုပုဂၢလိကသို့စနစ္တက်လြဲေၿပာင္းေပးၿပီးသင့္တင့္ေသာက်န္းမာေ၇းစံ ႏွုန္းထားမ်ားသတ္မွတ္ထားေသာဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္ၿဖင့္ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခြင့္၇ိွေသာအခြင့္အလမ္းမ်ားေပး၇န္၊ ဗဟိုအစိုး၇မွယင္းလုပ္ငန္းမ်ားအဆင့္ၿမင္၇ွင္သန္ႏိုင္ေ၇းအတြက္ဘ႑ာေငြခြဲေ၀ ခ်ထားၿခင္းႏွင့္ၾကိ ၾကပ္ကြပ္ကဲၿခင္းမွအပ၊ က်န္း၀န္ထမ္းေ၇း၇ာ၊စီမံခန့္ခြဲေ၇း၇ာ၊ ကိစၥအ၀၀ကို လြတ္လပ္စြာေဆာင္၇ြက္ခြင့္၇ွိေစ၇န္၊
· ေဆးဘက္ဆိုင္၇ာမွတ္တမ္းမ်ားကိုဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုစနစ္ (computerized medical data keeping and exchange system) ၿဖင့္အစားထိုးေၿပာင္းလဲ၇န္။ ယင္းမွတ္တမ္းမ်ားလံုၿခံဳေ၇းအတြက္ဥပေဒကာကြယ္မွုမ်ားၿပဳလုပ္၇န္။
· ဗဟိုေ၇ာဂါကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေ၇းကြပ္ကဲမွုဌာန၊ အစားအစာႏွင့္ေဆး၀ါးကြပ္ကဲမွုဌာန၊ က်န္းမာေ၇းဆုိင္ ၇ာညွြန္ၾကားမွုဌာန၊ က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုအာမခံစနစ္ဆိုင္၇ာေကာ္မ၇ွင္နာ၇ံုး မ်ားကိုသာအစိုး၇ ၏ဥပေဒမ်ားကိုလိုက္နာၾကေစၿခင္းအလို့ငွာဖြဲ့စည္းလုပ္ကိုင္ေစၿပီး၊ က်န္ဌာနမ်ားကိုဖ်က္သိမ္း၇န္၊
· လက္၇ွိဗဟိုႏွင့္ေဒသဆိုင္၇ာက်န္းမာေ၇းဦးစီးဌာနအဆင့္ဆင့္ကိုက်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုလုပ္ငန္း မ်ားကိုဥပေဒေၾကာင္းႏွင့္ညီမညီစစ္ေဆးေသာဌာနမ်ားအၿဖစ္ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲ၇န္၊
· အစိုး၇ကကြပ္ကဲၿပပ္မတ္ေသာ က်န္းမာေ၇းအာမခံစနစ္ ကိုထူေထာင္၇န္၊ (independent governmental insurance program)၊ ယင္းမွတဆင့္ပုဂၢလိကက်န္းမာေ၇းအာမခံလုပ္ငန္းမ်ား (private insurance) ကိုအကန့္အသတ္ၿဖင့္သာၾကိၾကပ္ခြင့္ၿပဳ၇န္၊
· တိုးတက္ပြားမ်ားလာေသာ ပုဂၢလိကေဆးကုသမွုစနစ္ (private healthcare system) ကိုၾကိၾကပ္ မည့္ဥပေဒႏွင့္ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ့ ဖြဲ့စည္းၾကပ္မတ္၇န္၊
· မိခင္ႏွင့္ကေလခးသူငယ္မ်ားအတြက္အခမဲ့က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွု၇၇ွိႏိုင္ေ၇းအတြက္လိုအပ္ေသာဥပေဒမ်ားသတ္မွတ္ထား၇ွိ၇န္၊
· ေဆးကုသေသာေဆး၇ံု/ေဆးခန္းဆ၇ာ၀န္မ်ား၏စံႏွုန္းသတ္မွတ္ေ၇းႏွင့္တသမတ္တည္းၿမင့္မားေ၇းတို့အတြက္ “စဥ္ဆက္မၿပတ္ပညာသင္ၾကားေ၇းစနစ္” ကို accreditation စနစ္ၿဖင့္အစားထိုးၿပဳၿပင္ မွုမ်ားၿပဳလုပ္၇န္၊
· ဆ၇ာ၀န္/သူနာၿပဳ/ကုသေ၇းႏွင့္ကာကြယ္ေ၇းဆိုင္၇ာက်န္းမာေ၇း၀န္ထမ္းမ်ား၏လိုင္စင္လုပ္ငန္းကို စိစစ္ၾကပ္မတ္၇န္၊ ေဆးေလာကအတြင္းလူ၇ိုေသ၇ွင္၇ိုေသပညာ၇ွင္မ်ားပါ၀င္ေသာ (အစိုး၇ႏွင့္ၿပင္ပလြွမ္းမိုးမွုကင္းသည့္) ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ဖြဲ့စည္းအေကာင္အထည္ေဖၚ၇န္၊
· လိုင္စင္ကိုင္ေဆာင္ေသာက်န္းမာေ၇း၀န္ထမ္းမ်ား (အထူးသၿဖင့္ ဆ၇ာ၀န္ႏွင့္သူနာၿပဳမ်ား)၏ အခြန္အခကို၎တို့တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေသာ ေဆး၇ံုေဆးခန္း၏အက်ိဳးအၿမတ္၇၇ွိမွုေပၚမူတည္၍ ကင္းလြတ္ခြင့္/ေလ်ာ့နည္းခြင့္မ်ားသတ္မွတ္၇န္၊ (ဥပမာ-အက်ိဳးအၿမတ္ကိုအဓိကမထားေသာ -သို့မဟုတ္- စစ္တပ္/အခမဲ့အစိုး၇ေဆး၇ံု/ေဆးေပးခန္းတို့တြင္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေသာ ဆ၇ာ၀န္ႏွင့္သူနာၿပဳမ်ား)
· Co-operative pool သမ၀ါယမစနစ္ၿဖင့္အေၿခခံေသာေဆးကုသမွုစနစ္ကိုအားေပးထူေထာင္၇န္၊
· ကုထံုးစံႏွုန္းႏွင့္အခေၾကးေငြႏွုန္းကိုဥပေဒၿပဌာန္းၿပီးတေၿပးညီေဆာင္၇ီက္ႏိုင္ေ၇းအတြက္ commissioner အဆင့္၇ွိေသာပုဂၢိဳလ္ခန့္ထားေစာင့္ၾကည့္၇န္၊
· လက္၇ွိဖြဲ့သည္းထားေသာေက်းလက္က်န္းမာေ၇းဌာနႏွင့္ေ၇ာဂါတိုက္ဖ်က္ေ၇းအဖြဲ့တို့ကိုလူထုအေၿခၿပဳသည့္က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုအၿဖစ္ေၿပာင္းလဲအေကာင္အထညိေဖၚ၇န္၊ ေခတ္မွီေသာေဆး၀ါးအ သံုးအေဆာင္ပံ့ပိုးေ၇းႏွင့္နည္းပညာၿမွင့္တင္ေ၇းအစီအစဥ္မ်ားစနစ္တက်ေဖၚထုတ္၇န္။
· လက္၇ိွေဆးပညာသင္ၾကားေ၇းစနစ္ကိုတတ္က်ြမ္းေသာၿပည္ပတုိက္၇ိုက္အကူအညီႏွင့္၇င္းႏွီးၿမွုပ္ႏွံမွုအေပၚအေၿခခံ၍ၿပန္လည္သံုးသပ္ၿပဳၿပင္ဖြဲ့စည္း၇န္၊
· က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုေပးသည့္ေဆး၇ံု/ေဆးခန္း/က်န္းမာေ၇းဌာန/တကၠသိုလ္ႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေ၇းအဖြဲ့အစည္းအဆင့္ဆင့္တြင္အစိုး၇က၀င္ေ၇ာက္စြက္ဖက္မွု(လံု၀)မလုပ္ဘဲ၊ ဥပေဒေၾကာင္းအ၇သာ ေစာင့္ၾကပ္ကြပ္ကဲၿခင္းသာၿပဳလုပ္၇န္။
အခ်ဳပ္ဆို၇ေသာ္၊ ယခုအခိ်န္ကား”အခမဲ့”ႏွင့္”အခၿဖင့္”က်န္းမာေ၇းေစာင့္ေ၇ွာက္မွုစနစ္တို့၏လြန္ဆြဲအား ၿပိဳင္ခိ်န္ၿဖစ္သကဲ့သို့၊ ပင္မေၿပာင္းလဲမွုမ်ားၿပင္ဆင္ေဆာင္၇ြက္၇န္အခိ်န္တန္ၿပီၿဖစ္ၿပီး၊ ၿပဳၿပင္မွုမ်ာၿပဳလုပ္၇န္ အေကာင္းဆံုး အခ်ိန္လမ္းဆံုလမ္းခြသို့ေ၇ာက္ေနၿပီၿဖစ္ပါေၾကာင္းတိုုက္တြန္းလိုက္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment