ၿမန္မာ-အေမရိကား ေရႊလမ္းေငြလမ္းေဖါက္ၿပီးေနာက္၀ယ္….

(၂၀၁၄) ၿမန္မာကအာဆီယံ ဥကၠဌရာထူးရယူခ်ိန္မွ လာေရာက္မယ္လို့တြက္ဆၾကသူေတြအားလံုးကို အံ့အားသင့္ေစမဲ့ အေမရိကားၿပည္ေထာင္စုသမၼတအိုဘားမားရဲ့ ပထမဆံုးၿမန္မာခရီးစဥ္ဟာ တိုေတာင္းလွေပမဲ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ့ ႏိုင္ငံေရးၿဖစ္ေပၚေၿပာင္းလဲမွုေတြကို အမွန္တကယ္ဘဲၿမန္ဆန္သြားေစပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ၿမန္မာနဲ့ geopolitics အရ ေရာ၊ စစ္ေရးႏိုင္ငံေရးဆက္ဆံမွုမွာ ကနဦးလမ္းခင္းၿပီးၿဖစ္တဲ့ အင္အားၾကီး တရုတ္နဲ့ ရုရွ ႏိုင္ငံမ်ားကေတာ့  မ်က္ေစ့ေဒါက္ေထာက္ၾကည့္ေနမယ္ဆိုတာမလြဲပါဘူး။ ဒုတိယသက္တမ္းရဲ့ ကနဥိးၿပည္ပေၿခလွမ္းလည္းၿဖစ္၊ နကိုကတည္းက ႏိုင္ငံတကာႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုမွာ အာဏာရွင္စနစ္ကိုတည္ၿငိမ္တဲ့ နည္းလမ္းနဲ့လ်င္ၿမန္စြာအသြင္ကူးေၿပာင္းယူေနတဲ့ ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ထူးၿခားတဲ့ၿဖစ္စဥ္ကိုလည္း၊ ကြင္းဆင္းေလ့လာခ်င္တဲ့ အာသီသရွိတာေၾကာင့္လညး္ပါလိမ့္မယ္ လို့ယူဆရပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္ငံတကာကၾသခ်ရေလာက္တဲ့ ၾကိဳတင္မဲေပးစနစ္ဘံုးေဘာလေအာနဲ့ တက္လာတဲ့အစိုးရမို့ အမ်ားက ရစရာမရွိေအာင္၀ိုင္းေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္ၿခင္းခံရတဲ့  အေၿခအေနအသိုက္အၿမံဳကေန၊ ေပၚထြက္လာတဲ့အစိုးရမို့ ဒိေလာက္ၾကီးၿမန္ဆန္မဲ့ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမွုရွိလာလိမ့္မယ္လို့ ဘယ္သူကမမွမထင္ခဲ့ပါဘူး။ ေဒသတြင္းအာဆီံယံႏိုင္ငံမ်ားသာမက၊ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကပါ အံ့ၾသေလာက္တဲ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမွု ေတြကိုေဇာက္ခ်လုပ္လာတဲ့ သမၼတဥိးသိန္းစိန္ရဲ့ ေၿခလွမ္းမ်ားဟာ၊ ႏိုင္ငံတကာကအာရံုစိုက္လာေစတဲ့အဓိကအခ်က္ၾကီးဘဲၿဖစ္ပါတယ္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမွုကို အေမရိက ကစံနမူၿပဳ ခိုင္းႏွိဳင္းစရာအၿဖစ္ အာဏာရွင္စနစ္ၾကီးစိုးတဲ့ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ့ကို လက္ညွိဳးထိုးေၿပာဆိုလာရေလာက္ေအာင္အထိ္ၿဖစ္လာတဲ့အတြက္၊ အရင္က ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံေရးအားနည္းခ်က္ကို အသံေသးအသံေၾကာင္နဲ့အက်ိဳးလိုသလိုနဲ့ ၀ိုင္းတြန္းၾကတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းေတြေတာင္၊ ခုခ်ိန္ ႏွုတ္ဆိတ္ေနရပါၿပီ။ ဒီလိုၿပဳၿပင္မွုေတြလုပ္ႏိုင္ရၿခင္းရဲ့အဓိကေမာင္းႏွင္အားကေတာ့၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနနဲ့သူ့ရဲ့အစိုးရအဖြဲ့မွာ မူလကပါ၀င္တဲ့ ေခတ္ေဟာင္း အစိုးရအဖြဲ့၀င္မ်ားကို ပညာတတ္ technocrats ေတြနဲ့အစားထိုးႏိုင္ခဲ့ၿခင္းေၾကာင့္လို့သံုးသပ္မိပါတယ္။  ဒီေနရာမွာ ၿမန္မာအစိုးရအဖြဲ့အေနနဲ့ ၿပည္သူေတြရဲ့ဆႏၵကိုအေလးထားမွု ဟာ ဒုတိယေမာင္းႏွင္အားၿဖစ္သလို၊ ၿပည္သူ့ရင္ထဲကခံစားခ်က္နဲ့စည္းခ်က္ညီညီ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမွုေၾကာင့္လဲပါပါတယ္။ ၿပည္သူကလိုလားတဲ့ အဓိကအတိုက္အခံေတြနဲ့ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလူသိရွင္ၾကား ေနရာေပးလာရံုမက၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္သြယ္ေရးမွာ ပဓါနက်တဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ (principle organizations) ေတြနဲ့ လက္ေတြ့က်က် ထိေတြ့ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လူထုရဲ့ ေထာက္ခံအားေပးမွု၊ လူထုၾကားႏွစ္ပရိေစၦဒၾကာကိန္းေအာင္းေနတဲ့ အစိုင္အခဲကိုအေတာ္ေၿပလည္သြားေစတာေတြလည္းပါပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရက လူထုရဲ့ လိုအင္ဆႏၵကိုၿဖည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ လူ့အခြင့္အေရး၊ ႏိုင့္ထက္ၿပဳက်င့္မွုေတြကို လံုး၀လက္မခံတဲ့ ႏိုင္ငံတကာစံႏွဳန္းေတြနဲ့ခ်ိန္ထိုးခ်ိန္မွာ၊ ႏိုင္ငံတကာရဲ့ စံႏွဳန္းကိုလိုက္နာဘို့ၾကိဳးစားၾကရစၿမဲဆိုတဲ့အခ်က္ကိုသိၿပဳရပါမယ္။ယာယီအေနနဲ့ လူထုရဲ့လိုအင္ကုိလိုက္ေလ်ာရေပမဲ့ တဖက္က ဖိအားေပးလာတဲ့ ႏိုင္ငံတကာစံႏွုန္းေတြရဲ့လိုအပ္ခ်က္ၿဖည့္ဆီေရးဟာ မၿဖစ္မေနလိုအပ္လာပါတယ္။ ဒါဟာလည္းတကယ္ေတာ့ လူထုအတြက္ေရေရွအက်ိဳးကိုေမ်ွာ္ကိုးတဲ့သေဘာထားၿဖစ္ပါတယ္။ Edison Research ရဲ့ဒီကေန့ထုတ္ၿပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ သမၼတအိုဘားမားေအာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အဓိကအင္အားစုကေတာ့ minority ေတြၿဖစ္တဲ့ African-Americans, Asian American နဲ့Latinos ေတြၿဖစ္တာမို့၊ Asian ေတြရဲ့ အခန္းက႑ဟာ အေမရိကႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာပဓါနက်တဲ့အပိုင္းေရာက္လာၿပီလို့ဆိုရပါမယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ေရြးေကာက္ပြဲမွာ Asian-America (၇၃%) က သမၼတအိုဘားမားကိုေထာက္ခံမဲ့ေပးထားတယ္လို့ စာရင္းထုတ္ၿပန္ခ်က္ကဆိုထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္၊ Latinos ေတြရဲ့ေထာက္ခံမဲ့ (၇၁%) ကိုသာလြန္သြားၿပီလို့ဆိုရပါမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္တဲ့ညက သမၼတကိုယ္တိုင္သူ့ကိုေန့ညမအားလုပ္အားေပးမဲဆြဲခဲ့ၾကတဲ့သူေတြဆီခနေရာက္ခ်ိန္မွာမ်က္ေရမဆည္ႏိုင္ ေအာင္ၿဖစ္ခဲ့ရသလို၊ Asian ေတြရဲ့အခန္းက႑ဟာ အေမရိကရဲ့အနာဂါတ္ကို ပံုေဖၚေၿပာင္းလဲေပးႏိုင္မဲ့ အင္အားစုအၿဖစ္ေရြးေကာ္ကပြျမဲဆြယ္စဥ္ကာလကတည္းက အသိအမွတ္ၿပဳလိုက္ပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီမိုကေရစီထြန္းသစ္စၿမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ေရ့်ဖ်ားအာရွႏိုင္ငံေတြဖက္ေၿခဆန့္ခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပံုရပါတယ္။ အေမရိကသမၼတတစ္ဦးရဲ့ၿပည္ပခရိးစဥ္တိုင္းဟာလံုၿခံဳးေရးအစီအမံေတြ အၾကီးအက်ယ္လုပ္ရတာမို့၊ ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္မွုလုပ္ငန္းမွာ လမ်ားစြာကတည္းကၾကိဳတင္ေရာက္ရွိေနၾကတဲ့၊ အေမရိကန္ေတြအတြက္စီမံခြင့္ကို ခြင့္ၿပဳေပးခဲ့ရတဲ့ၿမန္မာအစိုးရအေနနဲ့လည္း လိုက္ေလ်ာမွုေတြကို အေတာ္ၾကီးေပးခဲ့ရတယ္ဆိုတာထင္ရွားပါတယ္။ (၁၉၆၂) ခုႏွစ္ေနာက္ပိုငး္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ့ အေမရိကရဲ့ၿပည္တြင္းေရးပါ၀င္ပါတ္သက္လာမွုကို၊ တတ္နိုင္သမွ် ေရွာင္ခဲ့တဲ့ အရင္ၿမန္မာအစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ့ သေဘာထားကိုဆန့္က်င္ၿပီး၊ ဒီလိုလိုက္ေလ်ာမွုေတြၿပဳလာရၿခင္းဟာလည္းႏိုင္ငံ တိုးတက္ထြန္းကားမွု။ သန္း(၆၀)ေသာၿပည္သူေတြဘ၀အဆင့္ၿမင့္မားမွုကို အမွန္တကယ္လိုလားတဲ့ သမၼတဥိးသိန္းစိန္ရဲ့ သေဘာထားဘဲဆိုတာထင္ရွားေနပါတယ္။ သူ့အစိုးရနဲ့သူ့အသိုင္းအ၀န္းၾကား္မွာဒီလိုလမ္းဖြင့္ေပးမွုေတြကိုယဥ္ပါးၿခင္းမရွိေသးတာေတာ့ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုရွိေနမဲ့သူေတြကိုရေအာင္စည္းရံုႏိုင္ၿခင္းဟာ၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ့ေၿပာင္ေၿမာက္တဲ့ ဗ်ဴဟာလို့ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ အာဆီယံကိုၿမန္မာကလိုအပ္တာထက္၊ အာဆီယံကၿမန္မာကိုလိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ၊ ယခင္ကစကားအၿဖစ္ဇြတ္မွိတ္ေၿပာတဲ့ဘ၀ကေန၊ ခုအခ်ိန္လက္ေတြ့အရာထင္လာတဲ့အၿဖစ္ေရာက္ေနပါၿပီ။ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္ရွာေၿပာင္းလဲမွုမွာထင္ရွားလာပါၿပီ။  အရင္က အေမရိကအပါအ၀င္အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ့ဆက္သြယ္ေရးမွာ (စစ္ေရး နိုင္ငံေရးအပါအ၀င္) ၾကားခံ ႏိုင္ငံေတြၿဖစ္တဲ့ စကႍာပူ၊ မေလးရွား၊ ထိုင္းဆိုတဲ့ႏိုင္ငံေတြလိုအပ္ေပမဲ့ခုခ်ိန္မွာ၊ သူတို့ရဲ့ကူညီမွုေတြလိုအပ္ေတာ့မယ္မထင္ပါဘူး။ မဟာအာရွႏိုင္ငံေသြးစည္းညိညြတ္ေရးဗ်ဴဟာအခင္းအက်င္းမွာ၊ မလြဲအေရွာင္သာရင္ဆိုင္ရမဲ့ တရုတ္ နဲ့ ရုရွတို့ရဲ့၊ ၀င္ေရာက္ခ်ယ္လွယ္လိုမွုအလားအလာဟာ (၂၁)ရာစုမွာအေတာ္နည္းပါးလာပါၿပီ။ သာဓကအေနနဲ့ စကႍာပူ၊ မေလးရွား၊ ထိုင္းဆိုတဲ့ႏိုင္ငံေတြရဲ့နမူနာကိုၾကည့္ရင္ အဓ္ိကၿဖစ္တဲ့တရုတ္ႏိုင္ငံအေပၚစီးပြားေရးမူ၀ါဒတသားထဲက်ေရး အစီအမံမ်ားကိုသာ စနစ္တက်ဖန္တီးထားတတ္ဖို့ဘဲလိုပါတယ္။ဆိုလိုတာက ပူးေပါင္းေစ်းကြက္ေတြကိုသာ အက်အနဖန္တီးထားေပးဘို့ဘဲလိုအပ္ပါတယ္။ Cobra Gold ထဲပါ၀င္လာေရးနဲ့ပါတ္သက္ၿပီးၿမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ့စတင္ေလ့လာေနတာကခုမွမဟုတ္ဘဲ၊ ယခင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွူးၾကီးသိန္းေရႊလက္ထက္၊ ကတည္းကရွိၿပီးသားမို့၊ ခုမွကတိုက္ကရိုက္လုပ္ရေတာ့မဲ့ကိစၥမဟတု္ပါဘူး။ စစ္ေရးေၿခလွမ္းသစ္လွမ္းရာမွာ မိမိႏိုင္ငံတြင္းဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေဆာင္ရြက္မွုေတြရဲ့အရွိန္အဟုန္ကိုထိခိုက္မဲ့ ေၿခလွမ္းမ်ားကိုသာသတိထားဘို့နဲ့၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ့အထူးသၿဖင့္အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံေတြကစစ္ေရးပူးေပါင္းမွုကိုမွားယြင္းစြာအဓိပၸါယ္မဖြင့္မိေစဘို့သာ အေရးၾကီးပါတယ္။

အမွန္ေၿပာရရင္ေတာ့ ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ့သမိုငး္မ်က္ႏွာစာကိုဖြင့္ေပးတဲ့ အာဏာရွိအေမရိကသမၼတတစ္ဥိးရဲ့ခရီးစဥ္ၿဖစ္ေၿမာက္ေရးဟာ လူထုေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့အားတက္သေရာ္အားေပးမွု နဲ့ သမၼတဥိးသိန္းစိန္ရဲ့ ထူးၿခားမက္ေမာေလာက္စရာေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးကိုင္တြယ္မွုေတြေၾကာင့္ဘဲၿဖစ္ပါတယ္။ ခုကစၿပီး ၿမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းအေၿခစိုက္ရံုးထိုင္ေနၿပီၿဖစ္တဲ့ အေမရိကသံရံုးဟာ၊ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားစြာကရွိခဲ့တဲ့ ယဥ္ေက်းမွု နဲ့ လူမွုေရးဖလွယ္ေရးသာမာန္ တာ၀န္ခံသံမွူးအဆင့္ကေန၊ ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံေရးအုပ္ခ်ဳပ္ေရး က႑ေတြအပါအ၀င္၊ အသြင္းကူးေၿပာင္းထူေထာင္ေ၇းလုပ္ငန္းေတြမွာပါ၀င္ပါတ္သက္လာေတာ့မယ့္သံအမတ္ၾကီးအဆင့္ေရာက္ေနၿပီ၊ ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုသတိမူမိၾကဘို့လိုပါတယ္။ ဒါဟာ အေမရိက လို့ေခၚတဲ့ Uncle Sam ရဲ့ ႏိုင္ငံၿခားလုပ္နည္းဗ်ဴဟာပါဘဲ။ ဒါကို active engagement လို့ဆိုထားတာေၾကာင့္ဒီအေပၚမွာ၊ ၿပည္သူအမ်ားယံုထင္ေၾကာင္ထင္မၿဖစ္ၾကဘို့ကလည္းသိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ အေမရိကအစိုးရဟာ က်န္ကမၻာ့ႏိုင္ငံအားလံုးနဲ့ကြာၿခားတဲ့အခ်က္က democracy ကို democracy တရပ္အေနနဲ့ ရာႏွဳန္းၿပည့္သံုးစြဲၿခင္းပါဘဲ။  ဆိုလိုတာက ၿမန္မာၿပည္သူလူထုနဲ့ယဥ္ပါးခဲ့တဲ့ socialist-democracy ဒီမိုကေရစီဗဟိုဥိးစီးစနစ္ဆိုတဲ့ ေဒြးေရာယွက္တင္မွုအလ်င္းမရွိပါဘူး။ democracy ကိုရိုးရိုးစင္းစင္းဘဲၿမင္ပါတယ္။ သမၼတဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္းစဥ္ကိုေဖၚထုတ္ရာမွာ ကမၻာမွာအာဏာအရွိဆံုးသူတေယာက္ၿဖစ္သလို၊ ကမၻာမွာအာဏာအမဲ့ဆံုးသူတေယာက္လည္းၿဖစ္ေၾကာင္း၊ သမၼတ ဂ်ရယ္လ္ဖိုဒ္က အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိႏိုင္ငံတကာ မ်က္ႏွာစာမွာ မိမိက်င့္သံုးတဲ့democracy က်င့္စဥ္ကို မူရင္းအတိုင္းကိုင္စြဲက်င့္ခဲ့လို့ မၿဖစ္သင့္မၿဖစ္ထိုက္တဲ့အၿဖစ္ေတြၿဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ့ -အီရတ္ႏိုင္ငံေရးကိစၥမွာစစ္ေရးနည္းလမ္းအရ ဒီမိုကေရစီလမ္းစဥ္ခ်မ်တ္ဖို့ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿခင္းရဲ့ဆိုးက်ိဳးေတြ၊ ခုထိအဲ့ဒီႏိုင္ငံမွာခံစားေနရပါတယ္။  ၿမန္မာနိုင္ငံအစိုးရအေနနဲ့လည္း မိမိႏိုင္ငံေရေၿမသဘာ၀နဲ့ကိုက္ညီမဲ့ democracy နည္းလမ္းေတြကို လမ္းေၾကာင္းခ်ၿပီးေနၿပီၿဖစ္ေပမဲ့၊ ဆန္းသစ္တဲ့အယူ၀ါဒကိုမက္ေမာတတ္တဲ့လူသားတို့ရဲ့ သဘာ၀ကို၊  သတိတရားလက္ကိုင္ထားၿပီးေရွာင္ရွားသြားၾကရပါမယ္။

သမၼတရဲ့ ေနာက္ေၾကာင္းၿပန္မလွည့္ေရး လမ္းေၾကာင္းတည့္မတ္ၿပီးေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရးဟာ လူထုရဲ့ ပါ၀င္ပူးေပါင္းမွုအေပၚမွာမ်ားစြာမူတည္ပါတယ္။ မလိုလားအပ္တဲ့ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၀ိ၀ါးကြဲၿပားမွုေတြက အဲ့ဒီလမ္းေၾကာင္းကိုတိမ္ေစာင္းေစႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုလဲသတိထားၾကဘို့လိုပါတယ္။ Uncle Sam ရဲ့ ရင္းႏွီးၿမွဳပ္ႏွံမွုနဲ့တတ္က်ြမ္းမွူဆိုင္ရာအကူအညီေပးေရး၊ ၿမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရရဲ့လ်င္ၿမန္တဲ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးဟာ တို့ဟာ ဟန္ခ်က္ညီညာစညး္ခ်က္က်ဘို့နဲ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကီးအကဲမ်ားရဲ့ အၿပန္အလွန္နားလည္မွု၊ အရွည္ကိုၾကည့္တတ္မွုတို့အေပၚမ်ားစြာမူတည္ေနပါၿပီ။